* Là thành viên Chính phủ đầu tiên đăng đàn Quốc hội, sáng 11-6, Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã lần lượt trả lời các câu hỏi của các vị đại biểu Quốc hội, trong đó tập trung vào hai nhóm vấn đề: Về lao động, việc làm trong điều kiện suy thoái kinh tế trong nước và thế giới; lao động trẻ em bị lạm dụng làm việc quá giờ; và tình hình quản lý lao động nước ngoài vào làm việc tại Việt Nam. Nhóm vấn đề thức hai thuộc về chế độ chính sách đối với người có công, thương bệnh binh...
Trả lời câu hỏi của đại biểu Võ Thị Thủy (Bình Định) về tình trạng lao động nước ngoài ở Việt Nam; trẻ em vùng nông thôn nghỉ học sớm, phải lao động sớm, bị lạm dụng sức lao động... Bộ trưởng Nguyễn Kim Ngân khẳng định: Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thì việc di chuyển lao động là tất yếu, mặc dù pháp luật của ta quy định chỉ tiếp nhận đối tượng lao động là người nước ngoài ở cấp chuyên gia, lao động kỹ thuật cao... nhưng thực tế đã có lao động phổ thông là người nước ngoài và hiện mới quản lý cấp giấy phép chưa được 50%. Số lao động này vào bằng con đường du lịch, thương mại và họ di chuyển đến nhiều vùng trong nước và làm việc theo yêu cầu của các doanh nghiệp; nếu doanh nghiệp và chính quyền không báo cáo thì số liệu thống kê sẽ rất khó khăn. Giải quyết vấn đề lao động nước ngoài phải dựa trên nguyên tắc hợp tác song phương với tất cả các nước; số lao động hợp pháp đã cấp giấy phép và quản lý được; số lao động phổ thông không hợp pháp cũng không thể giải quyết ngay trong thời gian ngắn... Đối với những trường hợp đó sẽ vận động, giải thích cho họ hiểu về chính sách lao động của Việt Nam; hết thời hạn lưu trú, tạo điều kiện để họ về nước. Muốn hạn chế tình trạng lao động không hợp pháp phải bằng các giải pháp đồng bộ, tăng cường quản lý xuất nhập cảnh; kiểm soát tạm trú, lưu trú và kiểm soát tình trạng sử dụng lao động tại địa phương, tại doanh nghiệp...
Theo công ước quốc tế, lao động dưới 18 tuổi là lao động vị thành niên; Bộ luật lao động của nước ta cũng quy định: Lao động dưới 18 tuổi không được làm việc độc hại và nghiêm cấm bóc lột lao động... thực tế hiện nay, chúng ta chưa kiểm tra kỹ tình trạng lao động vị thành niên. Nhiều trường hợp do nhà nghèo, mồ côi, một số trẻ em phải làm việc đánh giày, bán báo... lang thang; các tổ chức từ thiện có trách nhiệm tập hợp giúp đỡ, dạy nghề như làm bánh... thì họ không bóc lột các cháu. Mặc dù truyền thống nước ta, mỗi gia đình đều giáo dục các cháu trong nhà giúp đỡ ông, bà, cha mẹ làm một số việc nhỏ... Tuy nhiên, rất cần tăng cường quản lý nhà nước để bảo vệ chăm sóc trẻ em, hạn chế thấp nhất tình trạng trẻ em phải lao động sớm và làm việc quá sức.
Đối với câu hỏi chất vấn của các đại biểu Nguyễn Đình Liêu (Ninh Thuận), Nguyễn Thành Tâm (Tây Ninh), Nguyễn Đức Hiền (Quảng Ngãi) về các số liệu mất việc làm không chính xác; việc giảm chỉ tiêu tăng trưởng GDP xuống 5% có điều chỉnh chỉ tiêu việc làm hay không?... Bộ trưởng NTKN cho rằng: Theo Tổng cục thống kê là cơ quan phát ngôn chính thức thì năm 2008 có trên 66 ngàn lao động mất việc làm và có khoảng 64-65 ngàn lao động mất việc làm trong năm 2009. Hơn nữa, số liệu thống kê lao động mất việc trong nước và lao động ở nước ngoài về nước thì báo cáo từng thời điểm có khác nhau. Trong khi đó, chỉ có 48/63 Sở Lao động - Thương binh & Xã hội có báo cáo đầy đủ số liệu lao động bị mất việc hoặc thiếu việc; những địa phương kinh tế không phát triển, tình hình việc làm không có diễn biến phức tạp. Đối với lao động làng nghề có 46 tỉnh, thành phố báo cáo: Riêng quý I-2009 có hơn 30 ngàn lao động mất việc làm, nữ chiếm 50%; các tỉnh Bắc Ninh, Thái Bình, Hà Nam mất việc làm nhiều nhất. Đặc thù của lao động làng nghề có hai loại: LĐ thường xuyên và lao động làm thêm. Hiện nay, các chủ cơ sở cố gắng giữ việc cho lao động thường xuyên, lao động không thường xuyên họ lại trở về làm nông nghiệp.... Muốn tạo việc làm ở làng nghề phải giải quyết bằng kích cầu đầu tư bằng các giải pháp đồng bộ. Nhất là khi thị trường lao động phục hồi thì chỉ có tăng cường dạy nghề mới đáp ứng nhu cầu sản xuất công nghiệp và thợ làng nghề có chất lượng.
Chỉ tiêu việc làm mới chắc chắn phải phụ thuộc vào tình hình xuất khẩu, có đơn đặt hàng mới có việc làm mới. Nhưng tình hình lao động mất việc tìm được việc làm mới đang có tín hiệu khả quan, như các tỉnh Bình Dương, Đồng Nai khoảng 80% lao động mất việc đã tìm được việc làm mới. Về giải quyết việc làm, theo hệ thống co dãn cứ tăng trưởng 1% GDP sẽ tăng 0,34% số lao động có việc làm mới; hiện nay, nhiều khu công nghiệp đang tuyển dụng lao động nhưng không đủ chỉ tiêu do lao động chưa đáp ứng yêu cầu năng lực; hơn nữa , nhiều lao động khi trở về quê đã không quay lại nơi làm việc cũ do họ tìm được việc làm mới ở những doanh nghiệp tại địa phương. Trong giai đoạn này cần tập trung khởi động ngay đề án dạy nghề để đáp ứng yêu cầu về lao động trong nước và cả nhu cầu xuất khẩu lao động trong thời gian tới.
Trả lời chất vấn của đại biểu Võ Văn Liêm (Vĩnh Long), Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, cần phải đảm bảo thủ tục chặt chẽ để công nhận liệt sĩ, thương binh. Nếu trường hợp mất giấy tờ thì đơn vị cũ, và địa phương phải chịu trách nhiệm xác nhận; số tồn đọng liệt sĩ sẽ phối hợp với Bộ Quốc phòng để xem xét công nhận; còn 76 trường hợp xét công nhận danh hiệu Mẹ VNAH của Quân khu 9, do Ban Thi đua khen thưởng Trung ương xét và Bộ LĐ-TB&XH sẽ tham gia. Các trường hợp là cán bộ tiền khởi nghĩa do đại biểu Bùi Sĩ Lợi (Thanh Hóa) chất vấn sẽ cố gắng giải quyết chế độ trong tháng 6-2009. Đối với 11.487 trường hợp đang hưởng trợ cấp do nhiễm chất độc dioxin phải tạm dừng để rà soát lại theo Pháp lệnh ưu đãi người có công với đất nước thì cũng có phần trách nhiệm của địa phương, phải chọn đúng đối tượng, xác định chính xác. Khi xác định đúng, người được hưởng chính sách được truy lãnh.
* Là thành viên Chính phủ thứ hai đăng đàn Quốc hội trong phiên chất vấn và trả lời chất vấn ngày 11-6, Bộ trưởng nông nghiệp và phát triển nông thôn Cao Đức Phát đã lần lượt trả lời trực tiếp các câu hỏi của 18 vị đại biểu Quốc hội, tập trung các nhóm vấn đề: Phát huy gói kích cầu trong nông nghiệp; đào tạo nguồn nhân lực, đưa khoa học kỹ thuật về với nông dân, tiêu thụ nông sản; xây dựng cơ sở hạ tầng nông nghiệp nông thôn; phát triển và bảo vệ rừng....
Giải đáp băn khoăn của đại biểu Vũ Quang Hải (Hưng Yên) vì sao giá trị sản xuất nông nghiệp trên một ha thấp, một số nông sản thua ngay trên sân nhà và việc đưa cán bộ khoa học kỹ thuật về với nông dân, Bộ trưởng Cao Đức Phát cho biết: Để giải quyết vấn đề này, con đường chủ yếu là giúp bà con nâng cao năng suất, hiệu quả chủ yếu thông qua áp dụng khoa học kỹ thuật, đào tạo nhân lực, nâng cao cơ sở hạ tầng. Nội dung này đã được chỉ ra trong Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ X và đặc biệt tại Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 7 vừa qua.
Nhấn mạnh vấn đề con người đặc biệt quan trọng trong nhóm các giải pháp giúp pháp triển nông nghiệp, Bộ trưởng thừa nhận hiện nay phần lớn các kỹ sư nông nghiệp làm việc tại các viện nghiên cứu, các trường ở thành phố. Bộ trưởng đồng tình với quan điểm cần có cơ chế, chính sách khuyến khích các nhà khoa học, kỹ sư về với đồng ruộng, với nông dân. Bộ trưởng cho biết vừa qua Chính phủ đã có chủ trương mỗi xã có 1 cán bộ khuyến nông và một cán bộ thú y. Chủ trương này được thực hiện đã tạo cho 20.000 cán bộ, kỹ sư về các xã. Ngành nông nghiệp đã có chủ trương điều chuyển cán bộ kiểm lâm công tác tại các cơ quan tỉnh, huyện về công tác tại xã. Hiện nay, Bộ đang tiếp tục kiến nghị để Nhà nước có chính sách cụ thể đưa cán bộ về công tác tại cơ sở (An Giang là tỉnh có chính sách cụ thể khuyến khích đưa kỹ sư về xã). “Chúng ta cần có chính sách để khoa học về với đồng ruộng về với nông dân”- Bộ trưởng kết luận.
Trả lời câu hỏi của các đại biểu: Đặng Thuần Phong (Bến Tre), Đinh Thị Phương Lan (Quảng Ngãi)... về việc sử dụng gói kích cầu của Chính phủ, Bộ trưởng Phát khẳng định: Chính phủ luôn quan tâm, ưu tiên cho nông nghiệp nông thôn. Chính phủ đã xác định kích cầu cho nông nghiệp nông thôn mang lại hiệu quả cao nhất cho nền kinh tế. Trong chương trình cho vay ưu đãi, trong 336 ngàn tỉ đồng đã được rót vào nền kinh tế thì 18% tức là gần 60 nghìn tỉ được dành trực tiếp cho nông dân vay. Ngoài ra Chính phủ còn có chương trình cho vay không lãi suất riêng cho nông dân để mua vật tư nông nghiệp, vật liệu xây dựng nhà; đồng thời trong chương trình đầu tư, Chính phủ đã dành một phần vốn đầu tư xây dựng cơ bản để đầu tư cho các công trình nông nghiệp - Bộ trưởng Phát cho biết.
Cũng về sử dụng vốn kích cầu Bộ trưởng cho biết hiện nay các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long có nhu cầu giúp dân thay máy bơm dầu bằng máy bơm điện. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã xây dựng đề án, Thủ tướng cũng đã có quyết định cho phép sử dụng vốn thuộc chương trình kích cầu để giúp cho bà còn thực hiện nguyện vọng này. Mỗi tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) được bố trí 60 tỉ đồng và hầu hết các tỉnh đã phân khai xong số vốn này để triển khai thực hiện. Ngoài vấn đề kiên cố hóa kênh mương ở ĐBSCL còn có vấn đề tu bổ, kiên cố hóa bờ bao đê ngăn lũ. Hệ thống đập Ba Lai (Bến Tre) đã được làm xong nhưng chưa được phát huy hết tác dụng, một số cống đập khác chưa được thực hiện do yêu cầu vốn lớn. Bộ trưởng cho biết trong gói kích cầu này Bộ đã kiến nghị và Chính phủ đã chấp thuận bổ sung thực hiện các hạng mục còn lại để đồng bộ hóa hệ thống thủy lợi Ba Lai.
Giải đáp câu hỏi của đại biểu Trịnh Thị Nga về tính khả thi khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia đầu tư vào khu vực nông nghiệp, nông thôn, Bộ trưởng cho biết: những nghiên cứu gần đây cho thấy, nước ta rất thành công trong việc thu hút đầu tư của các thành phần vào nền kinh tế nhưng tỷ lệ vào nông nghiệp còn ít. Vấn đề đặt ra là cần tạo môi trường thuận lợi hơn giúp các nhà đầu tư giảm rủi ro đầu tư vào khu vực nông nghiệp, nông thôn. Bộ trưởng tin rằng những chính sách của các bộ, ngành đề xuất được Chính phủ chấp thuận, các địa phương đồng lòng, chúng ta sẽ thực hiện thành công như trong việc thu hút đầu tư cho toàn bộ nền kinh tế.
Bộ trưởng Cao Đức Phát chia sẻ với ý kiến đại biểu Phương Hữu Việt (Bắc Ninh) về việc cần có cán bộ chuyên trách nông nghiệp ở cấp xã. Bộ trưởng cho biết: Bộ Nông nghiệp và Phát triển đã thấy rất rõ vấn đề này. Hệ thống chỉ đạo nông nghiệp của nước hiện nay chưa mạnh nhưng khá đồ sộ ở Trung ương, tỉnh, nhưng về huyện quy mô hơn (cũng có phòng nông nghiệp có trạm thú y, hạt kiểm lâm, trung tâm giống, trạm khuyến nông), nhưng về đến xã thì không có cán bộ chuyên trách. Một số cán bộ kỹ thuật được hưởng hỗ trợ của Nhà nước. Bộ đã cùng với Bộ Nội vụ hướng dẫn đề nghị các xã trên cơ sở những cán bộ chuyên môn hình thành Ban Nông nghiệp xã do đồng chí PCT phụ trách, điều phối hoạt động. Những cán bộ này là nòng cốt tham gia hướng dẫn, giúp dân, nhất là khi có dịch bệnh. Bộ trưởng đề nghị cần tăng cường mạnh bộ máy quản lý nông nghiệp cấp xã.
* Tại phiên họp Quốc hội ngày 11-6, Bộ trưởng Công thương Vũ Huy Hoàng là Bộ trưởng nhận được nhiều câu hỏi nhất với 27 câu hỏi, tập trung vào 6 nhóm vấn đề bao gồm việc điều chỉnh biểu giá bán điện, tình hình xuất khẩu gạo và cơ chế điều hành, một số vấn đề liên quan đến hoạt động quản lý thị trường, tình hình triển khai các Chương trình hỗ trợ cho gói kích cầu tiêu thụ nội địa của Chính phủ, tình hình thực hiện Quyết định số 80/2002/QĐ-TTg ngày 24-6-2002 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa cho nông dân, giá điện...
Trả lời câu hỏi của đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) về những hệ luỵ của việc điều chỉnh giá bán điện sẽ ảnh hưởng đến đời sống của lao động, đặc biệt là người nghèo, học sinh, sinh viên... việc điều chỉnh giá bán điện giờ thấp điểm, cao điểm đã làm nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong sản xuất do giá thành sản phảm bị đẩy lên cao, ảnh hưởng lớn đến người lao động, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng đồng tình cho rằng điện năng là sản phẩm hàng hóa tác động đến các tầng lớp dân cư, vì vậy, Chính phủ đã rất thận trọng trong việc điều chỉnh giá bán điện. Việc điều chỉnh được xây dựng trên nguyên tắc không để xảy ra biến động lớn tới nền kinh tế, không ảnh hưởng tới người thu nhập thấp...
Theo Bộ trưởng, lẽ ra giá điện bình quân đã được tăng từ năm 2008. Nhưng trước tình hình lạm phát xảy ra, để ưu tiên thực hiện các nhóm giải pháp nhằm kiềm chế lạm phát của Chính phủ, việc tăng giá bán điện phải lùi sang đầu năm 2009. Việc điều chỉnh giá điện nhằm từng bước làm cho giá điện phản ánh đúng chi phí của quá trình sản xuất kinh doanh điện, đưa ra những tín hiệu đúng cho việc thu hút đầu tư vào ngành điện và nhằm khuyến khích doanh nghiệp và người tiêu dùng sử dụng điện một cách tiết kiệm và hiệu quả. Việc giảm bậc thang đầu tiên từ 100 kwh xuống còn 50 kwh đối với giá điện sinh hoạt vừa vẫn đảm bảo cho các hộ nghèo và một số lượng lớn hộ thu nhập thấp được sử dụng điện với giá bao cấp, vừa giảm được lượng bù giá cho các hộ không thuộc diện nghèo, giúp cho chính sách bù giá điện của Nhà nước được thực hiện đúng đối tượng.
Về việc điều chỉnh giá điện theo giờ cao - thấp điểm, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, giờ cao điểm - thấp điểm không phải do ngành điện hay Bộ Công thương, hay bất cứ một cơ quan nào nghĩ ra mà do diễn biến biểu đồ tiêu thụ điện tạo ra. Với tình hình hiện nay, nếu không có biện pháp hữu hiệu chúng ta tiếp tục thiếu điện. Giá điện cũng được thiết kế theo hướng khuyến khích sử dụng điện vào giờ thấp điểm hoặc không phải giờ cao điểm và tiết kiệm sử dụng giờ cao điểm sẽ làm cho tình hình cung cầu điện không bị căng thẳng, dẫn đến phải cắt điện vào giờ cao điểm.
Trả lời câu hỏi liên quan đến Quyết định số 80/2002/QĐ-TTg ngày 24 tháng 6 năm 2002 của Thủ tướng Chính phủ về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thừa nhận thiếu sót là chưa hoàn thành tốt nhiệm vụ tìm kiếm thị trường cho nông dân tiêu thụ sản phẩm. Bộ trưởng cho biết, Bộ Công thương đang Dự thảo Chương trình xúc tiến thị trường thương mại nội địa năm 2009, trong đó có đề xuất các nội dung để tăng cường phát triển thương mại nông thôn như tổ chức Hội thảo các giải pháp để đẩy mạnh tiêu thụ hàng nông sản, sản phẩm làng nghề tại thị trường nội địa; tổ chức hội chợ hàng nông sản, sản phẩm làng nghề cấp miền; tổ chức một số Chương trình đưa hàng về nông thôn... Ngoài ra, trong quá trình thực hiện Chương trình khuyến công quốc gia, Bộ Công Thương luôn ưu tiên hỗ trợ các cơ sở công nghiệp nông thôn đầu tư phát triển sản xuất trong lĩnh vực ngành nghề chế biến nông, lâm, thủy sản; thủ công mỹ nghệ,.. các nhóm ngành nghề sử dụng chủ yếu nguyên liệu tại chỗ, nguyên liệu là sản phẩm nông, lâm, thủy hải sản của nông dân; ưu tiên các đề án gắn sản xuất CN-TTCN với vùng nguyên liệu; khuyến khích cơ sở sản xuất ký kết hợp đồng thu mua nguyên liệu của nông dân.
NHÓM PV TTXVN
