Minh bạch tài sản thu nhập (TSTN) và kiểm soát TSTN là một trong những giải pháp quan trọng để phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực. Vấn đề này từ lâu đã được Ðảng và Nhà nước lãnh đạo, chỉ đạo và thể chế hóa trong nhiều nghị quyết, chỉ thị và các điều luật. Luật Phòng, chống tham nhũng (PCTN) được ban hành năm 2005 và đã trải qua nhiều lần sửa đổi. Dù vậy, đến nay, theo đánh giá của các chuyên gia, những người thực thi pháp luật, “bức tranh” tổng thể về kê khai và kiểm soát kê khai TSTN còn nhiều vấn đề cần được nhìn nhận lại...

Ở TP Cần Thơ, kê khai và kiểm soát kê khai TSTN đã được Thành ủy, UBND thành phố quan tâm lãnh, chỉ đạo thực hiện. Dù đạt được một số kết quả tích cực, nhưng công tác này vẫn còn những khó khăn, bất cập, cần sớm có giải pháp để minh bạch TSTN và kiểm soát TSTN thực sự là một trong những công cụ phòng ngừa tham nhũng, tiêu cực từ sớm, từ xa.

Bài 1: Cả hệ thống chính trị vào cuộc

“Kiểm soát có hiệu quả TSTN của người có chức vụ, quyền hạn” là chỉ đạo xuyên suốt của cố Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng trong hầu hết các hội nghị về PCTN, tiêu cực mà đồng chí chủ trì. Ðặc biệt, tại Chỉ thị số 33-CT/TW ngày 3-1-2014 của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng đối với việc kê khai và kiểm soát việc kê khai tài sản cũng khẳng định đây là giải pháp quan trọng trong công tác PCTN, tiêu cực. Thời gian qua, Thành ủy Cần Thơ luôn lãnh, chỉ đạo sát sao công tác PCTN, tiêu cực nói chung, việc kê khai và kiểm soát kê khai TSTN nói riêng. Với quyết tâm chính trị cao, các cấp ủy đảng, chính quyền, các ngành, nhất là người đứng đầu dần nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm, giúp quán triệt và triển khai có hiệu quả công tác quan trọng này.

UBKT Huyện ủy Thới Lai cùng các ngành phối hợp họp bàn thực hiện kế hoạch xác minh TSTN. Ảnh: CTV

Chỉ đạo sát sao từ các cấp, các ngành

Tháng 11 hằng năm, UBND TP Cần Thơ ban hành kế hoạch thực hiện kê khai, công khai bản kê khai TSTN của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị. Trên cơ sở đó, các cơ quan, tổ chức, đơn vị cụ thể hóa thành kế hoạch thực hiện, đảm bảo đúng quy định và thời gian. Ðồng chí Hoàng Văn Ðôn, Chủ tịch UBND phường Thới Hòa, quận Ô Môn, cho biết: “Ngay khi nhận được kế hoạch của UBND quận, Ðảng ủy, UBND phường nhanh chóng chỉ đạo ban hành kế hoạch kê khai TSTN và triển khai thực hiện. Việc cụ thể hóa này trước tiên nâng cao nhận thức của thủ trưởng cơ quan, cán bộ (CB), công chức, viên chức (CCVC) đối với tầm quan trọng của kê khai TSTN. Bên cạnh đó, việc nghiêm túc thực hiện kê khai TSTN giúp các cơ quan có thẩm quyền kiểm soát dễ dàng TSTN, thể hiện sự minh bạch TSTN, góp phần phòng ngừa, ngăn chặn các hành vi tham nhũng, tiêu cực. Ðảng ủy, UBND phường thường xuyên nhắc nhở CBCCVC thuộc diện kê khai TSTN phải kê khai đầy đủ, trung thực, nghiên cứu kỹ bản kê khai trước khi kê khai để tránh những sai sót không đáng có”.

Thời gian qua, Ban Thường vụ Thành ủy Cần Thơ kịp thời lãnh đạo, chỉ đạo, đồng thời ban hành nhiều văn bản để quán triệt, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện nghiêm túc, đầy đủ, hiệu quả các văn bản chỉ đạo, quy định của Ðảng và Nhà nước có liên quan đến công tác PCTN, tiêu cực nói chung, việc kê khai và kiểm soát kê khai TSTN nói riêng. Trên cơ sở đó, các cấp, các ngành triển khai đến tận cơ sở, thực hiện nghiêm túc theo kế hoạch đã đề ra, nhất là Ủy ban kiểm tra (UBKT) Thành ủy, cấp huyện và Thanh tra thành phố là các cơ quan tham mưu và thực hiện việc kiểm soát TSTN.

Theo đồng chí Nguyễn Văn Bỉ, Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy Thới Lai, kiểm soát TSTN được xác định là công tác quan trọng để đánh giá về sự nêu gương, trung thực của CB có chức vụ, quyền hạn. UBKT Huyện ủy luôn nỗ lực tham mưu Huyện ủy ban hành quy định về kiểm soát TSTN của CB thuộc Ban Thường vụ Huyện ủy quản lý và CB đang công tác tại các cơ quan Ðảng thuộc Huyện ủy. Hằng năm, UBKT Huyện ủy xây dựng kế hoạch kiểm soát TSTN của các CB nói trên. Năm 2023, UBKT Huyện ủy đã xác minh TSTN của 15/143 CB. Năm 2024, UBKT Huyện ủy đang tiến hành xác minh TSTN của 13 CB, đảng viên được lựa chọn ngẫu nhiên bằng cách bốc thăm.

Với chức năng, nhiệm vụ được giao, Thanh tra thành phố chủ động tham mưu UBND thành phố ban hành nhiều văn bản triển khai thực hiện việc kê khai và kiểm soát kê khai TSTN. Ðồng thời, chủ động tổ chức quán triệt, tuyên truyền, tập huấn, phổ biến, hướng dẫn thực hiện, giúp nâng cao nhận thức về vai trò, tầm quan trọng của việc kê khai, công khai, kiểm soát TSTN của người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan, tổ chức, đơn vị. Hằng năm, Thanh tra thành phố tham mưu UBND thành phố ban hành kế hoạch thanh tra đều có nội dung thanh tra trách nhiệm về PCTN, trong đó có nội dung thanh tra thực hiện kiểm soát TSTN. Ðịnh kỳ, Thanh tra thành phố hướng dẫn, đôn đốc, nhắc nhở các cơ quan, tổ chức, đơn vị tổ chức thực hiện rà soát đối tượng phải kê khai; tổ chức kê khai, công khai, nộp, lưu trữ các bản kê khai TSTN theo quy định… Ðồng thời thực hiện kiểm tra, xác minh tính trung thực trong kê khai TSTN bảo đảm các tiêu chí: đối tượng, trình tự, khách quan. Ngoài kiểm tra, xác minh bản kê khai TSTN từ bốc thăm ngẫu nhiên, Thanh tra thành phố còn phối hợp cơ quan chuyên môn kiểm tra, xác minh khi có đơn thư hoặc theo yêu cầu của cấp có thẩm quyền.

Phát huy tinh thần tự giác và ý thức trách nhiệm

Anh T.L, viên chức một đơn vị sự nghiệp, cho biết: “Khi cơ quan yêu cầu kê khai tài sản, tôi trao đổi với bộ phận tổ chức rất kỹ; đồng thời tìm hiểu thêm các văn bản quy phạm pháp luật, cũng như đối chiếu với bản kê khai lần trước nhằm đảm bảo kê khai chính xác. Chỉ cần một chút sơ suất rất dễ sai sót và dẫn tới bị phê bình, kỷ luật”.

Theo đồng chí Lê Hồng Thức, Phó Chủ nhiệm UBKT Quận ủy Thốt Nốt, công tác kê khai và kiểm soát TSTN ở các cơ quan, đơn vị trên địa bàn quận từng bước đi vào nền nếp. CB, đảng viên ngày càng nhận thức rõ mục đích, yêu cầu của việc kê khai TSTN và chấp hành nghiêm quy định. Người đứng đầu các cơ quan, đơn vị thường xuyên chỉ đạo CB, đảng viên thực hiện nghiêm và đầy đủ việc kê khai hằng năm. Người đứng đầu cấp ủy các cấp chủ động phối hợp với các cơ quan kiểm soát TSTN khi đến liên hệ làm việc…

Qua công tác thanh tra về PCTN, trong đó có nội dung về công tác tổ chức kê khai và kê khai TSTN, đồng chí Trần Thị Thanh Thúy, Chánh Thanh tra TP Cần Thơ đánh giá, việc kê khai TSTN ở các cơ quan, tổ chức, đơn vị được thực hiện ngày càng đồng bộ, đúng quy định. Vai trò, trách nhiệm của CCVC, nhất là người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị trong công tác kê khai TSTN được nâng cao; công tác tổ chức kê khai, công khai bản kê khai TSTN được chú trọng. Tỷ lệ kê khai TSTN của thành phố luôn đạt trên 99%. Qua đó, giúp cơ quan, tổ chức, đơn vị tăng cường quản lý, giám sát CCVC thực hiện nghiêm các quy định về công tác kiểm soát TSTN. Bên cạnh đó, người đứng đầu phát huy vai trò trong thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra tại cơ quan, tổ chức, đơn vị, kịp thời ngăn ngừa, khắc phục, chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế, vi phạm trong công tác PCTN, tiêu cực đạt nhiều kết quả.

Ðồng chí Phạm Văn Hiểu, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HÐND thành phố, cho biết: “Ðảng bộ thành phố luôn xác định công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện kê khai và kiểm soát kê khai TSTN là nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của các cấp ủy đảng, chính quyền, từng cơ quan, đơn vị. Thành ủy yêu cầu các cấp, các ngành, nhất là người đứng đầu trong các cơ quan, đơn vị nâng cao vai trò, trách nhiệm trong tổ chức thực hiện các quy định của Ðảng, Nhà nước về kê khai, kiểm soát kê khai TSTN. Qua đó, đã phát huy tinh thần tự giác và ý thức trách nhiệm của CB, đảng viên, CCVC trong việc kê khai TSTN. Bên cạnh đó, các cấp ủy đảng thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thi hành các chủ trương của Ðảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về kê khai, minh bạch tài sản nhằm phòng ngừa tham nhũng, tạo sự thống nhất trong nhận thức của CB, đảng viên, CCVC, từng cơ quan, đơn vị, góp phần xây dựng Ðảng, xây dựng chính quyền và cả hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh”.

(Còn tiếp)

Sơn Hà​

--------------

Bài 2: Nhiều vướng mắc trong kê khai và kiểm soát kê khai tài sản, thu nhập