Ngày 7-8, tại TP Hồ Chí Minh, trong chuyến thăm chính thức Việt Nam, Toàn quyền New Zealand -Ngài Jerry Mateparae đã công bố chính thức Dự án hỗ trợ phát triển giống cây ăn trái mới, chất lượng cao Việt Nam - New Zealand trị giá 4 triệu USD cho một dự án tại tỉnh Tiền Giang. Cây thanh long là cây trồng đầu tiên được hỗ trợ từ dự án, hứa hẹn mang lại cơ hội mới cho loại cây ăn trái này.

Cây thanh long phát triển mạnh ở Bình Thuận, Long An, Tiền Giang… Nhờ cây thanh long, nhiều gia đình thoát nghèo, kinh tế khấm khá. Trái thanh long giờ đã xuất khẩu sang nhiều thị trường khó tính như Mỹ, EU… nhưng để phát triển bền vững cây thanh long, cần hoạch định chiến lược bài bản để tiếp cận thị trường, ứng dụng đồng bộ khoa học kỹ thuật. Dự án hỗ trợ phát triển giống cây ăn trái mới, chất lượng cao Việt Nam - New Zealand do Viện Nghiên cứu cây trồng và thực phẩm New Zealand cùng Viện Nghiên cứu Cây ăn quả miền Nam và Phân viện Cơ điện nông nghiệp và công nghệ sau thu hoạch phối hợp thực hiện trong 5 năm (2013-2017) sẽ mang nhiều cơ hội cho trái cây Việt Nam. Tiến sĩ Michael Lay-Yee, Giám đốc Chương trình viện trợ cho dự án, nói: “Thời gian đầu, dự án tập trung vào cây thanh long. Chương trình tạo giống sẽ phát triển các giống thanh long mới, hệ thống sản xuất bền vững, đáp ứng các tiêu chuẩn của thị trường khó tính. Mô hình thương mại hóa có kiểm soát sẽ được xây dựng nhằm thu lợi nhuận gia tăng từ các giống thanh long được bảo hộ thương hiệu. Dự án còn tập huấn và chuyển giao kỹ thuật cho các cán bộ nghiên cứu, đào tạo và những người tham gia trong chuỗi giá trị”. Mục tiêu của dự án sẽ tạo ra một mô hình khép kín từ sản xuất đến thu hoạch, bảo quản và thương mại hóa, giúp tăng thu nhập cho nông dân, các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam tham gia dự án.

PGS-TS Nguyễn Minh Châu (bên trái ảnh) trao đổi với đoàn New Zealand về các loại thanh long được trồng ở Tiền Giang.

Đại sứ đặc mệnh toàn quyền New Zealand tại Việt Nam- ông Haike Manning, cho biết: “New Zealand và Việt Nam sẽ hợp tác cùng nhau sử dụng những kỹ thuật nông nghiệp hàng đầu thế giới của New Zealand để tạo ra các giống, trái mới”. Tại buổi lễ công bố, PGS-T.S Nguyễn Minh Châu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Cây ăn quả Miền Nam, giới thiệu với Toàn quyền New Zealand và các thành viên trong đoàn về giống thanh long ruột tím (ruột ráo và dai hơn thanh long thường) do Viện nghiên cứu thành công trong 10 năm qua, hiện chưa đưa ra thương mại hóa. Và đề xuất trong dự án này, thanh long ruột tím sẽ được đầu tư phát triển từ mô hình sản xuất, công nghệ sau thu hoạch, đến tiếp thị ra thế giới. Dự kiến, hai thị trường xuất khẩu đầu tiên của thanh long ruột tím là New Zealand và Úc.

PGS-TS Nguyễn Minh Châu cho biết: Dự án sẽ hỗ trợ phát triển bền vững các giống thanh long hiện có thông qua việc cải tiến quy trình sản xuất và sau thu hoạch. Đồng thời, bảo vệ và thương mại hóa các giống thanh long mới chất lượng cao hướng tới các thị trường xuất khẩu giá trị cao. Tăng thu nhập và cải thiện sinh kế cho nông dân trồng thanh long, tăng thu nhập cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, đóng góp vào quá trình tăng trưởng kinh tế bền vững của Việt Nam. Công nghệ và kinh nghiệm thu được từ dự án có thể được chuyển giao áp dụng cho các giống trái cây khác. Từ đó, giúp xây dựng một mô hình mẫu về quy trình sản xuất, sau thu hoạch và thương mại hóa nông nghiệp phù hợp nhất với thực tiễn phát triển cây ăn quả của Việt Nam trong tương lai.

Bài, ảnh: Khải Ca