Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố Thổ Nhĩ Kỳ sẽ xem xét việc khôi phục lại án tử hình sau vụ đảo chính bất thành với hàng ngàn binh sĩ, tướng tá quân đội, lực lượng công tố và thẩm phán bị bắt giữ.

Hôm 17-7, phát biểu trước đám đông người ủng hộ sau khi tham dự lễ tang các nạn nhân cuộc đảo chính tại Thủ đô Ankara, Tổng thống Erdogan cho rằng chính người dân đang kêu gọi chính phủ tái thiết lập án tử và vì vậy nước này sẽ không thể chậm trễ trong việc bắt buộc những kẻ phát động đảo chính phải trả giá. Ông Erdogan cũng nhắc lại yêu cầu đồng minh Washington dẫn độ giáo sĩ Fethullah Gulen đang sống lưu vong tại Mỹ về Thổ Nhĩ Kỳ vì cho rằng ông này đứng đằng sau cuộc đảo chính và đang điều hành "một nhà nước song song" ở Thổ Nhĩ Kỳ.

Tổng thống Erdogan cũng tố giáo sĩ Gulen và các "đồng môn" ở Thổ Nhĩ Kỳ thuộc một tổ chức khủng bố. Erdogan và Gulen từng là đồng minh từ năm 2003, nhưng đã tan vỡ năm 2013 sau khi hệ thống giáo dục rất phổ biến của ông Gulen bị điều tra. Ông Gulen cho rằng chính Tổng thống Erdogan đạo diễn cuộc đảo chính này nhằm tạo cớ tiến hành cuộc thanh trừng những người chống đối âm ỉ trong nước. Ông thậm chí tuyên bố sẵn sàng chấp nhận bị dẫn độ để đối chất.

Chính quyền Ankara đã bỏ án tử hình năm 2004 trong nỗ lực cải cách hệ thống tư pháp nhằm đạt tiêu chuẩn nhân quyền khi muốn gia nhập Liên minh châu Âu (EU). Phản ứng trước ý định của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Ngoại trưởng Áo Sebastian Kurz ngày 18-7 cảnh báo bước đi này nếu xảy ra là "hoàn toàn không thể chấp nhận". Cao ủy phụ trách đối ngoại và an ninh EU Federica Mogherini cũng tuyên bố "không thể dung thứ" cho mọi hành động của Thổ Nhĩ Kỳ làm thay đổi "trật tự luật pháp". Trong cuộc họp ngày 18-7, các ngoại trưởng EU cũng tập trung thảo luận vấn đề Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ đảo chính. EU ủng hộ chính phủ do dân bầu ở Thổ Nhĩ Kỳ, quốc gia cầu nối thúc đẩy sự ổn định giữa châu Âu và Trung Đông. Cuộc họp của EU đặc biệt có sự tham gia của Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.

Hiện đã có 6.000 người bị bắt giữ vì bị tình nghi có liên quan đến vụ đảo chính, bao gồm 36 tướng lĩnh quân đội, cố vấn quân sự Ali Yazici của ông Erdogan, 2.389 binh sĩ, 2.745 thẩm phán và công tố viên. Những người này bị cáo buộc là thành viên của một "tổ chức khủng bố vũ trang" âm mưu lật đổ chính phủ, theo báo Hurriyet Daily News. Trong khi đó, một quan chức an ninh cho hãng tin Anh Reuters biết, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ đã sa thải 8.000 cảnh sát bị tình nghi trên cả nước, bao gồm ở thành phố Istanbul và Thủ đô Ankara.

Các nguồn tin cho biết lực lượng an ninh và chống khủng bố Thổ Nhĩ Kỳ đang tiếp tục các cuộc bố ráp khắp nơi nhằm truy tìm những đối tượng tình nghi. Lực lượng đặc nhiệm cũng được tăng cường triển khai đảm bảo an ninh tại nhiều địa điểm trọng yếu. Hãng thông tấn Anadolu của Thổ Nhĩ Kỳ dẫn lời một quan chức tiết lộ thêm rằng, quân đội nước này đang triển khai các hoạt động tuần tra bằng phi đội chiến đấu F-16 suốt đêm nhằm kiểm soát an ninh và không phận theo lệnh của Tổng thống Erdogan trong bối cảnh mối đe dọa bất ổn đối với chính phủ của ông vẫn chưa chấm dứt.

Tính đến hôm qua, cuộc đảo chính đã làm ít nhất 294 người thiệt mạng, bao gồm 190 dân thường và binh sĩ, hơn 100 kẻ đảo chính, cùng hơn 1.400 người bị thương.

ĐỨC TRUNG (Theo Reuters, AFP, AP)