Trong những ngày qua, khi thời tiết ở ngưỡng trên 340C, những người bị bệnh suy giãn tĩnh mạch đã phải chống chịu với cơn đau nhức cơ thể. Ở các phòng khám, hầu hết bệnh nhân suy giãn tĩnh mạch đều cho biết: “Do không chịu nổi cơn đau mới đi khám bệnh”. Như vậy là đồng nghĩa với chất lượng cuộc sống của bản thân họ sẽ ngày càng giảm sút, vì suy giãn tĩnh mạch là căn bệnh mãn tính, cần điều trị sớm. Đây cũng là bệnh dễ phát hiện.

Ở Trạm Y tế phường Hưng Lợi, quận Ninh Kiều vào ngày đầu tháng 4 này, tôi đã chứng kiến cảnh BSCKI Nguyễn Thị Mãnh, Trưởng trạm, phải mất khá nhiều thời gian để tư vấn, khuyên bà Đỗ Thị Bé, 50 tuổi, bán cá ở chợ Tầm Vu, lên bệnh viện tuyến trên (Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ) để khám điều trị bệnh suy giãn tĩnh mạch, do đôi chân của bà Bé đã bị sưng, không mang được dép. BS.CKI Nguyễn Thị Mãnh cho biết: “Bà Đỗ Thị Bé có bệnh cao huyết áp, thường ghé trạm y tế phường khám bệnh, nhận thuốc theo chế độ bảo hiểm y tế. Hôm nay, tôi để ý mới phát hiện chân bà Bé bị sưng là triệu chứng của bệnh suy giãn tĩnh mạch, bệnh này y tế phường không có thuốc cấp cho bệnh nhân bảo hiểm y tế. Do bà Bé có tâm lý ngại đi bệnh viện, nên tôi phải thuyết phục”. Khi bà Bé ra về, tôi dò hỏi: “Vậy, chừng nào chị lên bệnh viện thành phố khám bệnh?”. Bà Bé nói tỉnh rụi: “Chưa đâu cô ơi, tui bận buôn bán cả ngày. Tối về nhà, tui ngâm chân trong nước nóng là hết sưng, hết đau hà”.

Thường xuyên tập thể dục sẽ hạn chế được tình trạng suy giãn tĩnh mạch.

Trên thực tế, cách ngâm chân vào nước nóng hoặc dùng dầu nóng xoa bóp chân là việc mà nhiều bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch chân thường làm, vì giải quyết được cơn đau nhức tức thời. Tuy nhiên, sẽ làm bệnh nặng hơn, do hệ thống mạch máu sẽ giãn nhanh hơn nếu tiếp xúc với nhiệt độ cao. Rơi vào tình trạng này là chị Nguyễn Thị Thu Thủy, 50 tuổi, giáo viên dạy môn toán, ở huyện Phong Điền, TP Cần Thơ, bị suy giãn tĩnh mạch độ 4, được BVĐK Trung ương Cần Thơ chỉ định phẫu thuật. Chị Nguyễn Thị Thu Thủy buồn bã nói: “Hai năm qua, khi nào chân bị sưng thì tôi dùng Salonpas thoa, thoa thuốc vào buổi tối sẽ được ngủ ngon, không bị vọp bẻ. Nhưng khoảng 2 hai tháng nay, chân tôi thường xuyên bị vọp bẻ, có đêm tôi phải thoa salonpas đến 3 lần. Tôi còn phát hiện một mảng da ở bắp chân bị đen sạm, bấm vào không có cảm giác đau. Sợ quá, tôi đến bệnh viện khám, bác sĩ thăm khám, siêu âm yêu cầu tôi phải sắp xếp thời gian, đến bệnh viện phẫu thuật mới làm giảm được tình trạng giãn tĩnh mạch”. Bác sĩ Trầm Công Chất, khoa Ngoại Lồng ngực mạch máu của BVĐK Trung ương Cần Thơ, người trực tiếp khám cho chị Nguyễn Thị Thu Thủy, cho biết: “Từ năm năm qua, bệnh viện đã triển khai kỹ thuật Stripping để phẫu thuật cắt các đoạn tĩnh mạch bị giãn cho bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch chân. Đây là phẫu thuật không xâm lấn, chỉ cần gây tê, ít để lại sẹo. Với những bệnh nhân bệnh nặng, nhằm tránh biến chứng là sự hình thành các cục máu đông trong lòng tĩnh mạch, bệnh viện mới chỉ định phẫu thuật. Các cục máu này có thể gây tắc mạch máu tại chỗ hoặc di chuyển theo dòng máu và gây tắc mạch chỗ khác, trong đó nguy hiểm nhất là tắc mạch phổi, có thể dẫn đến suy hô hấp và tử vong”.

Theo các bác sĩ chuyên khoa ngoại, hiện nay ngành y tế nước ta chưa có thống kê về số lượng bệnh nhân bị suy giãn tĩnh mạch chân, nhưng trên thực tế lâm sàng thì số lượng bệnh nhân ngày càng tăng do đây là bệnh có yếu tố di truyền và do lao động nghề nghiệp. Những người có công việc phải đứng lâu, như: công nhân thủy sản, may mặc, thợ uốn tóc, nhà giáo, thậm chí cả nhân viên văn phòng, do thiếu vận động cũng có thể mắc phải. Người có thể trạng béo phì, thường xuyên bị táo bón và có cha mẹ bị suy giãn tĩnh mạch thì nguy cơ mắc bệnh đến 99% và có thể mắc bệnh sớm (từ 40 tuổi) hơn người bình thường (sau 50 tuổi). Triệu chứng của bệnh suy giãn tĩnh mạch chân là: tức nặng, bắp chân nặng về chiều và đêm. Da bị tê, có cảm giác như kiến bò, chuột rút về đêm. Đi khập khễnh cách hồi. Mao mạch đỏ li ti dưới khoeo chân. Phù nhẹ ở mắt cá chân, phù nặng bàn chân. Búi tĩnh mạch nổi rõ ngoằn nghèo, xuất huyết dưới da, viêm loét dưới da lâu lành, dễ nhiễm khuẩn. Xuất hiện huyết khối di chuyển gây tắc nghẽn mạch phổi gây tử vong.

Suy giãn tĩnh mạch là bệnh mãn tính và tỷ lệ xuất hiện ngày càng nhiều nên bệnh nhân cần chủ động phát hiện bệnh, dựa trên triệu chứng dễ nhận như: bàn chân sưng không mang được giày, có cơn đau châm chích ở bắp chân (đoạn gần cổ chân), có nhiều mạch máu li ti xuất hiện dưới da, thường bị chuột rút lúc về đêm,… nhằm tự kiểm soát được bệnh bằng điều trị nội khoa, kết hợp với mang vớ y khoa. Cách phòng bệnh tốt nhất là thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, ăn nhiều chất xơ. Còn đối với người có triệu chứng suy giãn tĩnh mạch thì tuyệt đối không tắm bằng nước nóng.

Bài, ảnh: Đình Khôi