TP Cần Thơ có 26.100ha cây ăn trái, với nhiều loại cây ăn trái ngon, đặc sản giúp mang lại giá trị kinh tế cao. Để đảm bảo năng suất, chất lượng trái cây và tránh thiệt hại do nắng nóng gây ra, nhà vườn trồng cây ăn trái đã chủ động thực hiện nhiều giải pháp để chăm sóc, bảo vệ cây trong mùa nắng nóng. Ngành chức năng thành phố cũng khuyến cáo, hướng dẫn nông dân chăm sóc cây và ứng phó với các nguy cơ xảy ra hạn mặn.

Nắng nóng gây hại cho vườn cây

Biến đổi khí hậu đã và đang gây ra nhiều tác động tiêu cực đối với hoạt động sản xuất trồng trọt, đặc biệt là tình hình khô hạn kết hợp với nắng nóng diễn ra gay gắt không chỉ ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh trưởng, năng suất, chất lượng trái của nhiều loại cây ăn trái mà còn đe dọa làm chết cây. Bên cạnh đó, nhiều địa phương vùng ĐBSCL còn đối mặt với nguy cơ bị thiếu nước tưới cho cây trồng trong các tháng mùa khô do ảnh hưởng bởi xâm nhập mặn. Từ đầu mùa khô đến nay, tình hình xâm nhập mặn các cửa sông vùng ĐBSCL tuy không nghiêm trọng như mùa khô các năm 2019-2020, 2015-2016 và 2023-2024 nhưng cũng ở mức cao hơn trung bình.

Nông dân tại xã Trường Thành, huyện Thới Lai tưới nước cho vườn sầu riêng.

Tại TP Cần Thơ, dù không bị ảnh hưởng bởi mặn xâm nhập nhưng nắng nóng cũng diễn ra khá gay gắt do bước vào cao điểm mùa khô. Những ngày qua, nền nhiệt ban ngày tại TP Cần Thơ và nhiều tỉnh vùng ĐBSCL đạt mức cao lên đến 34-350C và dự báo trong thời gian tới có khả năng còn tăng. Nắng nóng với nền nhiệt cao dễ làm cho nhiều loại cây ăn trái bị khô héo và suy kiệt nếu không kịp thời tưới nước và cung cấp các chất dinh dưỡng một cách phù hợp. Điều kiện thời tiết bất lợi do nắng nóng cũng làm giảm sức chống chịu của cây trồng, khiến nhiều loại cây ăn trái dễ bị tấn công bởi các loại sâu bệnh và dịch hại. Mùa này, nhiều loại cây ăn trái cũng đang trong quá trình ra hoa, đậu trái và nuôi trái nên rất cần được tưới đủ nước và chăm sóc kỹ để đảm bảo năng suất, chất lượng trái cây, cũng như tránh cây bị suy kiệt và chết.

Ông Nhan Văn Thanh, ngụ ấp Trường Phú, xã Trường Long, huyện Phong Điền có 20 công vườn trồng sầu riêng, cho biết: "Sầu riêng trong vườn trong giai đoạn nuôi trái non, trong khi gần đây trời nắng nóng diễn ra khá gay gắt, do vậy tôi phải tưới cho cây thường xuyên hơn. Bên cạnh đó, tôi cũng quan tâm chăm sóc, bón phân phù hợp và tuyển lựa, cắt bỏ bớt trái, chỉ chừa lại những trái đẹp nhằm đảm bảo chất lượng trái sầu riêng khi thu hoạch và tránh nguy cơ cây bị suy kiệt". Anh Dương Văn Thức ở ấp Trường Đông A, xã Tân Thới, huyện Phong Điền, cũng cho biết: "Nắng nóng gay gắt kéo dài dễ gây tác động xấu cho vườn cây và khiến cây có thể bị giảm năng suất, chất lượng trái. Tôi có 10 công sầu riêng và hiện tôi phải thăm vườn, kiểm tra độ ẩm của đất thường xuyên để kịp thời cung cấp nước tưới cho cây. Nhờ đầu tư gắn hệ thống phun tưới nước tư động nên tôi có thể nhanh chóng tưới nước cho cây khi cần. Để giữ độ ẩm cho vườn cây, mùa nắng này tôi cũng chú ý tận dụng cây cỏ để che đậy gốc cây, do vậy tôi không làm sạch hết cỏ trong vườn, đồng thời tăng cường bón các loại phân hữu cơ cho cây". Theo ông Đoàn Văn Phục ở ấp Trường Tây, xã Trường Thành, huyện Thới Lai, để đảm bảo nước tưới cho 3,5 công đất trồng cây ăn trái của gia đình, gồm sầu riêng và vú sữa, ông đã chủ động trữ nước trong mương vườn và sử dụng máy để tưới nước cho cây. Thường xuyên kiểm tra độ ẩm của đất để đảm bảo cung cấp nước tưới phù hợp cho vườn cây.

Triển khai đồng bộ  giải pháp

Cây ăn trái là loại cây trồng lâu năm, nông dân phải tốn nhiều chi phí đầu tư và công sức mới có được các vườn cây cho trái và giúp mang lại hiệu quả kinh tế. Do vậy, nếu để xảy ra tình trạng cây bị khô héo và chết thì thiệt hại rất lớn cả về mặt chi phí và thời gian. Nông dân không thể khôi phục lại vườn cây trong thời gian ngắn như sản xuất lúa, rau màu và các loại cây trồng ngắn ngày. Các nhà vườn trồng cây ăn trái trên địa bàn TP Cần Thơ đã và đang tích cực áp dụng đồng bộ nhiều giải pháp được ngành Nông nghiệp khuyến cáo nhằm chăm sóc, bảo vệ tốt vườn cây. Cụ thể như, chủ động trữ nước trong mương vườn cây để đảm bảo nguồn nước và thường xuyên tưới nước cho cây, áp dụng các giải pháp tưới nước tiết kiệm, thực hiện cắt tỉa cành tạo tán, tỉa trái và cung cấp dinh dưỡng phù hợp cho cây, tăng sử dụng phân bón hữu cơ, giảm phân bón hóa học. Nhiều nông dân cũng quan tâm dùng sình bùn và cây cỏ, rơm rạ để tạo độ ẩm cho đất và che chắn, bảo vệ vườn cây ăn trái trong mùa nắng nóng… Để hỗ trợ nông dân ứng phó tốt với các điều kiện thời tiết và sản xuất bất lợi, các cơ quan chức năng thành phố cũng đã và đang tiếp tục theo dõi sát tình hình sản xuất và diễn biến của thời tiết để cập nhật thường xuyên cho người dân nắm và đưa ra các khuyến cáo và hướng dẫn giúp chủ động ứng phó. Đồng thời, chú ý vận hành tốt các công trình thủy lợi và thường xuyên rà soát, nạo vét các kênh mương thủy lợi tạo nguồn để đảm bảo nước tưới tiêu phục vụ cho sản xuất nông nghiệp, trong đó có sản xuất cây ăn trái.

Theo ông Trần Thái Nghiêm, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, nông dân trồng cây ăn trái cần thường xuyên rà soát hệ thống ao, mương trữ nước để đảm bảo đủ nguồn nước tưới và tưới đủ nước cho cây. Áp dụng các biện pháp tủ cỏ, rơm rạ, phụ phẩm thực vật để che phủ bờ và gốc cây nhằm bảo vệ cây. Không phun thuốc diệt cỏ trong thời điểm nắng nóng. Quan tâm ứng dụng các hệ thống tưới phun, tưới tiết kiệm nước và bón phân, cung cấp dinh dưỡng cho cây một cách cân đối. Thực hiện cắt tỉa các cành cây già cỗi, tạo tán cho cây thông thoáng, giúp cây khỏe mạnh và hạn chế nơi trú ẩn cho sinh vật gây hại, cũng như cắt tỉa bớt trái để cây cho trái chất lượng. Chú ý sản xuất cây trái theo hướng an toàn, đạt các tiêu chuẩn đáp ứng nhu cầu tiêu thụ trong nước và xuất khẩu…

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG