(CT) - Ngày 1-8-2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã chủ trì cuộc họp trực tuyến Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU) với các bộ, ngành chức năng và 21 tỉnh, thành phố ven biển của cả nước.

Các đại biểu tham gia cuộc họp trực tuyến Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác IUU tại điểm cầu TP Cần Thơ.
 

Tại điểm cầu TP Cần Thơ, ông Trần Chí Hùng, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ cùng lãnh đạo các sở, ngành chức năng, các địa phương ven biển, đơn vị chuyên môn của TP Cần Thơ tham dự.

Nhiều năm qua, Việt Nam đã triển khai thực hiện chống khai thác IUU, gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của Ủy ban châu Âu (EC) đối với các sản phẩm thủy sản khai thác bằng những giải pháp thiết thực như hoàn thiện khung pháp lý về chống khai thác IUU; lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS); xây dựng cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNFishbase), kiểm soát sản phẩm thủy sản nhập khẩu theo quy định tại Hiệp định các Biện pháp quốc gia có cảng (PSMA), thực thi pháp luật, xử phạt vi phạm khai thác IUU...

EC đánh giá cao quyết tâm chính trị của Việt Nam, đặc biệt là sự quan tâm, chỉ đạo quyết liệt từ cấp Trung ương đến địa phương. Tính đến ngày 30-6-2025, số lượng tàu cá cả nước đã đăng ký, cập nhật trên VNFishbase là 81.719 chiếc; các địa phương đang rà soát, thống kê, cập nhật, đồng bộ dữ liệu tàu cá với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, một số địa phương đã hoàn thành việc định danh tàu cá như tỉnh An Giang, Cà Mau; lập danh sách theo dõi, kiểm soát số lượng tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản.

Về kiểm soát hoạt động tàu cá cũng được thực hiện nghiêm túc, hiện cả nước đã có 28.164/28.431 tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá (đạt 99,06%); hằng tuần, các địa phương rà soát, cập nhật danh sách tàu cá nguy cơ cao vi phạm khai thác IUU trên cơ sở dữ liệu VMS để các cơ quan chức năng tập trung kiểm tra, kiểm soát, xử lý vi phạm (nếu có); hằng ngày, Bộ Nông nghiệp và Môi trường cung cấp danh sách tàu cá của các địa phương hoạt động gần ranh giới, mất kết nối VMS gần ranh giới với các nước để theo dõi, liên lạc với chủ tàu, thuyền trưởng cảnh báo không vi phạm khai thác IUU, vượt ranh giới cho phép khai thác trên biển.

Qua đó, tình trạng tàu cá vi phạm quy định về VMS đã giảm so với cùng kỳ năm 2024; việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử (eCDT) tại 94 điểm lên cá cũng được tập trung thực hiện, tăng 32 điểm so với cùng kỳ năm 2024, từ đó từng bước đảm bảo tính minh bạch, hợp pháp trong công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản.

Tại TP Cần Thơ, tính đến ngày 25-7-2025 có tổng số 797 tàu cá đã đăng ký với tổng công suất 210.698CV, trong đó có 348 tàu từ 15 mét trở lên. Ðến nay có 100% tàu cá có dữ liệu đã được cập nhật đầy đủ trên Hệ thống cơ sở dữ liệu tàu cá quốc gia VNfishbase, VNeID; 100% tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản (trong đó có 749/797 tàu cá còn hạn giấy phép khai thác thủy sản, đạt 93,98%; còn lại 48/797 tàu cá đã hết hạn và đang thực hiện thủ tục gia hạn giấy phép)...

Theo nhận định của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, mặc dù các bộ, ngành, các địa phương đã tập trung tổ chức, triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp chống khai thác hải sản bất hợp pháp. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế cần phải được đẩy mạnh giải quyết. Cụ thể như chưa ngăn chặn, xử lý triệt để tình trạng tàu cá, ngư dân vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài. Nguyên nhân là do vùng biển tiếp giáp với các nước dài, khí tài quan sát ban đêm còn hạn chế, nên có thời điểm tàu cá lợi dụng sơ hở để vượt qua đường ranh giới. Bên cạnh đó, ý thức chấp hành pháp luật của một bộ phận chủ tàu, thuyền trưởng chưa cao. Ðây là điều kiện tiên quyết để Ủy ban châu Âu gỡ cảnh báo “thẻ vàng”.

Theo thống kê, đến giữa tháng 6-2025, cả nước còn 486 tàu cá chưa đăng ký, 16.725 tàu cá có chiều dài từ 6 mét trở lên không đủ điều kiện hoạt động do chưa thực hiện đăng ký, đăng kiểm, chưa được cấp giấy phép khai thác hoặc chưa lắp thiết bị giám sát hành trình.

Sau khi nghe ý kiến đóng góp của bộ, ngành Trung ương, các địa phương, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia về chống khai thác hải sản bất hợp pháp nhấn mạnh vi phạm quyền chủ quyền về lãnh hải là hết sức nghiêm trọng. Nhiều năm qua, các bộ, ngành, các địa phương đã triển khai nhiều biện pháp để giải quyết tình trạng khai thác hải sản bất hợp pháp, nhưng vẫn chưa đạt kết quả như mong muốn.

Phó Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành, các địa phương cần phải có sự thống nhất về nhận thức, hành động, cách tiếp cận và giải pháp mới trong tuyên truyền, quản lý cũng như xử lý các trường hợp vi phạm. Nếu chỉ dùng biện pháp khống chế để kiểm soát không là chưa đủ, mà phải giải quyết từ nguyên nhân của vấn đề. Trong đó, các bộ, ngành chức năng và các địa phương ven biển xem công tác chống khai thác IUU là nhiệm vụ quan trọng, cấp bách, có tính chất quyết định đến việc gỡ “thẻ vàng” của EC; tập trung thực hiện nghiêm các chỉ đạo của Trung ương về chống khai thác IUU, đặc biệt là Chỉ thị 32, Nghị quyết 52 và các văn bản liên quan, theo dõi, kiểm tra, giám sát việc thực hiện, kịp thời báo cáo Chính phủ về những vấn đề phát sinh; tăng cường chủ trì, điều phối lực lượng thực thi pháp luật trên biển của Trung ương và địa phương về tuần tra, kiểm soát, xử lý các tàu cá vi phạm... Có như vậy, mới nâng cao được hiệu quả chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trong thời gian tới.

HÀ VĂN