Bên cạnh đào tạo bậc đại học (ĐH), đào tạo bậc sau ĐH, nhất là bậc tiến sĩ, được xem là quan trọng đối với sự phát triển chung của Trường Đại học Cần Thơ (ĐHCT) là trở thành trường đại học nghiên cứu. Để nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo tiến sĩ, nhiều đại biểu đã đến dự và góp ý tại Hội thảo "Nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ Trường ĐHCT" vừa tổ chức vào đầu tháng 6-2016.

* Vẫn còn vướng!

Một buổi lễ trao bằng thạc sĩ, tiến sĩ của Trường ĐHCT.

Là cơ sở đào tạo ĐH và sau ĐH trọng điểm của nhà nước ở ĐBSCL, 50 năm qua, Trường ĐHCT không ngừng nỗ lực đầu tư, phát triển nguồn lực phục vụ dạy học và nghiên cứu khoa học cho các bậc, hệ đào tạo. Hiện nay, trường có 16 khoa, 3 viện và 18 trung tâm, 15 phòng, ban chức năng; với hơn 60.000 sinh viên, học viên các bậc, hệ đào tạo (trong đó trên 32.200 sinh viên chính quy ở 96 chuyên ngành ĐH). Trường có hơn 2.000 cán bộ, viên chức và lao động (5 giáo sư, 110 phó giáo sư, 319 tiến sĩ). Từ năm 1982, Trường ĐHCT bắt đầu triển khai đào tạo sau ĐH. Thời gian đầu, trường có 4 ngành và 2 đơn vị đào tạo; nay có 16 đơn vị tham gia đào tạo 35 ngành cao học trong nước, 2 ngành cao học quốc tế và 16 ngành tiến sĩ. Giai đoạn 2010-2015, trường mở đào tạo mới 7 ngành trình độ thạc sĩ, 8 ngành tiến sĩ. Trong đó có 2 ngành trình độ thạc sĩ liên kết nước ngoài và 1 ngành trình độ tiến sĩ trong nước đào tạo thí điểm. Ngoài ra, trường được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao nhiệm vụ đào tạo trình độ tiến sĩ 10 ngành theo Đề án 911. Theo PGS.TS Mai Văn Nam, Trưởng khoa Sau ĐH, Trường ĐHCT, hiện nay, trường có 16 chuyên ngành đào tạo trình độ tiến sĩ, với 382 nghiên cứu sinh (NCS) đang theo học; trong đó có 27 NCS tham gia Đề án 911. Từ năm 2013 - 2015, trường có 38 NCS đã tốt nghiệp; 14 luận án được Bộ GD&ĐT thẩm định quá trình đào tạo và chất lượng luận án, kết quả các luận án thực hiện đúng quy chế và đạt chất lượng. Quan trọng hơn, công tác quản lý đào tạo tiến sĩ của trường từng bước đi vào nề nếp. Từ đầu năm 2016 đến nay, công tác quản lý đào tạo NCS được các đơn vị thực hiện trên phần mềm.

Tuy nhiên, quá trình đào tạo bậc tiến sĩ ở Trường ĐHCT còn khó khăn, vướng mắc là số NCS tốt nghiệp đúng hạn vẫn còn hạn chế, từ năm 2010-2014, tỷ lệ NCS tốt nghiệp đúng hạn chiếm khoảng 18%. Số NCS là cán bộ, công chức, viên chức nhà nước chiếm 65%; số NCS còn lại đến từ các viện, trường. Do đó, thời gian học tập trung 12 tháng theo quy chế của Bộ GD&ĐT gặp khó khăn, NCS không thể thực hiện nghiêm túc. Theo PGS.TS Hà Thanh Toàn, Hiệu trưởng Trường ĐHCT, công tác đào tạo tiến sĩ ở trường đang gặp khó khăn, hạn chế. Quy mô đào tạo sau ĐH chiếm tỷ lệ thấp so với yêu cầu, chiếm 20-30% học viên cao học và NCS so với tổng số sinh viên theo học tại trường. Hằng năm, tổng chỉ tiêu đầu vào NCS của trường khoảng 150 người nhưng không tuyển đủ. Thực trạng đầu vào khó khăn cùng với việc đảm bảo chất lượng đào tạo sau ĐH, nhất là đào tạo tiến sĩ là thách thức lớn mà Trường ĐHCT đang phải đối mặt khi phấn đấu trở thành trường đại học nghiên cứu trong tương lai.

* Giải pháp nâng cao chất lượng

Theo PGS.TS Nguyễn Minh Thủy, Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng, đối với cấp khoa, cần hỗ trợ bộ môn trong việc nhắc nhở cán bộ, giảng viên và NCS thực hiện tốt kế hoạch giảng dạy, hướng dẫn hoạt động học tập, nghiên cứu của NCS đúng tiến độ; hướng dẫn cụ thể hơn về việc thực hiện các quy định đào tạo trình độ tiến sĩ của trường trong điều kiện của khoa. Đối với trường cần hỗ trợ quy định về việc NCS bảo vệ đề cương nghiên cứu sớm hơn 24 tháng (có thể từ 12-18 tháng), có khung thời gian biểu cho NCS thời điểm có quyết định trúng tuyển. Còn theo PGS.TS Vũ Ngọc Út, Phó khoa Thủy sản, cần khuyến khích NCS đề xuất hướng nghiên cứu, đầu tư nghiên cứu theo năng lực chuyên môn; chủ động đề xuất, thảo luận hướng nghiên cứu, nội dung nghiên cứu với người hướng dẫn. Đồng thời đề cương nghiên cứu có thể linh động theo khả năng thực hiện và khám phá của NCS, khuyến khích NCS thực hiện những điểm mới trong phạm vi kinh phí cho phép. Đối với cán bộ hướng dẫn, cần tăng cường công tác giám sát, nhắc nhở, theo dõi tiến độ của NCS về chuyên môn, lên kế hoạch kiểm tra định kỳ kết quả nghiên cứu của NCS;… Trường, khoa gắn đào tạo tiến sĩ với hợp tác quốc tế, bằng cách khuyến khích, hỗ trợ NCS tham gia các cuộc hội nghị, hội thảo quốc tế; khuyến khích viết bài báo quốc tế, tăng cường trao đổi NCS với các trường quốc tế hay đào tạo chương trình bằng đôi để góp phần nâng cao năng lực tiếng Anh của NCS. Còn PGS.TS Lưu Thanh Đức Hải, Phó Trưởng khoa Kinh tế, cho rằng: Đối với tuyển sinh đầu vào, khi tiếp nhận hồ sơ ứng viên cần sàng lọc để loại các định hướng không phù hợp với danh mục định hướng từng chuyên ngành; duy trì tổ chức cho ứng viên khóa bồi dưỡng tiền tiến sĩ để hỗ trợ trang bị kiến thức cần thiết chuẩn bị tuyển sinh đầu vào. Trường có thể bổ sung môn thi viết cùng với hình thức vấn đáp hiện nay; căn cứ năng lực đào tạo của đơn vị để tuyển NCS đầu vào phù hợp, duy trì 2 đợt tuyển/năm để chọn ứng viên có năng lực...

Tại hội thảo, nhiều đại biểu chia sẻ, trao đổi về các vấn để đào tạo tiến sĩ ở các nước tiêu biểu như: Yêu cầu đầu vào, chương trình đào tạo, cách đánh giá quá trình học và luận án, các hoạt động học thuật khác của NCS,...; đồng thời đề xuất, giải pháp nâng cao chất lượng đào tạo tiến sĩ tại trường. PGS.TS Hà Thanh Toàn nhấn mạnh: Trường đang phấn đấu để trở thành trường ĐH nghiên cứu nên đào tạo sau ĐH là một trong những nhiệm vụ quan trọng hiện nay. Do đó, những ý kiến đóng góp của đại biểu tham dự tại hội thảo, nhất là đào tạo tiến sĩ sẽ được điều chỉnh phù hợp để nâng cao chất lượng NCS khi ra trường, đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội, bắt kịp các nền giáo dục tiên tiến trên thế giới cũng như khẳng định vị thế của trường.

Bài, ảnh: Bích Kiên