Sau nhiều thập kỷ đứng sau Nhật Bản, Ấn Độ, Trung Quốc, đến nay điện ảnh Hàn Quốc không chỉ vang danh châu Á mà còn vươn ra cả thế giới. Hàng loạt sản phẩm của điện ảnh Hàn Quốc (như: "Roaring Currents", "The Handmaiden", "Train to Busan"…) đánh bật các "bom tấn" Hollywood, cho thấy điện ảnh Hàn hoàn toàn có sức cạnh tranh và chỗ đứng trên đấu trường quốc tế.

"Lột xác" ngoạn mục

Tại Diễn đàn toàn cầu năm 2015 do Hội đồng Điện ảnh Quốc gia Hàn Quốc (Korean Film Council- KOFIC) tổ chức, ông Chung Jen Feng- Phó Chủ tịch Tập đoàn Wanda (Trung Quốc), cho rằng: "Hàn Quốc là quốc gia duy nhất trong khu vực châu Á có thể cạnh tranh với sự thống trị của Hollywood trong nền công nghiệp phim ảnh". Nhận định của ông Chung Jen Feng hoàn toàn có cơ sở vì sự phát triển vượt bậc của nền công nghiệp điện ảnh Hàn Quốc gần hai thập niên qua.

Đầu những năm 1990, Hollywood chiếm đến 80% thị phần ở Hàn Quốc. Khi đó, phim Hàn không thu hút khán giả bởi lối sản xuất, tư duy lạc hậu, đề tài khô khan. Ngay lập tức, chính phủ Hàn đề ra nhiều cơ chế và chính sách ưu đãi, tạo mọi điều kiện vực dậy nền công nghiệp điện ảnh nước nhà. KOFIC ra đời từ đó với nhiệm vụ huy động vốn, nghiên cứu, hỗ trợ quảng bá, tổ chức các liên hoan phim. KOFIC kêu gọi các doanh nghiệp tư nhân có tiềm lực kinh tế lấn sân đầu tư cho nền công nghiệp văn hóa phim ảnh. Hàng loạt "ông lớn" như: Samsung, Daewoo, Hyundai, CJ, Orion, Lotte… đỡ đầu cho nhiều dự án phim; thậm chí tham gia trực tiếp vào mọi công đoạn từ cấp vốn, sản xuất đến phát hành. Điều này có nghĩa phim được đảm bảo đầu ra, các nhà làm phim chỉ việc tập trung làm tốt sản phẩm. KOFIC cũng chú trọng đào tạo nhân lực. Nhiều tài năng triển vọng của Hàn Quốc được cử sang Mỹ học tập và khi trở về, họ trở thành cột trụ của điện ảnh Hàn Quốc.

"Shiri" (1999) của đạo diễn Kang Je Gyu là tác phẩm mở đầu cho bước ngoặt thay đổi của điện ảnh Hàn. "Shiri" đánh bại "bom tấn" Hollywood "Titanic", gây sốt phòng vé nội địa với hơn 6,5 triệu lượt người xem. Từ đó, hàng loạt tác phẩm Hàn chiếm thế thượng phong ở phòng vé nội địa, như: "Joint Security Area" (2000), "Friend" (2001), "Silmildo" (2003), "The Host" (2006)… Và cơ cấu thị trường phim ảnh tại Hàn Quốc thay đổi, đỉnh cao là năm 2006 phim Hàn giành lại 65% thị phần tại thị trường nội địa.

“The Admiral: Roaring Currents” - tác phẩm có doanh thu cao nhất mọi thời đại tại Hàn.

Không những thế, hàng loạt sản phẩm của điện ảnh Hàn còn đánh bại nhiều "bom tấn" Hollywood. Điển hình, "Thieves" (2012) đã vượt mặt "Iron Man 3", "The Avengers" ở phòng vé nội địa. "Thieves" có hơn 12,9 triệu lượt vé bán ra với hơn 86 triệu USD, là phim thứ tư có doanh thu cao nhất mọi thời đại tại Hàn Quốc. "Ode to My Father" (2014) cũng là tác phẩm gây chú ý khi bán hơn 14,2 triệu lượt vé, mang về 105 triệu USD doanh thu, trở thành phim có doanh thu cao thứ hai trong lịch sử điện ảnh Hàn. "The Admiral: Roaring Currents" (2014) mới thực sự là tác phẩm đỉnh cao của Hàn, khi có hơn 17 triệu lượt người xem, mang về 131 triệu USD, đánh bại "Avatar" để trở thành tác phẩm ăn khách nhất mọi thời đại ở Hàn Quốc. Gần đây, điện ảnh Hàn tiếp tục đánh bại chiến binh ngoại trên sân nhà, như: "The Himalayas" (2015) vượt siêu phẩm "Star Wars: The Force Awakens", "Train to Busan" (2016) vượt "Captain America: Civil War"…

Điện ảnh Hàn Quốc đang đi đúng hướng, khi phát huy được tiềm năng và chiến thắng trên sân nhà. Lợi thế này không chỉ giúp điện ảnh Hàn có chỗ đứng vững chắc mà còn tạo đà để các nhà làm phim tấn công thị trường quốc tế.

Dấu ấn quốc tế

Vài năm trở lại đây, nhiều nhà làm phim Hàn đã tạo được danh tiếng ở các kỳ liên hoan phim thế giới, như: Kim Ki Duk, Park Chan Wook, Lee Joon Ik, Bong Joon Ho, Lee Chang Dong, Kim Jee Woon…

Kim Ki Duk là một trong những đạo diễn Hàn tạo được dấu ấn riêng trong làng điện ảnh thế giới khi có mặt trong đề cử tại các liên hoan phim danh giá, sở hữu hơn 20 giải thưởng quốc tế. Hàng loạt các tác phẩm "Spring, Summer, Fall, Winter… And Spring", "Three Iron", "Pietà", "Arirang", "Samaria"… của Kim Ki Duk đều để lại ấn tượng với giới chuyên môn quốc tế bởi phong cách mạnh mẽ, phơi bày những góc khuất trần trụi, khốc liệt của cuộc sống, xã hội. Trong đó, "Pietà" (2012) đã mang về cho Kim Ki Duk chiến thắng Sư tử vàng tại Liên hoan phim (LHP) Venice, "Arirang" (2011) có được giải Nhãn quan độc đáo tại LHP Cannes, "Samaria" (2004) mang về giải Gấu bạc Đạo diễn xuất sắc nhất tại LHP Berlin. Riêng tác phẩm "Spring, Summer, Fall, Winter…And Spring" là một trong 7 phim châu Á được nhà phê bình gạo cội Roger Ebert xếp vào danh sách 250 tác phẩm điện ảnh xuất sắc quốc tế dựa trên dữ liệu trực tuyến về phim ảnh.

Đạo diễn Park Chan Wook cũng để lại dấu ấn khi chiến thắng Grand Prix tại LHP Cannes với tác phẩm "Oldboy" (2014). Park Chan Wook có tầm nhìn nghệ thuật táo bạo. Hiện thực trong tác phẩm của ông luôn khốc liệt, dữ dội và đầy bạo lực. Phong cách đánh thẳng vào tâm lý nhân vật và người xem của Park Chan Wook là yếu tố hút khán giả, qua các tác phẩm "Joint Security Area/JSA", "Oldboy", "Thrist", "Stoker". Năm 2016, Park Chan Wook gây chú ý khi trở lại với "The Handmaiden"- tác phẩm chuyển thể từ tiểu thuyết nổi tiếng gây tranh cãi "Fingersmith". "The Handmaiden" cũng chính là tác phẩm hiếm hoi đại diện khu vực châu Á có mặt trong danh sách đề cử Cành cọ vàng tại LHP Cannes 2016. Trước đó,"The Throne" của đạo diễn Lee Joon Ik cũng gây chú ý khi được chọn ứng tuyển đề cử Oscar 2016 Phim nói nước ngoài xuất sắc nhất.

Gần đây phim Hàn luôn có mặt trong các giải thưởng quốc tế vì chủ đề, tư tưởng đa dạng; từ quái vật (The Host), sử thi cổ trang (The Admiral: Roaring Currents), hậu tận thế (Snowpiercer) đến đề tài zombie (Train to Busan) được xem là "đặc sản" của Hollywood. Từ đó, điện ảnh Hàn tiếp cận nhu cầu của khán giả, nhưng vẫn giữ phong vị riêng. Mỗi tác phẩm của điện ảnh Hàn luôn mang bản sắc địa phương, dẫu nó có sự pha trộn đề tài, ý tưởng, công nghệ từ Hollywood. Trong phim Hàn, tình cảm gia đình, lòng tự tôn dân tộc thường được đề cao, đi kèm đó là kỹ thuật sử dụng yếu tố melodrama (tình tiết đánh mạnh vào tâm lý người xem). Các nhà làm phim Hàn lồng ghép những yếu tố này một cách khéo léo, nghệ thuật. Vì vậy, phim Hàn đôi khi xuất phát từ câu chuyện đơn giản, nhưng luôn thành công.

* * *

Điện ảnh Hàn Quốc đã đổi hướng phù hợp, phát huy nội lực, tạo được chỗ đứng trong nền điện ảnh quốc tế cả về thương mại lẫn nghệ thuật. Những nhà làm phim xứ kim chi giờ đây đang hướng đến cạnh tranh với Hollywood, không còn quẩn quanh trong khu vực.

BẢO LAM
(Tổng hợp từ koreanfilm, indiewire, apjjf, variety)