Năm 2008, một vài nông dân ở huyện Cờ Đỏ tận dụng ao nuôi cá tra để trồng sen. Đến nay, diện tích trồng sen toàn huyện lên đến 127,6ha. Dù mô hình này hứa hẹn mang lại thu nhập ổn định cho nhiều nông hộ, nhưng việc trồng sen của nông dân Cờ Đỏ vẫn là tự phát. Chính vì thế, rất cần sự định hướng phát triển ổn định của các ngành hữu quan.

Nhờ trồng sen mà ông Lê Văn Hom (bìa phải), xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ vươn lên thoát nghèo.

Diện tích trồng sen ở huyện Cờ Đỏ tập trung ở 4 xã Thới Hưng, Trung Thạnh, Đông Thắng và Trung An. Đa số những người dân trồng sen trước đây đều thuê đất để nuôi cá tra. Qua vài vụ nuôi thua lỗ, không còn khả năng đầu tư, người dân phải “treo ao” và cải tạo ao để trồng sen thay cá.

Từ giữa năm 2010, ông Nguyễn Quang Viễn, ngụ xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ cải tạo hai ao cá tra, khoảng 2,8ha để trồng sen. Theo ông Viễn, trồng sen cho thu nhập khá ổn định, không tốn nhiều lao động. Cách ngày, ao sen sẽ cho thu hoạch gương sen một lần và có thương lái đến thu mua tận nơi. Vì thế, nông dân có thể sử dụng thời gian nông nhàn để chăm sóc cho ao sen, thu hoạch gương sen. Ông Viễn cho biết với đầu ra ổn định, khi trừ chi phí, 2,8ha ao sen có thể cho lãi ròng trên 160 triệu đồng/năm. Ông Lê Văn Hom, nông dân xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ đã vươn lên thoát nghèo chỉ sau 4 vụ sen. Cách đây 2 năm, ông Hom thuê 1,6ha ao nuôi cá tra để trồng sen. Nhờ số vốn vay 9 triệu đồng từ Ngân hàng Chính sách xã hội, ông đầu tư vào mua sen giống. Vụ sen đầu tiên, chỉ đủ để ông trang trải các chi phí đầu tư như: tiền thuê ao, sen giống, phân thuốc. Sang vụ thứ hai, vụ thứ ba, từ tiền bán gương sen, ông Hom dành dụm cất được căn nhà khang trang, trả dứt nợ ngân hàng và thoát khỏi danh sách hộ nghèo của xã. Hiện nay, cứ cách ngày ao sen của ông Hom cho thu hoạch từ 50-70 kg gương sen, khi thu hoạch rộ có thể lên đến 200-250 kg/lần. Theo ông Hom, bình quân ao sen của ông có thể đạt trên dưới 5 triệu đồng/tháng.

Thông thường, một vụ sen kéo dài khoảng 6 tháng. Từ lúc trồng đến bắt đầu thu hoạch là 3 tháng; 3 tháng tiếp theo, sen sẽ cho gương lấy hạt. Ngoài lợi thế thời gian thu hoạch kéo dài, mô hình này còn có ưu điểm là chi phí tái đầu tư thấp. Nông dân trồng sen chủ yếu để lấy hạt và bán theo hai loại: gương sen lụa (hạt sen già) bán cho thương lái dùng để chế biến thức ăn; gương sen non để ăn hạt tươi, bán cho bạn hàng ở chợ. Hiện tại, giá gương sen dao động từ 12.000-15.000đồng/kg, có thời điểm lên đến 37.000 đồng/kg.

Ông Đỗ Xuân Phúc, Trưởng trạm Khuyến nông huyện Cờ Đỏ, cho biết: “Trồng sen là mô hình tự phát ở địa phương trong vài năm trở lại đây. Việc nông dân tận dụng ao nuôi cá tra bỏ trống chuyển sang trồng sen là hướng chuyển đổi phù hợp để thu lợi nhuận và đảm bảo kinh tế. Hiện nay, do nguồn cung thấp hơn cầu nên sản phẩm làm ra được thương lái thu mua với giá cả hợp lý, người trồng sen có lời”. Chính vì tự phát nên mô hình trồng sen ở huyện Cờ Đỏ nên mỗi nông dân có kỹ thuật canh tác khác nhau, tự trồng rồi tự đúc kết kinh nghiệm là chính. Có một số hộ thấy hiệu quả cao nên cũng về chuyển đổi diện tích trồng lúa sang trồng sen. Nhưng do không nắm vững kỹ thuật nên ao sen thường bị sâu bệnh và năng suất không cao. Theo ông Nguyễn Quang Viễn, xã Thới Hưng, huyện Cờ Đỏ, để sen cho hiệu quả cao, ông đã tự tìm hiểu các thông tin qua internet về đặc tính của cây sen, cách phòng trừ sâu bệnh, kỹ thuật canh tác... Còn ông Trương Văn Mỹ, xã Đông Thắng, huyện Cờ Đỏ, cho biết: “Thấy nơi khác trồng sen hiệu quả nên tôi cũng chuyển diện tích đất trồng lúa sang trồng sen. Do không nắm vững kỹ thuật nên vụ đầu sen giống chết khá nhiều, tỷ lệ sâu bệnh cao và năng suất đạt thấp. Sang đến vụ thứ hai, việc trồng sen mới đạt hiệu quả hơn”.

Mô hình trồng sen đang mang lại hiệu quả kinh tế khá cao cho nông dân huyện Cờ Đỏ. Tuy nhiên, để người trồng không gặp khó về đầu ra nếu diện tích phát triển ồ ạt, ngay từ bây giờ, mô hình này rất cần sự định hướng về diện tích, hướng dẫn kỹ thuật... của các ngành hữu quan cho người trồng nhằm đảm bảo đầu ra ổn định, lâu dài.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN