Nhiều người hay ví von, thầy cô giáo là những người đưa đò với những chuyến đò chở tri thức. Còn với ông Tư Duyên thực sự là người đưa đò theo đúng nghĩa đen và cũng đã đưa biết bao chuyến đò chở tri thức sang sông.

Chuyến đò chở tri thức với giá 0 đồng của ông Tư Duyên.

Ông Tư Duyên tên thật là Lê Văn Duyên, năm nay 62 tuổi, ngụ ấp Đông Thạnh, xã Đông Thuận, TP Cần Thơ. Nhà của ông Tư ven sông Thị Đội, đối diện bên kia sông là 3 ngôi trường: Trường Mầm non Tuổi thơ, Trường Tiểu học Đông Thuận và Trường THCS Đông Thuận. Bến đò nhỏ của gia đình ông đã hơn 40 năm chở khách sang sông, phần lớn là học sinh đến trường. Nhờ có những chuyến đò chở nặng yêu thương mà phụ huynh đỡ phần lo đón rước con cháu, học sinh được tiếp sức đến trường.

Chuyện đưa đò của gia đình ông Tư Duyên phải kể từ hơn 40 năm trước, bắt đầu từ cụ Thái Thị Sáng, mẹ ông, vừa qua đời vào đầu năm nay, thượng thọ 97 tuổi. Là người hoạt động kháng chiến từ khi tuổi đôi mươi, ngày hòa bình, do chồng mất sớm nên một mình cụ phải gồng gánh “buông dầm cầm chèo” nuôi 9 người con. Vì hoàn cảnh gia đình, các con không ai được học hành đàng hoàng nên cũng là nỗi trăn trở của cụ.

Khoảng năm 1984, đối diện nhà cụ khi đó chỉ mới có trường tiểu học, nhiều học sinh vì không có xuồng bơi qua hay không có người cho quá giang nên phải trễ học. Có học trò sợ thầy cô la, cha mẹ rầy vì tưởng trốn học nên cụ thương lắm. Vậy là cụ cất chòi nhỏ ven sông để bán đồ ăn cho học trò và bắt đầu hành trình chèo xuồng chở khách sang sông miễn phí. Được chừng chục năm, các con cụ cũng phụ cụ chèo đò, trong đó có ông Tư Duyên. Rồi khi cụ Sáng già yếu, ông Tư nối nghiệp mẹ, tiếp tục những chuyến đò 0 đồng.

Bây giờ, bên kia sông đã có đến 3 ngôi trường, tổng số khoảng 1.000 học sinh, lượt đò chở qua lại hàng ngày khá lớn. Nhưng ông Tư Duyên vẫn giữ giá 0 đồng cho mỗi hành khách bộ hành sang sông. Chỉ có khi học sinh gửi xe, ông nhận giữ với giá rẻ, giúp các em và phụ huynh thuận tiện. Mỗi buổi sáng, đúng 6 giờ, ông Duyên thức dậy chuẩn bị máy, phà, áo phao… để bắt đầu những chuyến đò sớm. Đến tầm 10 giờ rưỡi, đò lại rước khách từ bến trường trở về…

Cứ vậy, hành trình của những chuyến đò chở tri thức được tiếp nối. 3 người con trai của ông và vợ ông Tư bây giờ cũng nối nghiệp gia đình, thay phiên chạy đò cho học sinh. Ông Tư Duyên nói: “Có cực, nhưng vui. Vui vì thấy trẻ em xứ mình được đi học, không bỏ dở giữa chừng. Các em qua sông cũng an toàn hơn”. Còn bà Huỳnh Thị Vuông, vợ ông Tư, thì chia sẻ: “Vậy chớ tới Chủ nhật hay là hè, vắng tụi nhỏ là thấy buồn, thấy nhớ liền. Có học trò rôm rả cho vui”.

Trước đây, có người biết đến nghĩa cử của gia đình cụ Sáng nên hỗ trợ một chiếc trẹt đưa đò, cách nay 4 năm đã hư nên ông Tư Duyên đầu tư hơn 70 triệu đồng đóng trẹt, sắm máy mới. Điều đáng quý hơn là tuyến đường từ lộ Thới Lai - Đông Bình nối xuống bến đò dài 200m, ngang 4m cũng là đất do ông Tư Duyên hiến để địa phương tráng xi măng, giúp học sinh đi lại dễ dàng hơn. Ông Tư nói: “Đường ban đầu nhỏ lắm, ngang chỉ 2m, tôi thấy vậy nên mỗi năm tráng be ra thêm cho rộng rãi, bà con dễ đi hơn”.

Ngồi bên đây bờ đợi cháu nội học lớp 2 tan trường để rước về, ông Nguyễn Văn Hiền, người dân xã Đông Thuận, cho biết: Nhờ có đò của ông Tư mà gia đình ông cũng như rất nhiều người khác đỡ lo chuyện đưa đón con cháu đi học. Ở xứ này, có khi cả cha và con đều từng ngồi đò của ông Tư qua sông đi học. Em Trương Kim Anh, học sinh lớp 7, Trường THCS Đông Thuận, chia sẻ thêm, từ hồi mầm non đến giờ, em đều đi học bằng đò của nhà ông Tư, đều được miễn phí. Em thấy việc làm của gia đình ông rất ý nghĩa.

Sinh thời, cụ Thái Thị Sáng từng được Hội Khuyến học Việt Nam trao Huy chương “Vì sự nghiệp Khuyến học Việt Nam” để ghi nhận hành trình những chuyến đò chở tri thức thiện nguyện của bà. Hành trình ấy nay vẫn được con cháu bà tiếp nối, với vẹn nguyên tấm lòng với quê hương.

Bài, ảnh: ĐĂNG HUỲNH