Ở tuổi 85, cụ Nguyễn Thị Lệ (ngụ xã Ðông Thuận, huyện Thới Lai, TP Cần Thơ) vẫn còn làm được các việc trong nhà. Nhiều người trong xóm ngưỡng mộ việc giữ sức khỏe của cụ bà và đến hỏi xin bí quyết. Cụ hiền từ cười, nói: “Có bí quyết gì đâu. Làm công chuyện lặt vặt cho máu huyết lưu thông, trong người khỏe khoắn hơn”.

Cán bộ y tế và cộng tác viên dân số xã đến thăm sức khỏe cụ Lệ.

Chị Đỗ Thị Đèo, con dâu của cụ Lệ, kể: “Má tôi giỏi lắm, làm hết chuyện này tới chuyện khác, giúp đỡ, chăm lo cho con cháu rất nhiều. Hôm nào bà không được khỏe mới nằm rầu rầu”. Con cháu cũng lo lắng cụ Lệ làm việc nhiều, ảnh hưởng sức khỏe nhưng nếu ngăn cản không cho bà làm thì bà than thở ngồi một chỗ buồn, ê ẩm, mệt mỏi. Vì vậy, gia đình để cho bà vận động tay chân, tùy sức. Nhà ở gần trạm y tế xã, lâu lâu cụ Lệ đi bộ sang trạm kiểm tra. Bác sĩ thăm khám, ghi nhận sức khỏe bà cụ ổn định, không cần uống thuốc. Bác sĩ cũng tư vấn bà chế độ ăn uống, bổ sung dinh dưỡng phù hợp với người cao tuổi. Đồng thời, hướng dẫn người thân quan tâm, hỗ trợ môi trường sinh hoạt thuận tiện, phòng tránh các nguy cơ có thể gây té ngã thường gặp ở người cao tuổi.

Cụ Lệ là một trong số ít người cao tuổi giữ được sức khỏe tốt. Theo thống kê năm 2021, tỷ lệ người trên 60 tuổi ở nước ta chiếm trên 11% dân số. Hầu hết người cao tuổi mắc đồng thời nhiều bệnh mạn tính như cao huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, tiết niệu, xương khớp… Trong đó, các vấn đề về cơ xương khớp khá phổ biến ở người cao tuổi, do tình trạng thoái hóa theo độ tuổi và các tai nạn té ngã trong quá trình vận động, sinh hoạt. Nhiều cụ già nằm bất động một chỗ thời gian dài, vừa đau đớn về thể xác, vừa tổn thương tinh thần. Các chuyên gia y tế khuyến cáo, trong gia đình có người cao tuổi, người thân cần quan tâm chăm sóc các cụ, cả thể chất lẫn tinh thần giúp các cụ sống khỏe, sống vui.

Tuy nhiên, con cháu người cao tuổi cũng băn khoăn, để các cụ vận động nhiều thì dễ té ngã, còn hạn chế vận động thì các cụ lại bị cứng cơ, khớp và nhiều bệnh lý suy thoái khác. Theo các bác sĩ, người cao tuổi dễ bị tai nạn té ngã do nhiều nguyên nhân. Đó là do hệ thống cơ của các cụ không còn săn chắc, dẻo dai; các cụ bị đau khớp, cơ xương mất cân đối gây bất thường về dáng đi nên dễ té. Ngoài ra, nhiều cụ bệnh Alzheimer, đi lại trong vô thức, không chú ý chướng ngại vật; hoặc do ảnh hưởng của thuốc khiến các cụ buồn ngủ, choáng váng. Nhiều nguyên nhân khác cũng khiến các cụ dễ té ngã như không gian đi lại không đủ ánh sáng trong khi thị lực kém. Những vật dụng trong nhà như thảm chùi chân hay phòng tắm trơn trợt không có tay vịn, thềm nhà nhiều bậc cao khiến các cụ bước hụt chân,… cũng dẫn đến té ngã, gãy xương. Người cao tuổi mắc đồng thời nhiều bệnh, lại té ngã chấn thương khiến các cụ ít vận động hay phải nằm một chỗ dễ dẫn đến tình trạng nhiễm trùng, viêm phổi, nhất là loét tì đè do nằm lâu.

Do vậy, để hạn chế tai nạn, gia đình có người cao tuổi cần chú ý không gian sinh hoạt an toàn cho các cụ. Tùy theo thể lực và ý thích mà lựa chọn hình thức tập thể dục phù hợp như đi bộ vừa sức, đều đặn mỗi ngày. Các cụ cũng có thể tham gia các bộ môn thể thao năng động như khiêu vũ, bơi lội; tập các bài tập thăng bằng, giúp cơ thể định vị không gian; tập vật lý trị liệu duy trì sự dẻo dai. 

Khi bị đau xương khớp, nhiều người cao tuổi ưa uống thuốc nam hay tự ý mua các loại thuốc giảm đau ở quầy dược không theo chỉ định của bác sĩ. Quan niệm dân gian cho rằng, thuốc nam lành tính. Tuy nhiên, các bác sĩ chuyên khoa khuyến cáo, hầu hết các loại thuốc được cho là bào chế từ thuốc nam thường có trộn vào thành phần corticoid, gây nhiều biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng người bệnh. Nhiều trường hợp người bệnh uống thuốc nam, đến khi sức khỏe suy giảm, đến bệnh viện chữa trị, bác sĩ ghi nhận bệnh nhân mắc hội chứng cushing do sử dụng corticoid trong thời gian dài. Bác sĩ khuyến cáo, người dân không nên tin vào các quảng cáo bài thuốc gia truyền “3 đời nhà tôi trị bệnh đau nhức xương khớp” hay bất cứ bệnh gì trên mạng xã hội vì thiếu kiểm chứng của cơ quan chuyên môn, có thể gây hệ lụy khôn lường đến sức khỏe người cao tuổi.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG