Là tỉnh ven biển, Kiên Giang luôn đứng trước nguy cơ hạn, xâm nhập mặn. Dự báo mùa khô năm nay thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp, ảnh hưởng trực tiếp các địa bàn ven biển, hải đảo, nên tỉnh Kiên Giang đang thực hiện nhiều giải pháp quyết liệt để ứng phó.

Cầu kết hợp cống thủy lợi ngăn mặn trên địa bàn huyện An Minh, tỉnh Kiên Giang.

Triển khai đồng bộ nhiều giải pháp

Mùa khô hằng năm, nhiều hộ dân sống tại các cụm tuyến dân cư ven biển và hải đảo thuộc địa bàn các huyện An Biên, An Minh, Kiên Hải, Gò Quao, Kiên Lương… lại lo thiếu nước sạch sinh hoạt nên đã bố trí sẵn vài cái lu xi măng, kiệu, bồn nhựa để dự trữ nước mưa. Ông Trần Văn Nam ở xã Ðông Thạnh, huyện An Minh, cho biết phần lớn các giếng khoan trên địa bàn đều nhiễm phèn, mặn khá nặng, có nơi khoan rất sâu vẫn không có nước ngọt. Rút kinh nghiệm nhiều năm, khoảng đầu tháng 1, bên cạnh cây nước bơm tay, gia đình ông trữ hơn 10 lu nước mưa dùng để sinh hoạt. “Một số nơi nước từ máy bơm tay không đảm bảo chất lượng do nhiễm phèn, mặn. Bà con ở đây, trong đó có gia đình tôi, luôn chuẩn bị nước mưa đủ để nấu ăn, uống cho tới đến mùa mưa vào khoảng tháng 3, tháng 4” - ông Nam nói.

Trước nguy cơ hạn, mặn xâm nhập, UBND tỉnh Kiên Giang vừa công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai do xâm nhập mặn để kịp thời ứng phó trên địa bàn huyện Kiên Lương và ban hành lệnh xây dựng khẩn cấp công trình đắp đập ngăn mặn trên kênh Rạch Giá - Hà Tiên thuộc địa bàn xã Hòa Ðiền, huyện Kiên Lương. Cao trình đỉnh đập 2m, dài 45,6m, kết cấu đập bằng lasen IV, tổng mức đầu tư gần 10,25 tỉ đồng. Ðập ngăn mặn này sẽ trực tiếp bảo vệ khoảng 50.000ha lúa đông xuân 2023-2024 trong vùng (gồm 22.000ha của huyện Kiên Lương, 28.000ha của huyện Giang Thành); hoạt động sản xuất, kinh doanh của các nhà máy, xí nghiệp và nguồn nước sinh hoạt của khoảng 67.000 người dân trong khu vực.

Công ty TNHH MTV Cấp thoát nước Kiên Giang (KIWACO) là đơn vị được UBND tỉnh Kiên Giang phân công làm nhiệm vụ cung cấp nước sinh hoạt cho các khu vực đô thị, trung tâm hành chính của tỉnh, cũng đã chuẩn bị sẵn sàng các phương án chủ động, ứng phó với các tình huống có thể xảy ra trong mùa khô 2023-2024, đảm bảo cấp nước an toàn cho người dân. Cụ thể, lấy nước vào các hồ chứa cung cấp cho các nhà máy xử lý nước; phối hợp ngăn mặn giữ ngọt kênh Rạch Giá - Long Xuyên; vận hành cống Hà Giang để ngăn mặn; dự phòng ứng phó với các tình huống hạn, mặn gay gắt gây khó khăn cho việc cấp nước sinh hoạt của nhà máy…

Ông Lê Hữu Toàn, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Kiên Giang, cho biết độ mặn có xu hướng tăng từ ngày 8-1-2024, độ mặn cao nhất trên các sông phổ biến cao hơn cùng kỳ năm 2023 và trung bình nhiều năm từ 1,5 đến 8,50‰. Hiện trên sông Cái Lớn, độ mặn 4,00‰ xâm nhập sâu 30km (gần cuối xã Thủy Liễu, huyện Gò Quao). Trên sông Cái Bé, độ mặn 4,00‰ xâm nhập sâu 11km (cống Cái Bé, xã Bình An, huyện Châu Thành).

Ngành Nông nghiệp tỉnh Kiên Giang đã triển khai 2 giải pháp công trình và phi công trình để ngăn chặn xâm nhập mặn như: phối hợp Công ty TNHH MTV Khai thác thủy lợi miền Nam vận hành các cống Cái Lớn, Cái Bé, Xẻo Rô và vận hành hệ thống cống trên địa bàn tỉnh để ngăn mặn, giữ ngọt hợp lý theo yêu cầu thực tế tại từng thời điểm sản xuất của từng khu vực. Các địa phương trong vùng bị ảnh hưởng mặn đã triển khai đắp mới, gia cố 27/58 đập đất ngăn mặn theo thời vụ để bảo vệ lúa trong vụ đông xuân 2023-2024…

Ngoài ra theo ông Toàn, để ứng phó với hạn mặn, ngành nông nghiệp tỉnh Kiên Giang còn chủ động chỉ đạo các địa phương thực hiện lịch gieo sạ sớm hơn thường niên khoảng gần 1 tháng. Ở các vùng hạn chế nguồn nước ngọt khuyến cáo không sử dụng các giống lúa dài ngày để không bị thiệt hại do hạn mặn ở giai đoạn giữa đến cuối vụ.

Kiên quyết không để thiếu nước sinh hoạt

Tại cuộc họp công tác phòng, chống hạn, xâm nhập mặn và tình hình sản xuất nông nghiệp, cấp nước mùa khô 2023-2024 ngày 17-1-2024, Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Lâm Minh Thành yêu cầu Ban Chỉ huy Phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự các cấp, các ngành và các địa phương thường xuyên cập nhật chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn theo dõi chặt chẽ tình hình diễn biến thời tiết, kịp thời thông báo tình hình mặn, diễn biến mực nước cho các ngành, địa phương, nhân dân biết để chủ động trong sản xuất và sinh hoạt. Phối hợp vận hành hệ thống thủy lợi Cái Lớn - Cái Bé, cống Xẻo Rô và hệ thống cống tuyến đê biển để ngăn mặn, giữ ngọt phù hợp yêu cầu thực tế tại từng thời điểm sản xuất, từng khu vực.

Ông Lâm Minh Thành cũng yêu cầu thường xuyên kiểm tra, có giải pháp khắc phục ngay các điểm xâm nhập mặn, thiếu nước tưới cho sản xuất nông nghiệp và nước sinh hoạt vùng nông thôn. Ðẩy nhanh tiến độ xây dựng, duy tu, sửa chữa các công trình cấp nước vùng nông thôn, hải đảo để kịp thời phục vụ người dân. Các ngành có liên quan và địa phương phối hợp, ưu tiên cân đối nguồn lực để đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình cấp bách phòng, chống hạn hán, thiếu nước, xâm nhập mặn mùa khô 2023-2024. Sớm trình UBND tỉnh phê duyệt và thi công hệ thống điện 3 pha để vận hành hệ thống cống tuyến ven biển An Biên, An Minh.

Lãnh đạo UBND tỉnh Kiên Giang yêu cầu các địa phương trong vùng ảnh hưởng mặn, tổ chức theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết, hạn hán, xâm nhập mặn, xác định mức độ ảnh hưởng đến từng địa bàn để có biện pháp ứng phó cụ thể, phù hợp tình hình thực tế tại địa phương. Trong đó, hướng dẫn người dân sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả, ưu tiên đảm bảo cấp nước sinh hoạt cho người dân, các cơ sở y tế, giáo dục, kiên quyết không để người dân thiếu nước sinh hoạt. Tuyên truyền vận động người dân kiểm tra chất lượng nguồn nước trước khi bơm tưới, thường xuyên kiểm tra các cống, đập, kịp thời phát hiện khắc phục rò rỉ…