Giữa năm 2019, Nhà máy chế biến sữa tươi 100% EverGrowth chính thức đi vào hoạt động tại Khu công nghiệp An Nghiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng. Sự kiện này làm nức lòng thành viên Hợp tác xã (HTX) nông nghiệp Evergrowth - nơi có hơn 90% “quân số” là đồng bào Khmer; đưa nghề chăn nuôi bò sữa dần vào quỹ đạo phát triển. Và hơn hết, đưa HTX Evergrowth ngày càng thêm vững bước sau 15 năm hoạt động.

Dây chuyền sản xuất tại Nhà máy chế biến sữa tươi 100% EverGrowth.

Đổi đời 

Trời chưa sáng hẳn, gia đình bà Thạch Thị Cân ở ấp Tài Công, xã Tài Văn, huyện Trần Đề đã sáng bừng ánh đèn, rộn rã tiếng cười nói. Suốt 15 năm qua, ngày nào cũng vậy, cứ đúng giờ này, cả nhà bà Cân lại tất bật vệ sinh cho bò, vệ sinh chuồng trại, nấu nước sôi… chuẩn bị các công đoạn vắt sữa bò đảm bảo đúng quy trình, yêu cầu của HTX. Nét mặt không giấu được niềm vui, bà Cân chia sẻ: “Nhờ nuôi bò sữa mà gia đình tôi mới có cuộc sống khá giả. Từ con bò sữa, tôi dư tiền trả nợ, chuộc lại đất, mua thêm đất trồng lúa và nuôi hai đứa con học đại học y dược. Năm 2010, tôi cất được căn nhà tường hơn 500 triệu đồng”.

Năm 2003, bà Cân được Dự án Canada tài trợ cho đi tập huấn kỹ thuật chăm sóc bò sữa, tham quan mô hình trang trại bò sữa ở tỉnh Bình Dương. Khi Dự án thẩm định đạt chuẩn về chuồng trại, đất trồng cỏ theo quy định, gia đình bà được hỗ trợ 1 con bò sữa. Bà Cân nhớ lại: “Nhận bò về khoảng 5 tháng, bò đẻ và bắt đầu cho sữa. Hồi đó, tôi bán sữa bò cho HTX Evergrowth, giá khoảng 2.500 đồng/ký. Một con bò cho hơn 20kg sữa/ngày. Thấy lời quá, tôi vay vốn, mua thêm bê về nuôi… Có năm, tôi nuôi hơn 10 con bò sữa, duy trì 5 con cho sữa để đảm bảo thu nhập… Tôi dành hẳn 7 công đất để trồng cỏ cho bò ăn”.

Chị Kim Thị Ngọc Tiền ở ấp Tài Công cũng cười tươi rói khi nói đến con bò sữa. Chỉ căn nhà khang trang, đầy đủ tiện nghi, chị nói: “Nhà mới cất để đón Tết, hơn 500 triệu đồng. Tất cả nhờ vào bò sữa”. Có gia đình, khi ra ở riêng, cha mẹ hai bên cho vợ chồng chị 3 công đất ruộng. Vừa làm ruộng, vừa làm thuê, vợ chồng chị mới đủ sống. Năm 2010, chị được Chi hội Phụ nữ ấp cho vay vốn ưu đãi để nuôi bò sữa. Chỉ một năm, hiệu quả thấy rõ ngay từ con bò sữa đầu tiên, nên chị Tiền mượn thêm tiền để mua hai con bê về nuôi. Khi bò đẻ bò cái, chị để nuôi bò sữa, bò đực bán làm vốn... Cứ như vậy, suốt 10 năm nay, chị Tiền luôn duy trì từ 5 con bò sữa trong chuồng. Chồng chị được HTX đưa đi đào tạo trở thành nhân viên kỹ thuật của HTX, có lương hằng tháng... Gia đình dần khá giả hơn.

Đổi đời nhờ bò sữa không phải là chuyện hiếm ở vùng đồng bào dân tộc huyện Trần Đề, bởi HTX Evergrowth chính thức hoạt động đã thổi một luồng gió mới vào vùng đồng bào Khmer nơi đây. Ông Huỳnh Giang Lam, Phó Giám đốc HTX, hào hứng kể: “Thành lập ngày 29-3-2004, chỉ khoảng 9 tháng sau, hệ thống thu mua sữa của HTX chính thức hoạt động. Đến năm 2008, HTX đã tự chủ kinh phí. Năm 2015 và giữa năm 2016 là đỉnh cao phát triển của HTX, số lượng đàn bò đạt đến 9.000 con. Mỗi ngày, HTX thu mua trên 30 tấn sữa… Nhờ con bò sữa, hàng trăm hộ Khmer thoát nghèo bền vững và làm giàu nhanh chóng”.

Cán bộ kỹ thuật của HTX kiểm tra hàm lượng kháng sinh trước khi mua sữa.

 Vững bước

Hơn 15 năm qua, trên hành trình của mình, HTX Evergrowth cũng có những bước thăng trầm. Nhất là từ cuối năm 2016, khi Sóc Trăng chia tách một bộ phận xã viên của huyện Mỹ Xuyên về Công ty sữa Cô gái Hà Lan, số lượng hội viên và đàn bò giảm dần. Ngoài ra, nước mặn xâm nhập, thời tiết thay đổi… người dân không trồng cỏ nuôi bò được. Thêm vào đó, giá sữa giảm xuống mức thấp, không có nhân công lao động, đàn bò già, khả năng phối tinh khó đậu, ít sữa… nên người nuôi bò không còn lời.

Nhưng, trong bất kỳ khó khăn nào, HTX vẫn tìm đường phát triển. Ông Huỳnh Giang Lam chia sẻ: “HTX hoạt động chia lợi nhuận cho nông dân nên nếu nông dân không có lời, HTX cũng không phát triển. Vì vậy, HTX phải tính hướng đi bền vững”. Năm 2014, HTX phối hợp Công ty CP Nông sản Quốc tế nghiên cứu và thử nghiệm thành công các công thức cám cho bò sữa (sản phẩm EG79) dưới sự hỗ trợ của các chuyên gia dinh dưỡng, trong đó có tổ chức CCPA của Pháp. Năm 2016, HTX đưa vào hoạt động nhà máy sản xuất thức ăn trực thuộc Công ty TNHH thức ăn chăn nuôi Evergrowth công suất 4 tấn/ngày, đảm bảo đủ cung cấp thức ăn bò sữa cho xã viên. Hiện nay, Nhà máy trữ gần 300 tấn bắp ủ chua - hỗn hợp thức ăn tương đối hoàn chỉnh cung cấp dinh dưỡng cho bò sữa. Sản phẩm giúp nông dân không đất trồng cỏ vẫn có thể nuôi bò sữa đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật cao.

Giải xong bài toán về thức ăn cho bò sữa lại xuất hiện bài toán cạnh tranh sữa nội - sữa ngoại. “Cứu” giá sữa cho xã viên là vấn đề hóc búa nhất lúc bấy giờ. Sau nhiều trăn trở và tính toán, ngày 29-6-2019, Nhà máy chế biến sữa tươi 100% EverGrowth (Công ty Cổ phần sữa EverGrowth Sóc Trăng) chính thức đưa vào hoạt động tại khu công nghiệp An Nghiệp, huyện Châu Thành, tỉnh Sóc Trăng, với tổng số vốn đầu tư hơn 10 triệu USD và công suất 80 tấn/ngày. Nguồn nguyên liệu cung ứng cho nhà máy được lấy từ nguồn sữa tươi của HTX Evergrowth. Nhà máy sản xuất 3 dòng sữa tươi tiệt trùng chính: Ever milk ít đường, có đường và Ever milk hương dâu.

Những con bò sữa của chị Sơn Thị Sà Pha.

Theo ông Trần Hoàng An, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần sữa EverGrowth Sóc Trăng, dòng sản phẩm sữa tươi Ever milk có mặt ở 13 tỉnh, thành miền Tây và 5 tỉnh thành miền Đông… Theo kế hoạch, Nhà máy sẽ mở trang trại nuôi bò sữa ở Sóc Trăng, với khoảng 3.000 con bò. Dự án đang được ngành nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng thẩm định với mục đích cung cấp giống bò cho nông dân, đảm bảo ổn định nguồn sữa cho nhà máy sản xuất trong tương lai. Nhà máy cũng đang mở rộng kho, xưởng với diện tích rộng 1ha, nâng công suất sản xuất lên 200 tấn/ngày...

***

Hiện nay, muốn trở thành xã viên HTX Evergrowth, ngoài tiêu chuẩn kỹ thuật, người dân phải có ít nhất 5 con bò sữa, hệ thống chuồng trại thoáng mát, có đất trồng cỏ và góp vốn theo quy định. Điều kiện khá “gắt gao”, song luôn được sự đồng thuận cao của người dân. Chị Sơn Thị Sà Pha ở ấp Bờ Đập, xã Viên Bình - thành viên mới của HTX, chia sẻ: “Trở thành xã viên HTX, gia đình tôi được hưởng đầy đủ các dịch vụ tốt: gieo tinh nhân tạo cải thiện chất lượng đàn bò; khám và điều trị các bệnh trên bò sữa; được hướng dẫn kỹ thuật trồng cỏ, chăn nuôi bê sơ sinh, hậu bị, sinh sản… HTX đã có nhà máy cung cấp thức ăn dinh dưỡng cho bò sữa, có nhà máy chế biến sữa… nên tôi rất yên tâm”. Vững tin, nên gia đình chị Sà Pha mạnh dạn đầu tư mua máy cắt cỏ, máy vắt sữa… Đó là minh chứng sống động nhất khẳng định sự vững vàng tiến bước của HTX Evergrowth.

BÀI, ẢNH: Lý Then