Trong động thái gia tăng áp lực lên chính quyền Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, lãnh đạo Mỹ Donald Trump hôm 23-1 chính thức công nhận người đứng đầu phe đối lập Juan Guaido (ảnh) là “tổng thống lâm thời” của Venezuela.

 Ảnh: Guardian

Tuyên bố của Tổng thống Trump mô tả chính quyền Maduro hiện nay là “bất hợp pháp”, rằng Quốc hội mới là “nhánh hợp pháp duy nhất của chính phủ” tại Venezuela. Ông Trump cảnh báo mọi biện pháp đều đang được cân nhắc và chế độ của ông Maduro phải “chịu trách nhiệm trực tiếp” cho bất kỳ mối đe dọa nào đối với an toàn của người dân Venezuela. Theo Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence, Washington có thể sử dụng công cụ ngoại giao lẫn gây sức ép về kinh tế. Theo tiết lộ của một quan chức Mỹ, chính quyền Trump đang xem xét áp đặt các biện pháp trừng phạt khắc nghiệt đối với ngành dầu mỏ Venezuela ngay trong tuần này.  Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo bác bỏ tính pháp lý của chính quyền Maduro và cho biết Wasington sẽ duy trì quan hệ ngoại giao với Venezuela thông qua chính phủ của tổng thống lâm thời. Nhiều đồng minh của Mỹ trong khu vực gồm Argentina, Paraguay, Costa Rica, Colombia, Peru, Chile, Guatemala, Brazil và Canada đã liên tiếp công nhận ông Guaido là tổng thống hợp pháp trong khi Mexico, Bolivia, Cuba, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định sự ủng hộ đối với chính quyền Maduro. Thượng nghị sĩ Nga Andrey Klimov, Phó Thư ký Hội đồng toàn thể Đảng nước Nga thống nhất cầm quyền, cáo buộc Mỹ đang lợi dụng tình hình hiện nay để kích động một cuộc “cách mạng màu” tại Venezuela.

Tuyên bố của ông Trump được đưa ra vài phút sau khi Chủ tịch Quốc hội Venezuela Guaido tự nhận nắm quyền điều hành đất nước trên tư cách “tổng thống lâm thời” cho tới khi lập chính phủ chuyển tiếp và tổ chức một cuộc bầu cử tự do. Phát biểu trước đám đông ủng hộ, ông Guaido cam kết tiếp tục đấu tranh cho đến khi “Venezuela được tự do”. Ông cũng kêu gọi các lực lượng vũ trang chống lại chính phủ của Tổng thống Maduro. Trước đó, Quốc hội Venezuela do phe đối lập kiểm soát coi việc ông Maduro nhậm chức từ ngày 10-1 là hành động “tiếm quyền” và yêu cầu tổng thống từ chức để mở đường cho cuộc bầu cử mới. Theo Hiến pháp Venezuela, một cuộc bầu cử mới sẽ được kêu gọi trong 30 ngày nếu ghế tổng thống được xác định bỏ trống. Thời gian này, người đứng đầu quốc hội sẽ đảm nhận vai trò lãnh đạo đất nước. Tuy nhiên, Tòa án Công lý Tối cao Venezuela đã ra phán quyết vô hiệu hóa các hoạt động của Quốc hội và khẳng định hoạt động của cơ quan này là hành động lạm dụng quyền lực nhân dân không thể chấp nhận.

Trong khi đó, phát biểu từ dinh tổng thống, ông Maduro cáo buộc phe đối lập tìm cách đảo chính với sự hỗ trợ của Mỹ. Qua đây, nhà lãnh đạo cánh tả tuyên bố hủy bỏ quan hệ ngoại giao với Washington và ra thời hạn 72 giờ để nhân viên ngoại giao Mỹ rời khỏi Venezuela. Cùng ngày, Chủ tịch Tòa án Công lý Tối cao Venezuela Juan Jose Mendoza yêu cầu Viện kiểm sát nước này phải có những “biện pháp đối phó ngay lập tức” trước những hành động phi pháp của lãnh đạo Quốc hội.  Bộ trưởng Quốc phòng Venezuela Vladimir Padrino khẳng định quân đội nước này không công nhận bất cứ tổng thống tự phong nào hoặc một tổng thống được lập nên với những “lợi ích đen tối”.  Đại sứ Venezuela tại Nga tố Washington đang tìm cách lập “chính quyền lưu vong” như đã từng làm ở Syria. Theo nhận định của giới phân tích, quan điểm của Nhà Trắng công nhận chính phủ lâm thời Guaido sẽ khiến cuộc khủng hoảng chính trị tại quốc gia Nam Mỹ càng thêm trầm trọng. Theo ông Tortosa, Mỹ đã tạo ra một chính quyền lưu vong dẫn tới những tổn thất to lớn, thương vong, phá hủy cơ sở hạ tầng tại Syria.

Giới phân tích nhận định quan điểm của chính quyền Trump công nhận ông Juan Guaido, Chủ tịch Quốc hội Venezuela (không được Tổng thống Maduro công nhận) là “tổng thống lâm thời” sẽ chỉ khiến cuộc khủng hoảng chính trị tại Venezuela càng trầm trọng. Nhà phân tích Jim Emersberger từ kênh truyền hình Telesur cho rằng động thái của Tổng thống Trump đánh dấu sự khởi đầu của việc chuyển tài sản của Venezuela sang cho các lực lượng do Mỹ hậu thuẫn. Chuyên gia này nhận định, ý tưởng này có thể cung cấp tài chính cho các chính khách được Mỹ hậu thuẫn tại Venezuela nhằm phục vụ âm mưu lật đổ chính quyền Tổng thống Nicolas Maduro. Ông khẳng định chắc chắn hành động của Mỹ sẽ kèm theo việc làm suy yếu nền kinh tế Venezuela.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)