Hiện nay, tại TP Cần Thơ cũng như cả khu vực ÐBSCL xuất hiện nhiều cơn mưa lớn tưới mát ruộng đồng, giảm oi bức và khô hạn, xâm nhập mặn. Tuy nhiên, theo các nhà khoa học đây là thời gian chuyển mùa, từ mùa khô sang mùa mưa, các trận mưa lớn có khả năng xảy ra cần đề phòng lốc xoáy, sấm sét xuất hiện, gây thiệt hại sản xuất, tài sản và tính mạng con người...

Ðường Trần Văn Hoài (quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) đang được nâng cấp, mở rộng cần được đẩy nhanh tiến độ thi công, sớm hoàn thành để tránh lầy lội khi mùa mưa đến.

Mưa lớn sẽ xuất hiện…

Theo Viện Khoa học Thủy lợi miền Nam, từ tháng 3-2025 đến nay, mưa xuất hiện nhiều nơi trên ÐBSCL, với lượng mưa trung bình từ 10-25mm, trong đó mưa xuất hiện với lượng khá lớn tại các tỉnh Kiên Giang, An Giang, Sóc Trăng… Mưa xuất hiện trên diện rộng đã bổ sung nguồn nước ngọt, hạn chế khô hạn, xâm nhập mặn trong khu vực. Tuy nhiên, hiện nay thời tiết đang vào thời kỳ chuyển mùa, nắng nóng, oi bức nên khi chuyển sang mưa thường xuất hiện sấm sét, gió mạnh dẫn đến lốc xoáy… Tại TP Cần Thơ, hiện nay Ban Chỉ huy Phòng thủ dân sự - Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn (PTDS-PCTT&TKCN) các cấp trên địa bàn đã kiện toàn, công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn cũng được xây dựng phù hợp với đặc điểm, tình hình của từng địa phương. Hiện thời tiết đang chuyển mùa, các địa phương trên địa bàn tập trung đề phòng, hướng dẫn người dân các biện pháp hạn chế tốc mái nhà cửa, công trình xây dựng ảnh hưởng do lốc xoáy, phòng tránh bị sét đánh trúng, nhất là hạn chế lao động ngoài đồng trống khi trời sắp mưa giông…

Theo Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP Cần Thơ, từ đầu tháng 3-2025 đến nay, trên địa bàn TP Cần Thơ xuất hiện một vài đợt mưa trái mùa, chuyển mùa, làm mát dịu không khí oi bức nhưng cũng gây lầy lội, ngập nghẹt một số tuyến đường, con hẻm tại quận Ninh Kiều. Nguyên nhân, do hiện nay nhiều tuyến đường trên địa bàn được sửa chữa, nâng cấp, mở rộng hệ thống thoát nước thải, nước mưa. Trong đó có những tuyến đường xây dựng chưa hoàn thành nên xảy ra sự cố lầy lội, ngập nghẹt khi mưa xuất hiện. Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP Cần Thơ sẽ có đề nghị yêu cầu ngành chức năng (chủ đầu tư các công trình) có biện pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện, sớm hoàn thành công trình, nhằm hạn chế tình trạng trên khi mùa mưa đến. Ðồng thời, Ban Chỉ huy cũng cho biết hiện thời tiết đang nắng nóng, oi bức nên khi mưa xuất hiện thường kèm theo sấm sét, gió mạnh dẫn đến lốc xoáy, nhất là thời điểm đầu mùa mưa…

Ông Huỳnh Thanh Việt, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi, Chánh Văn phòng Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP Cần Thơ, nhận định: Những cơn mưa chuyển mùa xuất hiện tại TP Cần Thơ và trong khu vực ÐBSCL đã rửa sạch đường phố, tưới mát vườn cây, ruộng rẫy sau nhiều ngày nắng nóng, oi bức. Tuy nhiên, đây là thời điểm chuyển mùa nên mưa thường kèm theo gió mạnh, lốc xoáy làm ảnh hưởng nhà cửa, sản xuất nông nghiệp của người dân, cần được đề phòng. Năm 2024, trên địa bàn TP Cần Thơ xảy ra 46 đợt mưa giông tại quận Bình Thủy, Ô Môn, Thốt Nốt, Cờ Ðỏ, Vĩnh Thạnh, Thới Lai và Phong Ðiền, làm chết 1 người, làm sập 28 căn nhà, tốc mái 233 căn nhà, ước thiệt hại khoảng 5,618 tỉ đồng. Ðặc biệt, tại huyện Cờ Ðỏ xảy ra 1 trận mưa đá trên địa bàn xã Thạnh Phú, Thới Hưng, Ðông Hiệp. Cơn mưa xuất hiện kèm theo giông lốc gây nhiều thiệt hại về nhà cửa, rau màu... Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN thành phố và các địa phương kịp thời huy động lực lượng, hỗ trợ chi phí cho các hộ dân bị ảnh hưởng thiên tai, khắc phục hậu quả.

Tăng cường phòng tránh

Theo Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn Trung ương, các cơn mưa xuất hiện trong khoảng thời gian tháng 4 là mưa chuyển mùa. Một hiện tượng thời tiết dễ nhận thấy trong thời gian chuyển mùa là xen kẽ những ngày mưa là những ngày nắng nóng oi bức có xuất hiện những cơn mưa đột ngột và thường kèm theo lốc xoáy, sấm sét, thậm chí có cả vòi rồng... Tại TP Cần Thơ, mùa mưa năm 2025 có khả năng bắt đầu sớm hơn so với trung bình nhiều năm (TBNN), xuất hiện từ ngày 25-4 đến 5-5-2025 (TBNN từ 29-4 đến 15-5). Trong đó, từ khoảng giữa tháng 4-2025 sẽ có những trận mưa chuyển mùa và bước sang nửa cuối tháng 4, gió mùa Tây Nam hoạt động ổn định dần, mưa sẽ xuất hiện nhiều trên diện rộng. Tổng lượng mưa trong mùa mưa 2025 cao hơn TBNN khoảng 5-15%. Trong đó, tháng 3-2025 mưa xuất hiện với tổng lượng mưa phổ biến ở mức 10-20mm, có nơi cao hơn so với TBNN từ 5-10mm; tháng 4 tổng lượng mưa phổ biến từ 50-120mm (xấp xỉ so với TBNN); tháng 5 tổng lượng mưa phổ biến từ 150-250mm (xấp xỉ và cao hơn so với TBNN 5-15%); tháng 6 vào thời kỳ giảm mưa, với tổng lượng mưa từ 200-300mm (xấp xỉ và cao hơn so với TBNN 5-10%); tháng 7, 8 tổng lượng mưa từng tháng phổ biến 300-400mm (cao hơn so với TBNN 5-10%). Thời kỳ giảm mưa trong mùa mưa khả năng vào khoảng nửa đầu tháng 9-2025. Các địa phương cần chú ý đề phòng mưa, giông mạnh kèm theo lốc, sét trong thời kỳ đầu mùa mưa và sau các đợt giảm mưa vào giữa mùa mưa.

Ngay thời điểm này, TP Cần Thơ cũng bắt đầu tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động ứng phó với các hiện tượng mưa lớn kèm theo gió mạnh, lốc xoáy, sạt lở bờ sông… Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN TP Cần Thơ yêu cầu các địa phương tuyên truyền, hướng dẫn người dân chằng chống nhà cửa an toàn, đề phòng các hiện tượng mưa kèm theo giông, lốc xoáy trong thời điểm đầu mùa mưa, chuyển mùa; chặt tỉa cây xanh trên vỉa hè, khu vực gần nhà, nhằm tránh mưa giông đổ ngã gây nguy hiểm; kiểm tra, gia cố các khu vực sạt lở, có nguy cơ sạt lở; khai thông cống rãnh, hạn chế ngập nghẹt do mưa lớn, rác thải lấp kín hố ga thoát nước; tăng cường tuyên truyền, nhắc nhở phụ huynh không cho trẻ em tắm mưa trong những cơn mưa đầu mùa, nhằm tránh tác hại nếu mưa axít có thể xảy ra...

Ðể phòng tránh sét đánh lúc mưa xuất hiện, khi xây dựng các công trình dân dụng, công nghiệp, các công trình hạ tầng khác, đơn vị và người dân cần phải bố trí các thiết bị chống sét (cột thu lôi).  Khi có hiện tượng thời tiết mây giông (chuẩn bị mưa), người dân đang đi ngoài đường hoặc đang làm việc ngoài đồng trống phải khẩn trương về nhà hoặc tìm các nơi trú ẩn an toàn. Tuyệt đối không nên trú ẩn tập trung đông người dưới gốc cây cao, nơi trống trải, đồng thời phải tránh xa các vật dụng làm bằng kim loại như hàng rào sắt, xe đạp, xe gắn máy, cột điện, cột ăngten, cột thu lôi, nông cụ sản xuất... Ðặt biệt, khi có nhiều người không nên đứng chung, không đứng ở những nơi có địa hình cao. Nếu như cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào, lập tức cúi người xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất...

Ông Nguyễn Ngọc Hè, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, Phó trưởng Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN thành phố, chỉ đạo: “Công tác phòng, chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn cần được các cấp, các ngành trên địa bàn TP Cần Thơ tập trung thực hiện ngay thời điểm này. Ðồng thời, các địa phương cần thực hiện nghiêm những yêu cầu của Ban Chỉ huy PTDS-PCTT&TKCN thành phố, đặc biệt chủ động kiểm tra, gia cố các công trình, chằng chống nhà cửa, nhất là đối với các nhà cấp 4, nhà mái tôn; tổ chức chặt tỉa cây xanh trên vỉa hè, hạn chế đổ ngã gây nguy hiểm; không lao động ngoài đồng trống khi mưa, sấm sét xuất hiện...”.