Các lớp dạy nghề miễn phí luôn thu hút nhiều phụ nữ nghèo đến học nghề để có việc làm, tăng thu nhập. (Trong ảnh: Lớp dạy nghề chằm nón miễn phí ở khu vực Thới Bình, phường Thới An Đông, quận Bình Thủy).

Thời gian qua, xóa đói giảm nghèo (gọi tắt là giảm nghèo (GN)) là mục tiêu quan trọng, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của TP Cần Thơ. Các quận, huyện đã vận dụng linh hoạt nhiều nguồn lực, tạo điều kiện thuận lợi giúp người nghèo từng bước khắc phục khó khăn trong cuộc sống, vươn lên thoát nghèo, tiến tới xây dựng kinh tế gia đình bền vững. Qua đó, tỷ lệ hộ nghèo từng năm giảm đáng kể, góp phần thực hiện thành công Chương trình mục tiêu giảm nghèo (MTGN) TP Cần Thơ giai đoạn 2006-2010...

Những nỗ lực thoát nghèo

Bưng mâm bánh bông lan “mới ra lò”, chị Bùi Thị Quận, ở khu vực Thạnh Hòa, phường Thường Thạnh, quận Cái Răng đon đả mời khách. Gần 2 năm nay, ngày 2 buổi, chị Quận chịu khó lặn lội bán bánh khắp chợ Cái Chanh, mỗi ngày lời khoảng 50.000 đồng, đủ trang trải chi phí sinh hoạt của gia đình. Trước đây, vợ chồng chị Quận thuộc diện nghèo trong phường, sinh sống bằng nghề làm mướn, căn nhà bị dột nát cũng không có tiền sửa. Chồng chị Quận còn mắc chứng bệnh teo cơ hơn 10 năm nay, không làm được việc nặng, một mình chị lo toan kinh tế gia đình.

Mấy năm trước, chị Quận được xem xét cho vay 3 triệu đồng vốn GN nhưng làm ăn lỗ lã, không có tiền hoàn vốn. Năm 2007, chị Quận tình nguyện thực hiện đình sản. Chị được phường xét cất tặng nhà tình thương và cho vay vốn nhóm phụ nữ tiết kiệm để buôn bán. Chị Quận bộc bạch: “Nhờ nghề này mà gia đình tui có cuộc sống tương đối ổn định. Tui mang ơn mấy chị trong Hội phụ nữ đã hết lòng động viên, giúp đỡ. Bây giờ, tui phải chí thú làm ăn để không còn nghèo nữa”. Cùng suy nghĩ và quyết tâm vươn lên thoát nghèo như chị Quận, còn có chị Lâm Thị Hoa, chị Nguyễn Ngọc Vân ở khu vực Thạnh Phú; chị Lương Thị Bé, ở khu vực Phú Mỹ...

Quán cà phê giải khát của ông Lâm Văn Minh, ở khu vực Bình Trung, phường Long Hòa, quận Bình Thủy ngày nào cũng đông khách, vì quán ông Minh pha cà phê ngon, có giá rẻ và rất chiều ý khách. Mặt khác, khi đến đây, bà con biết được thêm thông tin thời sự. Sự cần cù, chịu khó làm ăn của gia đình ông Minh được bà con nơi đây quý mến. Thời gian trước, ông Minh làm thợ hồ, vợ bán rau cải ở Rạch Cam (khu vực Bình Dương), nhưng do cạnh tranh, nên buôn bán ế ẩm, không đủ nuôi 3 người con ăn học. Gia đình ông Minh dọn về khu vực này ở, quyết định đầu tư mở quán giải khát. Vay được 4 triệu đồng của Ngân hàng Chính sách - Xã hội (CS-XH), ông Minh mua một số bàn ghế cũ, vật liệu và hàng hóa dựng quán. Dần dần, quán đông khách. Tiền lời kiếm được cộng thêm nguồn vốn vay đáo hạn, ông Minh tích lũy mua thêm bàn ghế, mua bàn bida, mua ti vi trả góp... để phục vụ vui chơi, giải trí cho người dân trong xóm. Ông Minh bày tỏ: “Từ lâu, tui tự nhủ phải cố gắng tự lực vươn lên, thoát nghèo, chính Nhà nước đã cho tui cơ hội và tui đã làm được”. Hiện nay, các con ông Minh học hành đỗ đạt, có việc làm và thu nhập ổn định, việc buôn bán của gia đình ông gặp nhiều thuận lợi.

Hàng năm, rất nhiều hộ nghèo nhờ sự hỗ trợ của Nhà nước, chí thú làm ăn, chi tiêu tiết kiệm đã từng bước vươn lên thoát nghèo, có việc làm, thu nhập ổn định. Song song đó, các đoàn thể cũng đã hỗ trợ giúp cho nhiều hội viên thoát nghèo, hạn chế thấp nhất việc tái nghèo và phát sinh hộ nghèo mới.

Đồng lòng chung sức

Năm 2007, Hội Phụ nữ phường Thường Thạnh, quận Cái Răng đã giới thiệu 376 hội viên phụ nữ vay gần 3 tỉ đồng vốn từ Ngân hàng CS-XH. Từ đầu năm 2008 đến nay, có 374 chị vay trên 3,3 tỉ đồng vốn. Tùy theo mô hình làm ăn, mỗi người được vay từ 7 triệu đến 15 triệu đồng/từ 1-2 năm. Nhiều năm qua, phường còn duy trì và phát huy tốt các ngành nghề sản xuất, như: dệt chiếu, đan thảm lục bình, may giỏ, nhổ lông vịt... thu hút 377 chị có việc làm thường xuyên, thu nhập bình quân 1,2 triệu đồng/người/tháng. Bà Bùi Thị Thu Cúc, Phó Chủ tịch Hội Phụ nữ phường Thường Thạnh, cho biết: Nhiều năm qua, hội viên phụ nữ phường Thường Thạnh luôn hoàn trả vốn vay đúng hạn, không có nợ quá hạn. Những hội viên phụ nữ được giúp đỡ thoát nghèo không tái nghèo, cuộc sống ngày càng ổn định. Hàng năm, Hội Phụ nữ phường Thường Thạnh giúp 5 hội viên phụ nữ thoát nghèo.

Xã Trường Xuân, huyện Cờ Đỏ luôn tranh thủ vận dụng nhiều nguồn lực để hỗ trợ cho người nghèo có cuộc sống tương đối hơn. Trong 2 năm 2006-2007, xã có 26 hộ nghèo được cất nhà tình thương, phát vay trên 4,1 tỉ đồng, giúp 961 hộ có vốn làm ăn, dạy nghề miễn phí 285 lao động, giới thiệu việc làm cho 222 lao động. Năm 2007, xã có 132 hộ thoát nghèo, giảm số hộ nghèo của xã từ 511 hộ nghèo đầu năm 2007 xuống còn 379 hộ cuối năm 2007.

Từ năm 2006 đến tháng 6-2008, các ngành, các cấp chính quyền, đoàn thể ở huyện Cờ Đỏ đã tập trung nhiều nguồn lực chăm lo cho người nghèo. Qua đó, tỷ lệ hộ nghèo của huyện đã giảm từ 15,54% (đầu năm 2006) xuống còn 12,48% (đầu năm 2008), phấn đấu đến cuối năm 2008 còn 10,54% và năm 2010, tỷ lệ này là 6,2%.

Quận Bình Thủy cũng có nhiều nỗ lực trong công tác GN, tỷ lệ hộ nghèo đã giảm từ 7,72% (đầu năm 2006) xuống còn 5,43% (đầu năm 2008). Từ nay đến cuối năm 2010, quận Bình Thủy tạo điều kiện có thêm nhiều người nghèo được tiếp cận với các dịch vụ xã hội và hưởng thụ đầy đủ các chính sách hỗ trợ của Nhà nước, phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo toàn quận còn dưới 5%.

Theo Ban chỉ đạo (BCĐ) Chương trình MTGN TP Cần Thơ: Hơn 2 năm qua, các quận, huyện đã thực hiện nhiều biện pháp thiết thực hỗ trợ cho hộ nghèo, như: xây dựng 1.443 nhà tình thương (tính trong 2 năm 2006-2007), trên 89 ngàn lượt hộ nghèo, cận nghèo vay trên 524 tỉ đồng vốn Ngân hàng CS - XH làm kinh tế gia đình, mở 315 lớp dạy nghề miễn phí ngắn hạn cho trên 10 ngàn lao động ngoại thành, cấp 274.093 thẻ bảo hiểm y tế, đảm bảo 100% người nghèo được khám và cấp thuốc miễn phí, miễn giảm học phí cho 15.721 học sinh nghèo... Ngoài ra, các cấp ban ngành, đoàn thể địa phương tùy theo thế mạnh của mình chủ động thực hiện nhiều hoạt động hỗ trợ tích cực cho công tác GN. Đặc biệt, các tổ chức đoàn thể thường xuyên đẩy mạnh công tác tuyên truyền giáo dục, từng bước làm thay đổi nhận thức của một bộ phận hộ nghèo về tác hại của sự nghèo khó, về sự chủ động, tự lực làm ăn thoát nghèo, chi tiêu tiết kiệm, nắm bắt cơ hội và vận dụng có hiệu quả những sự giúp đỡ, tìm việc làm phù hợp để thoát nghèo bền vững, không chỉ thụ động trông chờ sự chăm lo của Nhà nước.

Để giảm nghèo căn cơ và bền vững

Theo báo cáo của BCĐ Chương trình MTGN TP Cần Thơ, tổng nguồn lực huy động trợ giúp người nghèo của các tổ chức xã hội, đoàn thể từ năm 2006 đến tháng 6-2008 trên 180 tỉ đồng. Qua đó đã có 8.434 hộ thoát nghèo. Phát huy có hiệu quả sự quan tâm hỗ trợ của Nhà nước, sự chăm lo của xã hội và cộng đồng, trong hành trình GN, nhiều hộ nghèo đã từng bước có thu nhập ổn định, cuộc sống bền vững hơn. Tuy đã đạt kết quả khá khả quan nhưng trong cùng kỳ cũng phát sinh thêm 1.710 hộ nghèo mới và 14 hộ tái nghèo. Theo kết quả thống kê, toàn TP hiện còn có 22.300 hộ cận nghèo.

Quá trình thực hiện Chương trình MTGN ở TP Cần Thơ vẫn còn những hạn chế nhất định, ảnh hưởng phần nào hiệu quả công tác GN.

Theo lãnh đạo các địa phương, hiện nay, nguồn lực huy động cho chương trình GN còn hạn chế, chưa đáp ứng yêu cầu, chưa vận động các doanh nghiệp tham gia công tác GN. Một số chính sách và biện pháp hỗ trợ cho hộ nghèo chưa phù hợp, chưa tạo động lực cho người nghèo vươn lên thoát nghèo. Chuẩn nghèo giai đoạn 2006-2010 đến nay không còn phù hợp so với thực tế giá cả thị trường tăng cao...

Bà Lâm Nhật Phượng, Phó Giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) TP Cần Thơ, cho biết: Thành phố ghi nhận những kiến nghị, đề xuất của BCĐ Chương trình MTGN các quận, huyện về việc xem xét lại tiêu chí xét duyệt hộ nghèo qua mức thu nhập hàng tháng so với giá cả thị trường đã lạc hậu, đời sống hộ nghèo hiện nay gặp rất nhiều khó khăn. BCĐ Chương trình MTGN TP Cần Thơ đang đề nghị Bộ LĐ-TB&XH trình Chính phủ nâng chuẩn nghèo giai đoạn 2006-2010 với mức từ 1,5 lần trở lên so với chuẩn nghèo và áp dụng vào năm 2009 để phù hợp với tình hình trượt giá hiện nay. Đồng thời, có chính sách chung trợ giúp thêm 2 năm nữa đối với hộ mới thoát nghèo để khuyến khích hộ nghèo có đủ tự tin vươn lên và đảm bảo thoát nghèo bền vững hơn.

Bài, ảnh: ANH PHƯƠNG