KINH TẾ

"Ba nhà" hợp lực tạo đột phá phát triển trong kỷ nguyên mới

Tại Tọa đàm SDMD lần thứ 12 với chủ đề "Đột phá phát triển khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST), chuyển đổi số (CĐS) quốc gia trong kỷ nguyên mới: Trụ cột trọng tâm trong hợp tác chiến lược địa phương - viện trường - doanh nghiệp", các chuyên gia khẳng định, trong bối cảnh phát triển mới, KHCN, ĐMST và CĐS phải được đặt ở vị trí trung tâm của chiến lược phát triển vùng ĐBSCL. Trong đó, liên kết "ba nhà" được xác định là trụ cột then chốt. Nhà nước giữ vai trò kiến tạo thể chế, tạo môi trường thuận lợi; viện trường là trung tâm nghiên cứu, đào tạo nguồn nhân lực; doanh nghiệp trực tiếp ứng dụng, thương mại hóa công nghệ.

Chuyển từ số lượng sang chất lượng

TS Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, đánh giá: "Công tác nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao và phát triển KHCN của vùng ĐBSCL thời gian qua đổi mới rõ rệt, từng bước gắn kết chặt chẽ với sản xuất, kinh doanh và đời sống của người dân. Các địa phương trong vùng ban hành nhiều kế hoạch, đề án tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng ứng dụng công nghệ tiên tiến như công nghệ sinh học, nhà kính, tưới nhỏ giọt, cảm biến, tự động hóa và Internet vạn vật (IoT), chuyển trọng tâm từ sản lượng sang chất lượng và hiệu quả".

Ký kết hợp tác giữa Đại học Cần Thơ - Công ty TNHH Thức ăn chăn nuôi Thiên Bang Việt Nam - Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ triển khai Đề án nuôi tôm thẻ siêu thâm canh trong hệ thống tuần hoàn kết hợp đa loài.

Ở lĩnh vực khởi nghiệp ĐMST, nhiều địa phương trong vùng bước đầu xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp và tạo thuận lợi cho các cá nhân, nhóm hay doanh nghiệp khởi nghiệp. Đơn cử như tỉnh Đồng Tháp với chương trình ươm tạo Đàn sếu khởi nghiệp đất Sen Hồng, TP Cần Thơ với diễn đàn Khởi nghiệp ĐBSCL... Nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo hoạt động tại các lĩnh vực như: nông nghiệp, chế biến thực phẩm, ngành hàng tiêu dùng ra đời, gặt hái được thành công và ngày càng khẳng định vị thế cạnh tranh trên thị trường.

Giai đoạn 2021-2025, các địa phương trong vùng ĐBSCL đã tích cực hỗ trợ doanh nghiệp triển khai thực hiện các đề tài về hoàn thiện công nghệ, sử dụng công nghệ mới để sản xuất và phát triển sản phẩm, nhờ đó, năng suất lao động được cải thiện đáng kể. Tỉnh Cà Mau có tốc độ tăng năng suất lao động năm 2025 từ 6,7-7%, vượt chỉ tiêu đề ra; TP Cần Thơ đạt tốc độ đổi mới công nghệ máy móc thiết bị đạt 12-13%, tốc độ tăng năng suất lao động 11-15%.

Bên cạnh kết quả đạt được, nhiều ý kiến cho rằng, KHCN chưa thực sự trở thành động lực phát triển chủ đạo của toàn vùng. Năng lực ĐMST giữa các địa phương còn chênh lệch; liên kết vùng trong nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao công nghệ còn hạn chế. CĐS thiếu tính đồng bộ, trong khi liên kết giữa Nhà nước - viện trường - doanh nghiệp chưa phát huy hết tiềm năng, gây khó khăn trong hình thành các nền tảng dữ liệu chung và chuỗi giá trị liên tỉnh.

Theo số liệu của Cục CĐS quốc gia, xếp hạng CĐS giữa các địa phương trong vùng có sự chênh lệch lớn, cho thấy "khoảng cách số" vẫn hiện hữu. Bên cạnh đó, ĐBSCL còn chậm trong phát triển các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ số mới, trong khi các khu, cụm công nghệ đã được quy hoạch nhưng chưa hình thành hệ sinh thái hoàn chỉnh.

Điểm nhấn liên kết "ba nhà"

GS.TS Hà Thanh Toàn, Ban Chỉ đạo SDMD 2045, nguyên Hiệu trưởng Đại học Cần Thơ, cho biết: "Tọa đàm được tổ chức trong bối cảnh cả nước đang triển khai mạnh mẽ Nghị quyết số 57-NQ/TW về chiến lược phát triển KHCN, ĐMST và CĐS quốc gia và Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân. Đây là những định hướng lớn mở ra cơ hội mới phát triển bứt phá cho ĐBSCL - vùng đất chiến lược của quốc gia về nông nghiệp, kinh tế biển, năng lượng tái tạo và kinh tế số; thể hiện rõ quyết tâm trong hợp tác chiến lược của địa phương - viện trường - doanh nghiệp trong việc tạo ra những động lực mới, mô hình mới và hợp tác mới cho sự phát triển bền vững của toàn vùng; kết nối giữa tư duy chiến lược - tri thức khoa học - giải pháp thực tiễn - và cam kết hành động của các bên liên quan.

Để đưa KHCN, ĐMST và CĐS vào thực tiễn cuộc sống, theo TS Nguyễn Đức Hiển cần xác định rõ thế mạnh và lĩnh vực kinh tế trọng điểm của từng địa phương và của vùng là nông nghiệp. Từ đó, có giải pháp phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp chính xác, hệ thống giám sát, phân tích và cơ sở hạ tầng hỗ trợ; đẩy mạnh sử dụng công nghệ AI, IoT và phân tích dữ liệu để cải thiện việc giám sát đất, đánh giá sức khỏe cây trồng và quản lý nước... Các địa phương trong vùng cần nghiên cứu mô hình kinh tế mới ứng dụng công nghệ cao, phù hợp đặc điểm phát triển kinh tế của vùng; mạnh dạn đề xuất áp dụng cơ chế đặc thù, thí điểm, thử nghiệm, "sandbox" và hiệu quả hơn nữa là gắn các cơ chế này với các đề án, chương trình lớn của quốc gia đã và đang triển khai tại khu vực.

Sau sáp nhập, với không gian rộng mở, các nguồn lực mới, TP Cần Thơ với được kỳ vọng trở thành trung tâm, động lực phát triển KHCN, ĐMST và CĐS của vùng. Ông Vương Quốc Nam, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, nhấn mạnh: Thành phố cam kết tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách và môi trường đầu tư - nghiên cứu - đổi mới sáng tạo; tăng cường kết nối "ba nhà" để KHCN, ĐMST và CĐS thực sự trở thành động lực phát triển đột phá và bền vững. Hướng tới, TP Cần Thơ tiếp tục khẳng định quyết tâm đẩy mạnh phát triển KHCN, ĐMST và CĐS gắn với đội ngũ doanh nhân, coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ sinh thái ĐMST; tạo điều kiện để doanh nghiệp chủ động đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, CĐS, nâng cao năng suất, chất lượng và năng lực cạnh tranh cao.

Bài, ảnh: MỸ THANH

Chia sẻ bài viết

Từ khóa

"Ba nhà" hợp lực đột phá phát triển kỷ nguyên mới Tọa đàm SDMD lần thứ 12 khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo chuyển đổi số quốc gia liên kết "ba nhà"

BÌNH LUẬN