Huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, nhằm phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động. 

Yêu cầu pháp lý

Huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động là yêu cầu bắt buộc đối với doanh nghiệp theo quy định của pháp luật, nhằm phòng ngừa tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và bảo vệ sức khỏe, tính mạng người lao động. Nghị định số 44/2016/NĐ-CP ngày 15 tháng 5 năm 2016 và Nghị định số 40/2018/NĐ-CP ngày 8-10-2018 quy định cụ thể đối tượng tham dự khóa huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động và thời gian huấn luyện.

Trong đó, nhóm 1: người đứng đầu đơn vị, cơ sở sản xuất, kinh doanh và phòng, ban, chi nhánh trực thuộc; phụ trách bộ phận sản xuất, kinh doanh, kỹ thuật; quản đốc phân xưởng hoặc tương đương; cấp phó của người đứng đầu được giao nhiệm vụ phụ trách công tác an toàn, vệ sinh lao động, thời gian huấn luyện lần đầu 16 giờ và định kỳ 8 giờ, 2 năm/lần.

Nhóm 2: người làm công tác an toàn, vệ sinh lao động (chuyên trách, bán chuyên trách); người trực tiếp giám sát về an toàn, vệ sinh lao động tại nơi làm việc, thời gian huấn luyện lần đầu 48 giờ, định kỳ 24 giờ, 2 năm/lần.

Nhóm 3: người lao động làm công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động là người làm công việc thuộc danh mục công việc có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành, huấn luyện lần đầu 24 giờ, định kỳ 12 giờ, 2 năm/lần.

Nhóm 4: người lao động không thuộc các nhóm 1,2,3,5,6, bao gồm cả người học nghề, tập nghề, thử việc để làm việc cho người sử dụng lao động, thời gian huấn luyện lần đầu 16 giờ và định kỳ 8 giờ, 1 năm/lần.

Nhóm 5: người làm công tác y tế, thời gian huấn luyện lần đầu ít nhất là 16 giờ, bao gồm cả thời gian kiểm tra.

Nhóm 6: an toàn, vệ sinh viên, thời gian huấn luyện ít nhất là 4 giờ ngoài nội dung đã được huấn luyện về an toàn, vệ sinh lao động.

Người lao động tham gia buổi huấn luyện an toàn lao động. Ảnh: CTV 

Tầm quan trọng của huấn luyện trong phòng ngừa tai nạn lao động

Huấn luyện an toàn lao động đóng vai trò then chốt trong phòng ngừa tai nạn lao động. Thông qua huấn luyện, người lao động được trang bị kiến thức, kỹ năng cần thiết để nhận diện các yếu tố nguy hiểm, rủi ro trong quá trình làm việc, biết cách phòng tránh và xử lý tình huống phát sinh. Việc tuân thủ các quy tắc an toàn, sử dụng đúng phương tiện bảo vệ cá nhân không chỉ giúp người lao động tự bảo vệ sức khỏe, tính mạng mà còn góp phần tạo dựng môi trường làm việc an toàn, ổn định, giúp họ yên tâm gắn bó lâu dài với doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp, huấn luyện an toàn lao động hiệu quả giúp giảm thiểu tai nạn, hạn chế tổn thất và chi phí phát sinh như chi phí y tế, bồi thường, bảo hiểm và thiệt hại do gián đoạn sản xuất. Đây cũng là nghĩa vụ pháp lý bắt buộc; việc tuân thủ đầy đủ giúp doanh nghiệp tránh rủi ro pháp lý và các mức xử phạt hành chính. Môi trường làm việc an toàn còn góp phần nâng cao năng suất, chất lượng lao động, xây dựng văn hóa an toàn tích cực, đồng thời thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, qua đó nâng cao uy tín, hình ảnh và khả năng thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Người lao động tham gia buổi huấn luyện an toàn lao động, giúp giảm thiểu tai nạn lao động. Ảnh: Phương Mai

Những sai sót phổ biến khi bỏ qua huấn luyện

Việc xem nhẹ hoặc bỏ qua huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động có thể dẫn đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng như tai nạn lao động, vi phạm pháp luật, bị xử phạt, đình chỉ hoạt động, chi phí sản xuất tăng cao và suy giảm uy tín doanh nghiệp. Đặc biệt, người lao động không được huấn luyện đầy đủ thường thiếu kỹ năng xử lý tình huống nguy hiểm, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra các tai nạn nghiêm trọng. Để phòng tránh, doanh nghiệp cần tuân thủ nghiêm các quy định về huấn luyện bắt buộc, lựa chọn đơn vị đào tạo uy tín, tổ chức huấn luyện định kỳ, thường xuyên cập nhật kiến thức mới, đồng thời phân công bộ phận hoặc cá nhân phụ trách giám sát chặt chẽ công tác an toàn, vệ sinh lao động.

Giải pháp nâng cao chất lượng huấn luyện

Để nâng cao chất lượng huấn luyện an toàn lao động, các doanh nghiệp cần giúp người lao động xác định rõ mục tiêu, nội dung và kết quả cần đạt, tạo dựng niềm tin giữa người huấn luyện và học viên. Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần chú trọng phát triển văn hóa học tập và văn hóa an toàn, khuyến khích người lao động chủ động học hỏi, chia sẻ kinh nghiệm và nâng cao kỹ năng nhận diện rủi ro, xử lý tình huống nguy hiểm tại nơi làm việc. Việc huấn luyện nên được tổ chức thường xuyên, định kỳ và có sự giám sát chặt chẽ để đảm bảo người lao động nắm vững các quy tắc an toàn. Khi công tác huấn luyện được thực hiện nghiêm túc và đồng bộ, doanh nghiệp không chỉ giảm thiểu tai nạn lao động, bảo đảm an toàn sản xuất mà còn nâng cao năng suất, chất lượng lao động, uy tín trên thị trường, góp phần thúc đẩy sự phát triển ổn định và bền vững.

CHẤN HƯNG - PHƯƠNG MAI