WikiLeaks đang gây rắc rối cho Mỹ. Ảnh: AFP

Washington có thể đối mặt nguy cơ khủng hoảng ngoại giao toàn cầu sau khi trang mạng WikiLeaks ngày 28-11 đã công khai nội dung của 250.000 văn thư ngoại giao nội bộ của Mỹ cho nhiều tờ báo hàng đầu thế giới, trong đó có nhiều thông tin nhạy cảm về chủ nghĩa khủng bố và vấn đề phổ biến hạt nhân. Số điện tín này, trong đó có bức được gởi hồi tháng 2 năm nay, được phân loại theo nhiều cấp khác nhau, trong đó có 9.000 điện tín đánh dấu “noforn” (tạm dịch “không tiết lộ cho người nước ngoài”) và 11.000 điện tín đánh dấu “mật”, một số còn lại đánh dấu “bảo vệ” hoặc “bảo vệ nghiêm ngặt”. Theo báo Guardian (Anh), đây chỉ là bước khởi đầu của kế hoạch mới do WikiLeaks tiến hành, bởi người sáng lập trang mạng này là Julian Assange đã từng tuyên bố số tài liệu mật mà ông ta công khai đợt này nhiều gấp 7 lần con số 400.000 tài liệu mật về cuộc chiến Iraq bị tiết lộ hồi tháng 10 năm nay.

Thời báo New York của Mỹ cho biết trong những điều được tiết lộ trong các văn thư nội bộ trên, có vụ từ năm 2007 khi Mỹ tìm cách bí mật tháo dỡ chất uranium tinh chế từ một lò phản ứng nghiên cứu của Pakistan do lo sợ chất này có thể được chuyển đi nơi khác để sử dụng trong một “thiết bị hạt nhân bất hợp pháp”. Báo này tường trình rằng cho tới nay nỗ lực đó đã thất bại. Một thông tin nhạy cảm khác là tình báo Mỹ tin rằng Iran đã sở hữu 19 quả tên lửa BM-25 tiên tiến có khả năng tấn công các mục tiêu ở châu Âu và hiện đang dốc sức phát triển một thế hệ tên lửa mới. Một số bức điện tín cho thấy lãnh đạo Arabie Séoudite, Israel và nhiều nước đồng minh khác của Mỹ từng hối thúc Washington tấn công quân sự nhằm ngăn chặn tham vọng hạt nhân của Iran.

Tờ Guardian của Anh thì công bố các văn thư ngoại giao khác cho thấy giới chức Mỹ đã được lệnh bí mật theo dõi các nhà lãnh đạo tại Liên Hiệp Quốc theo một chỉ thị được ký với tên Hillary R. Clinton năm 2009. Washington cũng từng yêu cầu Trung Quốc ngăn chặn những chuyến hàng chuyển giao các bộ phận tên lửa từ CHDCND Triều Tiên tới Iran. Dẫn một văn thư ngoại giao năm 2007, báo Guardian cho hay Mỹ đã cung cấp cho phía Trung Quốc các thông tin cụ thể về một chuyến hàng dự kiến được trung chuyển qua Bắc Kinh. Tuy nhiên, không rõ Bắc Kinh có hành động theo yêu cầu của Washington hay không.

Một số bức thư tín còn đề cập nhiều cáo buộc cụ thể các trường hợp tham nhũng, cũng như sự chỉ trích mạnh mẽ của các nhân viên đại sứ quán Mỹ đối với chính quyền sở tại, từ các đảo quốc vùng Caribbe tới Trung Quốc và Nga. Hoài nghi về nạn tham nhũng trong chính quyền Afghanistan, một bức thư tín cho rằng Phó Tổng thống nước này Zia Massoud đã mang theo 52 triệu USD tiền mặt khi bị chặn lại trong chuyến thăm Các Tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE). Một vài thư tín nêu đích danh Arabie Séoudite là nhà cung cấp tài chính lớn nhất cho các tổ chức khủng bố, và thỏa thuận giữa Mỹ với Yemen nhằm che giấu việc Mỹ sử dụng máy bay ném bom các mục tiêu al-Qaeda. Một bức điện tín ghi lại rằng trong cuộc gặp hồi tháng Giêng với Tướng David Petraeus, khi đó là Tư lệnh quân đội Mỹ ở Trung Đông, Tổng thống Yemen Abdullah Saleh nói: “Chúng tôi tiếp tục tuyên bố đó là bom của chúng tôi, không phải của các bạn”.

Những điện tín công bố hôm 28-11 còn tiết lộ cách Mỹ sử dụng các đại sứ quán làm “đường dây” tình báo toàn cầu. Các nhà ngoại giao Mỹ làm nhiệm vụ không chỉ lấy thông tin từ những người họ gặp, mà còn chi tiết cá nhân như số hiệu máy bay thường đi, thẻ tín dụng và thậm chí là ADN...

Theo các nhà phân tích, đòn tấn công lần này của WikiLeaks đã thật sự làm rúng động ngành ngoại giao Mỹ. Nó nghiêm trọng đến mức các nhà ngoại giao Mỹ trên thế giới đã được yêu cầu bỏ kỳ nghỉ cuối tuần nhân dịp Lễ Tạ ơn, một ngày lễ hết sức quan trọng của người Mỹ, để trực và sẵn sàng xoa dịu sự giận dữ có thể bùng lên khi những nhận xét “thiếu ngoại giao” về một nhân vật hay một nước nào đó bị phơi bày. Washington đã chuẩn bị hàng loạt cuộc tiếp xúc với các nhà lãnh đạo Đức, Arabie Séoudite, Vùng Vịnh, Pháp và Afghanistan. Đại sứ Mỹ tại thủ đô các nước khác cũng được hướng dẫn giải thích với các nước sở tại về vụ rò rỉ này. Tuy nhiên, hãng tin AP (Mỹ) cho rằng uy tín ngành ngoại giao Mỹ đã bị tổn thất nặng nề.

N. MINH (Theo Guardian, AP)