Năm nào cũng vậy, cứ đến đầu mùa mưa, nhất là vào những tháng 4, 5, 6 thì tình trạng mưa giông kèm theo sấm sét xảy ra nhiều nhất. Hàng năm, TP Cần Thơ đều có người chết do bị sét đánh. Mùa mưa sắp đến, phòng tránh sét đánh đang là vấn đề quan trọng cần được các ngành chức năng, chính quyền địa phương và bà con quan tâm, cảnh giác, đề phòng.

Chết do chủ quan

Theo thống kê của Ban Chỉ huy Phòng chống lụt bão - Tìm kiếm cứu nạn (PCLB-TKCN) TP Cần Thơ, hàng năm trên địa bàn thành phố đều xảy ra những trường hợp chết người do bị sét đánh. Điển hình như năm 2005, sét đánh làm chết 3 người; năm 2006 sét đánh làm chết 6 người; năm 2007 sét đánh làm chết 5 người; năm 2008 sét đánh làm chết 2 người.

Theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, khi trời mưa, không nên chăm sóc lúa ngoài đồng trống như thế này.

Hầu hết, các trường hợp bị sét đánh chết do bà con thiếu kiến thức về an toàn phòng chống sét. Nhiều người thường có thói quen trú mưa dưới gốc cây, chòi tranh ngoài đồng... dễ bị sét đánh chết. Bà Vương Thị Lập, Chi cục Trưởng Chi cục Thủy lợi, Ủy viên Thường trực Ban Chỉ huy PCLB - TKCN TP Cần Thơ, cho biết: “Hàng năm công tác tuyên truyền về kiến thức phòng tránh sét cho người dân được tập trung thực hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng, trong các buổi họp dân... Tuy nhiên, do chưa có ý thức phòng chống sét nên người dân còn thờ ơ, chủ quan, trong khi trời mưa vẫn làm việc hay chơi thể thao ở ngoài đồng trống, sân vận động... Những cái chết như thế, bà con cần phải rút kinh nghiệm và xem đây là bài học để phòng ngừa”.

Trong năm 2008, người dân xã Thới Đông, huyện Cờ Đỏ đã chứng kiến một cảnh tượng đau lòng khi thấy anh T.M nằm chết trên bờ ruộng. Nguyên nhân, do anh T.M chăm sóc lúa lúc trời đang mưa, bị sét đánh trúng. Còn anh T.O ở xã Đông Hiệp, huyện Cờ Đỏ đi làm cỏ lúa ngoài đồng, lúc ấy, khí trời đang oi bức bỗng mây đen kéo đến, bao phủ cả bầu trời, anh T.O cố nán lại nhổ cỏ lúa cho xong, nhưng không may bất ngờ trời đổ mưa, kèm theo sấm sét và đánh trúng anh T.O. Anh T.O bị cháy đen cả người và chết ngay tại chỗ.

Ở những vùng ngoại thành như Cờ Đỏ, Thới Lai, Vĩnh Thạnh thường xảy ra sét đánh chết người. Nạn nhân là những lao động chính trong gia đình. Họ đi làm đồng, chăn vịt gặp trời mưa, trú mưa dưới bóng cây, chòi lá giữa đồng hoặc cố gắng làm thêm công việc khi trời đang mưa, bị sét đánh chết.

Đến tận bây giờ, người dân ở khu vực Cái Sơn, phường Thới Long, quận Ô Môn không quên được cái chết thương tâm của anh L.T.M (phường Thới Long, quận Ô Môn). Đó là ngày L.T.M và 2 người em ra ruộng ở khu vực Cái Sơn để rải phân cho ruộng mè. Trong lúc 3 anh em đang cặm cụi nhổ cỏ, chuẩn bị rải phân thì trời đổ mưa. L.T.M và 2 người em vào nhà của người quen ở gần ruộng mè để trú mưa. Đến khi mưa nhẹ hạt, L.T.M ra ruộng, khai bờ đê để nước trên ruộng mè chảy ra con rạch, chuẩn bị rải phân cho ruộng. Nhưng, bất chợt trời sấm sét đánh trúng L.T.M. Hai em của L.T.M chạy ra thấy toàn thân L.T.M cháy đen, nằm chết trên ruộng mè. Bà con tại khu vực Cái Sơn nói: “Trong lúc trời bắt đầu mưa, L.T.M đã có ý thức tránh sét, tìm nhà lân cận trú mưa. Phải chi L.T.M để công việc rải phân vào hôm sau, lúc trời không còn mưa, sấm sét, thì không xảy ra cái chết thương tâm này”.

Những cái chết do sét đánh của những năm trước là bài học kinh nghiệm, người dân cần phải đề phòng để mùa mưa năm 2009 không xảy ra trường hợp sét đánh chết người.

Biện pháp phòng tránh sét

Mùa mưa năm 2009 đã bắt đầu, vì thế việc cần làm trước mắt là tuyên truyền để mọi người chủ động trong việc phòng tránh, tìm nơi tránh sét an toàn, làm giảm thiệt hại do sét gây ra. Tại các khu dân cư, nhà cao tầng, rất cần thiết và nên trang bị hệ thống chống sét để bảo vệ tính mạng và tài sản cho người dân.

Theo Ban Chỉ huy PCLB - TKCN TP Cần Thơ, những năm qua, sét đánh chết người đã để lại hậu quả tang thương cho nhiều gia đình. Sắp tới Ban Chỉ huy PCLB - TKCN thành phố sẽ tăng cường chỉ đạo Ban Chỉ huy PCLB-TKCN các quận, huyện, phường, xã phối hợp tổ chức thực hiện các biện pháp tuyên truyền, vận động người dân đề phòng sét đánh trong các cuộc họp tổ, ấp, khu vực, mỗi gia đình các bậc cha mẹ phải thường xuyên tăng cường giáo dục ý thức phòng tránh sét đánh cho người thân, con em của mình. Người dân không nên chủ quan, làm đồng, chăn vịt, chơi thể thao ở sân bóng trong khi trời đang mưa.

Cũng theo Ban Chỉ huy PCLB - TKCN TP Cần Thơ, sét là hiện tượng thiên nhiên cho nên không có vị trí an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên, việc chủ động phòng tránh sét, tìm nơi an toàn hơn có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh. Do đó, các ngành chức năng, chính quyền địa phương cần phải hướng dẫn giáo dục phòng tránh sét an toàn cho người dân. Biện pháp phòng chống sét đánh hữu hiệu nhất là: Khi trời sắp xảy ra giông, mọi người nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là tòa nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi Franklin). Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại, trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút phích cắm các thiết bị điện trước lúc có giông xảy ra. Nên tránh xa các dây điện thoại hay dây điện và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m, vì các đường dây này nối với lưới điện bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Dây ăng-ten (để ngoài trời) cũng cần rút ra khỏi ti vi, ổ điện khi có giông.

Trong trường hợp đang ở ngoài trời, nếu trời sắp mưa, người dân không kịp tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không nên dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy móc, hàng rào sắt, nông cụ... Nên tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm vị trí cây thấp. Khi trú mưa, tránh sét đánh, nếu như người dân cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác có điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức ngồi cúi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.

Đó là những hướng dẫn của ngành chức năng, những kinh nghiệm được đúc kết giúp người dân phòng tránh sét đánh. Tuy nhiên, cũng theo Ban Chỉ huy PCLB - TKCN thành phố, ở TP cần Thơ hàng năm xảy ra sét đánh chết người phổ biến là do lao động chủ quan, làm việc, chăn vịt... ngoài đồng trống. Do đó, biện pháp tránh sét hiệu quả nhất là khi trời mưa, bà con phải ngưng lao động, về nhà trú mưa, chờ cơn mưa đi qua, đến khi bầu trời trong sáng, mới tiếp tục làm việc ngoài đồng trống.

Bài, ảnh: HÀ VĂN