Luật Ðất đai năm 2024 có hiệu lực thi hành từ ngày 1-8-2024, quy định cụ thể các quyền và nghĩa vụ của công dân đối với đất đai. Trong đó, quy định công dân có quyền tiếp cận thông tin đất đai; trách nhiệm của Nhà nước trong cung cấp thông tin, dữ liệu về đất đai... Quy định này nhằm đảm bảo tính minh bạch thông tin về đất đai.

Người dân có quyền tiếp cận thông tin đất đai theo quy định pháp luật. Trong ảnh: Dự án Khu tái định cư Ninh Kiều.

Theo đó, Nhà nước có chính sách tạo điều kiện để người trực tiếp sản xuất nông nghiệp không có đất sản xuất do quá trình chuyển đổi cơ cấu sử dụng đất (SDÐ) và chuyển đổi cơ cấu kinh tế được đào tạo nghề, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm; cấp giấy chứng nhận quyền SDÐ, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho người SDÐ khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về đất đai. Thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư theo quy định của pháp luật cho người có đất thu hồi khi Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng. Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn, trợ giúp pháp lý theo quy định của pháp luật cho người SDÐ trong việc thực hiện chính sách, pháp luật, thủ tục hành chính về đất đai, khai thác thông tin trong cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai. Giải quyết tranh chấp đất đai; giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.

Luật Ðất đai năm 2024 quy định Nhà nước có trách nhiệm bảo đảm quyền tiếp cận của người SDÐ và tổ chức, cá nhân khác đối với Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai theo quy định của pháp luật; ưu tiên lựa chọn hình thức phù hợp với phong tục, tập quán và văn hóa truyền thống của từng dân tộc, từng vùng. Công bố kịp thời, công khai thông tin thuộc Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai cho người SDÐ và tổ chức, cá nhân khác, trừ những thông tin thuộc bí mật nhà nước theo quy định của pháp luật. Thông báo quyết định hành chính, hành vi hành chính trong lĩnh vực quản lý đất đai đến người SDÐ và tổ chức, cá nhân khác bị ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp.

Ðối với vấn đề tiếp cận thông tin về đất đai, Luật Ðất đai năm 2024 quy định công dân được tiếp cận các thông tin đất đai ở phạm vi rộng hơn và cụ thể hơn Luật Ðất đai năm 2013, như: thông tin quy hoạch, kế hoạch SDÐ, các quy hoạch có liên quan đến SDÐ đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định, phê duyệt; kết quả thống kê, kiểm kê đất đai; giao đất, cho thuê đất; bảng giá đất đã được công bố; phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt; kết quả thanh tra, kiểm tra, giải quyết tranh chấp đất đai; kết quả giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai, kết quả xử lý vi phạm pháp luật về đất đai; thủ tục hành chính về đất đai; văn bản quy phạm pháp luật về đất đai; các thông tin đất đai khác theo quy định của pháp luật. Ông Nguyễn Hoàng Khiêm ngụ phường Thới An Ðông, quận Bình Thủy, chia sẻ: “Việc Nhà nước quy định rộng hơn và cụ thể hơn quyền tiếp cận thông tin đất đai sẽ giúp đảm bảo tính khách quan, minh bạch trong việc SDÐ của người dân”.

Bên cạnh các thông tin được tiếp cận, công dân còn có quyền tham gia xây dựng, góp ý, giám sát trong việc hoàn thiện và tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về đất đai; tham gia quản lý nhà nước, góp ý, thảo luận và kiến nghị, phản ánh với cơ quan nhà nước về công tác quản lý, SDÐ. Ðồng thời, có quyền về bình đẳng, bình đẳng giới trong quản lý, SDÐ; tham gia đấu giá quyền SDÐ, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có SDÐ theo quy định của pháp luật; đề nghị Nhà nước giao đất, cho thuê đất không đấu giá quyền SDÐ, không đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có SDÐ theo quy định của pháp luật; nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho, nhận thừa kế, nhận góp vốn, thuê quyền SDÐ; mua, bán, nhận chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp là giá trị quyền SDÐ theo quy định của pháp luật; thực hiện các quyền của người SDÐ theo quy định của luật.

Ði đôi với các quyền nói trên, công dân phải có nghĩa vụ chấp hành đúng các quy định của pháp luật về đất đai; giữ gìn, bảo vệ và phát triển tài nguyên đất và tôn trọng quyền SDÐ của người khác.

Bài, ảnh: HOÀNG YẾN