Richard Holbrooke khi còn sống (trái) và người thay thế ông, Frank Ruggiero. Ảnh: AFP

Sau 3 ngày trải qua cơn nhồi máu cơ tim, đặc phái viên của Tổng thống Mỹ về Afghanistan và Pakistan, ông Richard Holbrooke, tối ngày 13-12 đã vĩnh viễn ra đi tại một bệnh viện ở Thủ đô Washington. Ông Holbrooke, 69 tuổi, là một nhà đàm phán ngoại giao kỳ cựu và rất nổi tiếng trên thế giới, nhất là từ khi ông góp phần mang lại thỏa thuận hòa bình kết thúc cuộc chiến tranh tại khu vực Balkan những năm 1990. Ông được Nhà Trắng bổ nhiệm làm đặc phái viên của Mỹ phụ trách chiến lược AF-PAK (Afghanistan-Pakistan) từ đầu năm 2009.

Khi hay tin phụ tá của mình qua đời, Tổng thống Barack Obama đánh giá ông Holbrooke là “một cây đại thụ thật sự của ngành ngoại giao Mỹ, một con người đã góp nhiều công sức làm cho nước Mỹ mạnh mẽ hơn, an toàn hơn và được tôn trọng hơn” trên trường quốc tế. Và riêng tại Afghanistan và Pakistan, chủ nhân Nhà Trắng nhấn mạnh ông Holbrooke “đã có những nỗ lực không mệt mỏi mang lại sự tiến bộ như cam kết ở hai quốc gia này vì lợi ích của nước Mỹ, vì hòa bình và an ninh của khu vực”.

Tuy nhiên, theo báo The Guardian của Anh, ông Holbrooke những tháng gần đây đã không nhận được sự ủng hộ của nhiều quan chức Mỹ tại Washington. Dù được đích thân Tổng thống Obama trực tiếp chỉ định, nhưng ông Holbrooke cũng đã đánh mất sự tín nhiệm của Nhà Trắng sau khi xảy ra những vụ cãi vã to tiếng với chính quyền Kabul, đặc biệt là với Tổng thống Hamid Karzai quanh vấn đề gian lận bầu cử và tham nhũng. Ngoài ra, người ta dự đoán ông Holbrooke thật sự không tán đồng chiến lược của Lầu Năm Góc về tăng cường sức mạnh quân sự tại Afghanistan. Bằng chứng là trước khi trút hơi thở cuối cùng ngày 13-12, ông Holbrooke mong muốn nước Mỹ chấm dứt cuộc chiến ở Afghanistan.

Do đó, việc ông Holbrooke đột ngột từ trần, nhưng Tổng thống Obama nhanh chóng có người tạm quyền thay thế ngay tại cuộc họp an ninh bàn về chiến lược Afghanistan ngày 14-12 tại Nhà Trắng cho thấy rõ “quân bài mới” đã được chính quyền Mỹ chọn sẵn từ lâu. Người đó là ông Frank Ruggiero, nhân vật được coi là “phó đặc phái viên AF-PAK” của Mỹ phụ trách khu vực miền Nam Afghanistan kể từ tháng 7-2010. Trước khi nhận trách nhiệm này, ông Ruggiero là quyền trợ lý bộ trưởng ngoại giao phụ trách các vấn đề chính trị và quân sự từ tháng 6-2009.

Như vậy, sự thay đổi người giữ vai trò làm cầu nối giữa hai nước láng giềng Afghanistan và Pakistan trong cuộc chiến chống Taliban của Mỹ diễn ra trong bối cảnh Tổng thống Obama chuẩn bị “tung” chiến lược an ninh mới tại khu vực này vào ngày 16-12 mà theo tuyên bố của phát ngôn viên Nhà Trắng Robert Gibbs là “không có gì bất ngờ”. Mỹ và NATO đã đưa ra kế hoạch bắt đầu rút bớt quân khỏi chiến trường đẫm máu Afghanistan từ tháng 7-2011 và sẽ hoàn tất vào năm 2014. Nhưng rút quân không có nghĩa là Mỹ và liên minh quân sự này sẽ rút bớt ảnh hưởng tại đất nước có vị trí địa chính trị đặc biệt quan trọng này.

KIẾN HÒA (Theo AFP, BBC và AP)