Cần Thơ được lựa chọn là thành viên của Chương trình "100 thành phố có khả năng chống chịu" (100RC) từ tháng 5-2016 và sẽ nhận được sự hỗ trợ kỹ thuật, các nguồn lực để phát triển, thực hiện Chiến lược Chống chịu. Chiến lược này nhằm giải quyết các thách thức quan trọng thành phố đang đối mặt như: lũ lụt, nước biển dâng, nắng nóng do biến đổi khí hậu; hạn hán làm ảnh hưởng đến an ninh lương thực, dịch bệnh; vấn đề quản lý nước… Đồng thời, nâng cao khả năng thích ứng với các nguy cơ về thiên tai, địch họa, các áp lực về kinh tế-xã hội, môi trường và biến đổi khí hậu. Xoay quanh vấn đề này, phóng viên Báo Cần Thơ trao đổi với PGS.TS Nguyễn Hiếu Trung, Chánh Văn phòng Dự án "100 thành phố có khả năng chống chịu" tại TP Cần Thơ (CRO).

 Thưa ông, tham gia Chương trình 100RC TP Cần Thơ sẽ được hỗ trợ những gì?

- TP Cần Thơ đang đối mặt với nhiều loại cú sốc và áp lực khác nhau, không chỉ liên quan đến biến đổi khí hậu. Do đó, các nỗ lực xây dựng khả năng chống chịu cần được hỗ trợ bởi một khung tổng thể để đánh giá về khả năng chống chịu và thực hiện các hành động nhằm xây dựng khả năng chống chịu.

Là thành viên của Chương trình 100RC, thành phố sẽ nhận được 4 hình thức hỗ trợ như sau: tài trợ kinh phí hoạt động của Văn phòng Dự án 100RC của thành phố – là đơn vị sẽ tổ chức phối hợp các cơ quan ban ngành và các bên liên quan của thành phố. Đồng thời, hỗ trợ kỹ thuật xây dựng chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của thành phố; giúp thành phố tiếp cận các giải pháp, các nhà cung cấp dịch vụ, các đối tác từ khu vực tư nhân và tổ chức phi chính phủ hỗ trợ thành phố xây dựng và thực hiện thành công Chiến lược Chống chịu. Bên cạnh đó, Cần Thơ sẽ tham gia vào mạng lưới toàn cầu các thành phố thành viên để có thể học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và hỗ trợ lẫn nhau trong xây dựng Chiến lược Chống chịu.

 Tháng 12-2016, TP Cần Thơ tổ chức thành công hội thảo khởi động Dự án 100RC của thành phố. Kết quả bước đầu đạt được từ hội thảo này là gì, thưa ông?

- Hội thảo đã giới thiệu về Dự án 100RC và khung khả năng chống chịu ở đô thị với các bên liên quan ở địa phương và cấp quốc gia. Bên cạnh đó, đưa ra cái nhìn toàn diện về khả năng chống chịu hiện tại của thành phố, các cú sốc và áp lực quan trọng nhất; khả năng chống chịu của các ngành, lĩnh vực khác nhau. Bước đầu xác định các bên liên quan cần tham gia vào quá trình xây dựng Chiến lược Chống chịu.

Xây dựng thành công Chiến lược Chống chịu giúp thành phố nâng cao khả năng trụ vững và vượt qua các yếu tố tác động, chẳng hạn như ngập lụt đô thị.

Các thảo luận tại hội thảo đa dạng, nêu bật nhiều khía cạnh khác nhau của các thách thức, cơ hội và các khuyến nghị nhằm xây dựng khả năng chống chịu cho TP Cần Thơ. Qua kết quả khảo sát tại hội thảo khởi động dự án, bước đầu xác định sơ bộ các lĩnh vực cần quan tâm nỗ lực cải thiện. Đó là: hỗ trợ sinh kế và việc làm, quản lý rủi ro ngập lụt đô thị, lập kế hoạch có sự lồng ghép và dài hạn. Các thảo luận cũng nêu ra các cú sốc và áp lực mà thành phố đã và đang phải đối mặt như gia tăng các hiện tượng thời tiết cực đoan (như bão, áp thấp nhiệt đới và gia tăng các vấn đề do hiệu quả chưa cao của công tác quy hoạch và quản lý như bệnh dịch, sạt lở bờ sông, cơ sở hạ tầng xuống cấp, ô nhiễm môi trường…

 CRO triển khai những công việc gì để bắt tay vào xây dựng chiến lược chống chịu cho thành phố, thưa ông?

- Dự kiến chiến lược chống chịu của TP Cần Thơ sẽ được công bố vào cuối năm 2018. Khả năng chống chịu được quan niệm là các ứng phó, chống chọi hay khả năng đáp ứng và thích nghi, hay khả năng trụ vững và vượt qua các yếu tố ngoại lực không mong muốn và bất lợi về kinh tế, xã hội, môi trường.

Thành phố đã thành lập Văn phòng CRO và đang xây dựng năng lực cho văn phòng. Trước mắt, chúng tôi xây dựng giai đoạn 1 dự án (từ nay đến tháng 8-2017). Trong đó sẽ lập kế hoạch huy động sự tham gia của các bên liên quan, đặc biệt là các đối tượng nghèo và dễ bị tổn thương, thực hiện rà soát tổng thể khả năng chống chịu và đánh giá các vấn đề trọng yếu về kinh tế-xã hội, các cú sốc, áp lực và bối cảnh của thành phố. Qua đó, đề xuất việc phối hợp giữa các bên liên quan trong quá trình xây dựng khả năng chống chịu, đề xuất các lĩnh vực trọng tâm để nghiên cứu và các giải pháp ưu tiên sẽ đưa vào chiến lược nâng cao khả năng chống chịu của thành phố.

 Thưa ông, 100RC là dự án rất mới mẻ đối với thành phố đòi hỏi sự tham gia của nhiều bên. Theo đó, CRO huy động sự tham gia của các bên như thế nào?

- Huy động sự tham gia của các bên liên quan đóng vai trò quan trọng quyết định sự thành công của Chiến lược Chống chịu cho thành phố. Chẳng hạn, sự tham gia mạnh mẽ và liên tục của tổ kỹ thuật thành phố giúp thực hiện tốt việc đánh giá khả năng chống chịu và xác định các hành động ưu tiên, giúp tạo đà cho các nỗ lực xây dựng khả năng chống chịu trong tương lai. Vai trò của khối tư nhân thể hiện rõ hơn trong các lĩnh vực sức khỏe và phúc lợi, kinh tế và xã hội. Các tổ chức dân sự, như: các tổ chức phi chính phủ và hiệp hội có vai trò quan trọng trong tất cả các lĩnh vực trọng yếu đối với khả năng chống chịu của thành phố...

Để thực hiện tốt công tác này, CRO xác định các bên liên quan chính và lập bản đồ các bên liên quan để xây dựng khuôn khổ và hình thành các nhóm làm việc. Danh sách các bên liên quan là một công cụ động để hỗ trợ huy động sự tham gia, và được cập nhật thường xuyên. Bên cạnh đó, đề ra một số phương pháp huy động sự tham gia các bên liên quan như: Thành lập Ban Cố vấn, Tổ kỹ thuật với thành viên là lãnh đạo, cán bộ của các sở, ban ngành, đoàn hội, các chuyên gia từ các viện, trường, đại diện cơ quan truyền thông. Thực hiện phỏng vấn, điều tra, thảo luận nhóm; nâng cao nhận thức qua truyền thông xã hội, báo chí, tổ chức các sự kiện cấp cộng đồng… Phối hợp thực hiện các dự án nghiên cứu, thí điểm… Trong đó, điểm quan trọng xuyên suốt trong quá trình này là: luôn tạo sự gắn kết giữa kế hoạch huy động sự tham gia với các quy trình lập kế hoạch, ra quyết định và các chính sách khác của thành phố.

Với sự cam kết mạnh mẽ của lãnh đạo chính quyền thành phố và sự phối hợp của tất cả các sở, ngành, Cần Thơ có rất nhiều cơ hội để xây dựng thành công Chiến lược Chống chịu cho thành phố.

 Xin cảm ơn ông! 

TUYẾT TRINH (thực hiện)