Những người có lối sống tĩnh tại (ít vận động), ăn nhiều chất ngọt, béo, uống nhiều rượu bia, người bị béo phì, đái tháo đường type 2... sẽ có nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ. Bệnh hầu như không có triệu chứng rõ rệt nhưng hậu quả nặng nề nhất là dẫn đến viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.

Khó biết đang mắc bệnh

Bác sĩ Huỳnh Thị Bích Thủy - Phó Trưởng khoa Nội tiêu hóa - Huyết học Bệnh viện Đa khoa TP Cần Thơ, cho biết: Mọi người đều có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Gan nhiễm mỡ được xác định, khi lượng mỡ tích lũy vượt quá 5% trọng lượng gan và trong tế bào gan chứa nhiều không bào mỡ. Gan nhiễm mỡ là biểu hiện đầu tiên của một chuỗi bệnh lý gan do mỡ tích tụ gây ra, nếu không được chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa kịp thời, bệnh có thể tiến triển đến viêm gan, xơ gan, thậm chí là ung thư gan.

Siêu âm và làm các xét nghiệm, giúp phát hiện bệnh gan nhiễm mỡ.

Anh N.H.Q (28 tuổi, ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ) phụ trách công việc kinh doanh ở công ty bất động sản. Công việc đòi hỏi anh thường xuyên dự tiệc tùng, rượu bia với khách hàng. Thêm vào đó, anh không có thời gian tập luyện thể dục thể thao nên ngày càng tăng cân. Trong dịp khám sức khỏe tổng quát, anh mới biết mình bị gan nhiễm mỡ. Anh cho biết: “Nếu không siêu âm, tôi không biết mình bị gan nhiễm mỡ, bởi tôi thấy sức khỏe mình rất bình thường. Tôi có biết về bệnh này nhưng không rõ triệu chứng là gì?”.

Còn chị T.P.V (26 tuổi, ở phường 1, TP Vĩnh Long) không uống rượu bia nhưng vẫn bị bệnh gan nhiễm mỡ. Bác sĩ cho biết, do chị thường xuyên ăn nhiều chất béo và ít vận động, tập luyện thể dục hằng ngày, nên mỡ dần tích tụ nhiều trong gan.

Cũng theo bác sĩ Huỳnh Thị Bích Thủy, rượu bia là nguyên nhân hàng đầu và có tính chất quan trọng nhất trong việc gây nên tình trạng gan nhiễm mỡ. Mức độ nặng hay nhẹ của bệnh, phụ thuộc vào thời gian mắc chứng gan nhiễm mỡ và nồng độ rượu trong máu cao. Tuy nhiên, thời gian gần đây, nhiều công trình nghiên cứu trong và ngoài nước chỉ ra rằng: tỷ lệ gan nhiễm mỡ không do rượu ngày càng tăng lên. Nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ không do rượu là do chế độ dinh dưỡng hằng ngày chưa hợp lý, những người béo phì hoặc bị đái tháo đường type 2.

Bác sĩ Huỳnh Thị Bích Thủy nhận định: Đa số người bị gan nhiễm mỡ do hoặc không do rượu đều cho rằng, họ luôn thấy khỏe mạnh bình thường nên không ý thức được gan của họ đã có vấn đề. Chính nhận thức của người bệnh và những người hiểu chưa thấu đáo về vấn đề này đã bỏ qua cơ hội giúp ngăn ngừa và hạn chế các biến chứng của bệnh ở giai đoạn có thể điều trị, hồi phục được.

Gan nhiễm mỡ hầu như không có triệu chứng nhiều. Bệnh nhân chỉ cảm thấy hơi mệt mỏi, đau tức hạ sườn phải. Do đó, chỉ có siêu âm và làm các xét nghiệm máu mới có thể chẩn đoán, phát hiện được bệnh. Vì vậy, người dân cần chủ động khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm. Bệnh gan nhiễm mỡ có thể điều trị khỏi hoàn toàn, với điều kiện bệnh nhân phải tuân thủ nghiêm ngặt và thật tốt những hướng dẫn điều trị của bác sĩ chuyên môn. Bác sĩ Huỳnh Thị Bích Thủy cũng cho biết thêm: “Hiện nay, trên thị trường có bán nhiều hiệu thuốc có công dụng điều trị gan nhiễm mỡ nhưng người dân không nên tự ý mua về sử dụng. Việc dùng thuốc không nên bừa bãi mà phải đúng sự chỉ định của bác sĩ để có hiệu quả tốt nhất, tránh “tiền mất, tật mang”.

Quan niệm sai lầm và chế độ ăn uống, vận động

Có người quan niệm rằng, gan nhiễm mỡ chỉ xảy ra cho người ăn uống dư thừa, còn ăn uống thiếu thốn thì không bị bệnh. Thật ra, người suy dinh dưỡng lâu ngày, cũng có thể bị tích tụ mỡ trong gan, do thiếu một số chất cần thiết để đưa bớt mỡ ra khỏi gan. Nếu nghĩ rằng trẻ em không bao giờ bị gan nhiễm mỡ là sai, vì gan nhiễm mỡ gắn liền với bệnh béo phì. Bất kỳ người lớn hay trẻ em, nếu bị béo phì thì đều có nguy cơ bị gan nhiễm mỡ. Việc dùng tỏi hoặc một số loại thảo dược làm mát gan, để phòng ngừa gan nhiễm mỡ là không đúng, vì khoa học hiện nay chưa chứng minh được công dụng của tỏi cũng như các loại thảo dược khác trong việc phòng ngừa bệnh này...

Gan nhiễm mỡ được xem là bệnh của thế kỷ 21, ảnh hưởng đến sức khỏe, tính mạng con người. Đời sống kinh tế phát triển, nhiều người có thói quen ăn nhiều chất béo, chất đường, nhưng lại ít tập luyện thể dục, vận động. Trước đây, bệnh này thường gặp ở người lớn tuổi, nhưng dần dần, nhiều người nhỏ tuổi thậm chí trẻ em cũng mắc bệnh.

Do đó, những người mắc bệnh gan nhiễm mỡ cần phải ngưng hoàn toàn bia rượu, bởi nó có thể làm rối loạn chuyển hóa chất mỡ trong cơ thể và gây ra tình trạng gan nhiễm mỡ. Những người béo phì, dư cân, tiểu đường, đồng thời bị gan nhiễm mỡ cần có một chế độ ăn kiêng hợp lý, giảm ăn chất đường, chất béo, vì khi các chất này dư thừa sẽ chuyển đổi thành mỡ dự trữ. Khi chế biến thức ăn nên hạn chế các món chiên xào, thay bằng những món nướng, luộc, ít dầu mỡ. Cần tránh các loại thức ăn chế biến từ gan, óc, cật, bộ lòng của gia súc, gia cầm hoặc từ sữa động vật như bơ, phô mai và không nên ăn da các loại: thịt vịt, gà, heo; những loại thịt đã qua chế biến như: lạp xưởng, xúc xích; các đồ ăn, thức uống ngọt như: bánh, kẹo, các loại nước ngọt... Người bị gan nhiễm mỡ nên ăn nhiều trái cây và các loại thức ăn có chứa chất xơ như: rau cải, khoai mỡ, khoai tây, cà rốt, ngũ cốc, các loại hạt, tảo, rong biển, nấm. Ngoài chế độ ăn uống hợp lý, người bệnh cần vận động nhiều để giảm cân hiệu quả bằng cách đi bộ, chạy bộ, bơi lội, thể dục thẩm mỹ... để tiêu bớt năng lượng mỡ thừa và tăng cường cơ bắp cho cơ thể.

Bài, ảnh: TRỌNG NHÂN