Ảnh: SPL

* Thuốc từ dầu cá có thể bảo vệ não của bệnh nhân đột quỵ

Điều trị đột quỵ là một cuộc đua với thời gian, bởi phần lớn tế bào não có thể chết rất nhanh do sự hình thành của các cục máu đông làm cản trở nguồn cung cấp máu, khiến các tế bào não không nhận được ôxy và dưỡng chất cần thiết. Năm 1926, các nhà khoa học phát hiện một số tế bào ở vùng chân hải mã (hippocampus) phụ trách trí nhớ không tuân theo qui luật này nhưng họ không hiểu được nguyên do.

Mới đây, các nhà khoa học thuộc Đại học Oxford (Anh) phấn khởi cho biết họ vừa giải mã thành công khả năng tự bảo vệ của não cũng như các tế bào não trong tình trạng thiếu ôxy sau khi trải qua đột quỵ. Khám phá hứa hẹn sẽ giúp các nhà khoa học phát triển thuốc điều trị cho các bệnh nhân bị tai biến cũng như ngăn chặn các chứng bệnh thoái hóa thần kinh trong tương lai.

Theo nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature Medicine, nhiều thí nghiệm trên chuột cho thấy các tế bào não sống sót sau cơn đột quỵ sản sinh ra hamartin – một loại prôtêin giúp tế bào bảo toàn năng lượng trong thời gian không được tiếp cận nguồn máu. Khi các chuyên gia ngăn chặn quá trình sản xuất hamartin thì các tế bào bắt đầu chết như mọi tế bào khác, còn khi được kích thích sản xuất hamartin, các tế bào lại được bảo vệ và sống lại.

Trưởng nhóm nghiên cứu, Giáo sư Alastair Buchan nhận định đây là lần đầu tiên giới khoa học chứng minh được bộ não có cơ chế tự bảo vệ và giữ cho các tế bào sống sót. Theo Giáo sư Buchan, trọng tâm của nghiên cứu này là nhằm tìm ra biện pháp giúp duy trì sự sống của các tế bào não. Do đó, kết quả trên có thể mở ra triển vọng phát triển một loại thuốc hữu hiệu có công dụng tương tự để giúp bệnh nhân đột quỵ bảo vệ bộ não trước khi được đưa đến bệnh viện.

Trong một nghiên cứu khác, các nhà khoa học Mỹ thuộc Đại học Columbia và Đại học Bang Louisiana phát hiện việc tiêm thuốc có chứa thành phần dầu cá cho bệnh nhân đột quỵ có thể hạn chế đáng kể tổn thương ở não.

Theo các chuyên gia, loại thuốc hiện hành dùng cấp cứu cho bệnh nhân đột quỵ có thể đánh tan các cục máu đông trong não, khôi phục nguồn cung cấp máu cho não nhưng không thể bảo vệ các tế bào não bị ngạt (do thiếu ôxy và dưỡng chất trước đó) bị chết. Chính vì vậy, họ luôn tìm tòi nghiên cứu những liệu pháp giúp hạn chế tối đa thương tổn của não sau đột quỵ.

Loại thuốc mới được bào chế có chứa axít béo omega-3, tiền chất của DHA – một dưỡng chất rất quan trọng đối với não. Thuốc này có nhiều biện pháp khác nhau để bảo toàn các tế bào bị thương tổn, chẳng hạn như kích thích việc sản xuất các prôtêin bảo vệ tế bào não. Các thử nghiệm trên chuột cho thấy loại thuốc này khi được tiêm trong vòng vài giờ sau khi tai biến có thể giúp các tế bào não bị thương tổn sống sót.

Các nhà nghiên cứu hy vọng họ sẽ sớm phát triển được loại thuốc thử nghiệm trên người bằng cách tiêm vào cánh tay càng sớm càng tốt. Nếu cơ chế này cũng hoạt động trên người thì thuốc chứa thành phần dầu cá có thể sẽ giúp cho những bệnh nhân không được đưa đến bệnh viện kịp thời (do nhà xa chẳng hạn) tránh được tình trạng tổn thương não vĩnh viễn.

VI VI – H.NHÂN
(Theo BBC, Medical Daily)