Trong hơn một năm qua, hội nghị giao ban với hệ thống Thương vụ Việt Nam ở nước ngoài do Bộ Công Thương tổ chức định kỳ hằng tháng đã ghi nhận những phản hồi tích cực; góp phần không nhỏ trong công tác phát triển thị trường xuất nhập khẩu, nhất là giai đoạn khắc phục khó khăn sau đại dịch COVID-19. Tại hội nghị giao ban tháng 1-2024, cùng với việc triển khai kế hoạch xúc tiến thương mại (XTTM) năm 2024; các Thương vụ cũng đưa ra thông tin, khuyến cáo để các doanh nghiệp làm ăn hiệu quả ở nước ngoài, đặc biệt với các thị trường xuất khẩu lớn chủ lực của Việt Nam.

Hoạt động sản xuất cá tra xuất khẩu tại Công ty TNHH MTV Ấn Ðộ Dương.

Nỗ lực triển khai các hoạt động

Kết thúc năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa cả nước ước đạt 683 tỉ USD, giảm 6,6% so với năm 2022, trong đó xuất khẩu giảm 4,4%; nhập khẩu giảm 8,9%. Tuy nhiên, cán cân thương mại tiếp tục ghi nhận xuất siêu năm thứ 8 liên tiếp với mức thặng dư kỷ lục ước đạt 28 tỉ USD, gấp 2,3 lần năm 2022. Tại TP Cần Thơ, năm 2023, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ ước thực hiện 2.154,5 triệu USD, giảm 7,22% so với năm 2022, vượt 1,63% kế hoạch năm 2023. Ðây là kết quả từ sự nỗ lực của toàn ngành Công Thương bám sát với diễn biến thực tiễn; sáng tạo, linh hoạt trong triển khai các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi và phát triển sản xuất, kinh doanh; tập trung thực hiện quyết liệt, hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp hỗ trợ kết nối cung - cầu hàng hóa, duy trì và tăng cường các hoạt động kinh tế đối ngoại, hội nhập quốc tế, ứng phó với những diễn biến phát sinh; đẩy mạnh công tác XTTM, đa dạng hóa thị trường và các mặt hàng xuất khẩu, khai thác có hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA); kịp thời quán triệt và nỗ lực hướng tới hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của năm 2023 đã đề ra.

Ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục XTTM, Bộ Công Thương cho rằng, năm 2024, hoạt động xuất nhập khẩu sẽ vẫn đối diện với nhiều rủi ro, khó đoán định. Xu hướng bảo hộ thương mại xuất hiện nhiều hơn, nhiều nước có các biện pháp đưa đầu tư về trong nước, dựng nên các rào cản thương mại để bảo vệ, thúc đẩy sản xuất trong nước. Ðặc biệt, bên cạnh yếu tố về giá cả, chất lượng sản phẩm và thời gian giao hàng, xanh hóa và phát triển bền vững là những tiêu chí cạnh tranh từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản… Kế hoạch các hoạt động XTTM năm 2024 tập trung vào các định hướng: Tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh triển khai đa dạng, linh hoạt các hình thức xúc tiến thương mại mở rộng thị trường xuất khẩu mới, tập trung khai thác, vận dụng và phát huy có hiệu quả, thực chất các FTA, trong đó, chuyển đổi số gắn với chuyển đổi xanh trong XTTM được xem là một cách tích cực nhằm thúc đẩy sản xuất và phát triển ngoại thương bền vững; thực hiện các hoạt động XTTM quy mô lớn, tầm quốc gia và quốc tế, tương xứng vị thế và hình ảnh quốc gia Việt Nam trên thị trường quốc tế, nhất là những ngành, lĩnh vực xuất khẩu có thế mạnh trên các thị trường xuất khẩu chủ lực; công tác xúc tiến gắn với các hoạt động ngoại giao của lãnh đạo Ðảng, Nhà nước và lãnh đạo Bộ Công Thương ở trong nước và quốc tế; tiếp tục tranh thủ nguồn lực và sự hỗ trợ của các tổ chức, đối tác quốc tế nhằm đẩy mạnh triển khai các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực xúc tiến thương mại cho cộng đồng doanh nghiệp…

Theo Trung tâm Xúc tiến Ðầu tư, Thương mại và Hội chợ Triển lãm TP Cần Thơ (CPA), năm 2024 các hoạt động xúc tiến gắn với định hướng phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực giai đoạn 2021-2025, quy hoạch TP Cần Thơ thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Tiếp nối các chương trình xúc tiến đã được hoạch định từ các năm trước. Ðồng thời, tiếp tục nghiên cứu, đẩy mạnh liên kết kinh tế vùng, trong đó chú trọng phát triển hạ tầng các khu công nghiệp, dịch vụ du lịch, trở thành hạt nhân phát triển kinh tế - xã hội của khu vực ÐBSCL. Xây dựng chương trình xúc tiến có trọng tâm, trọng điểm theo đối tác, lĩnh vực, ngành nghề, bám sát tinh thần nghị quyết của Chính phủ, Quốc hội. Theo đó, đẩy mạnh tổ chức hoạt động theo phương thức kết hợp các hoạt động xúc tiến đầu tư, XTTM và tham gia hội chợ triển lãm trong và ngoài nước vừa theo hình thức trực tuyến và ngoại tuyến. Tìm kiếm đối tác để xúc tiến đầu tư có trọng tâm, trọng điểm phù hợp với tiềm năng, thế mạnh của TP Cần Thơ cần mời gọi đầu tư.

Ðối với XTTM định hướng xuất khẩu, CPA sẽ phối hợp với Tham tán Thương mại Việt Nam tại các nước và các cơ quan của nước sở tại nhằm hỗ trợ tích cực các doanh nghiệp mở rộng thị trường xuất khẩu, đưa sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam đến với người tiêu dùng nước ngoài. Ðồng thời, hỗ trợ các doanh nghiệp tìm kiếm khách hàng trong và ngoài nước nâng cao năng lực doanh nghiệp qua các khóa tập huấn, đào tạo…

Công nhân của Hợp tác xã Kim Hưng (quận Cái Răng, TP Cần Thơ) kiểm tra hàng hóa trước khi đi xuất khẩu.

Ðể làm ăn hiệu quả

Ðại diện các Thương vụ Việt Nam tại một số thị trường cho biết, thị trường xuất khẩu đã có dấu hiệu phục hồi. Ông Trần Ngọc Quân, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết, nền kinh tế EU đã có một số điểm sáng, lạm phát giảm, chuỗi cung dần khôi phục. Kinh tế của EU dự báo sẽ khôi phục trong năm 2024, tăng mạnh năm 2025. Tuy nhiên, người dân sở tại chưa mạnh dạn mua sắm, do vậy cạnh tranh về giá tại thị trường EU sẽ rất căng thẳng. Bên cạnh đó, trong năm 2024, EU thực hiện nhiều quy định liên quan đến kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững với mặt hàng sắt thép, phân bón; có thể ban hành quy định sinh thái trong ngành dệt may… Ðặc biệt, EU đẩy mạnh kiểm tra an toàn thực phẩm với nhóm hàng thực phẩm, bao gồm cả hàng nhập khẩu và hàng sản xuất nội khối. Tuy nhiên, điểm sáng của thị trường này là Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) đã bước vào thực thi năm thứ tư, việc cắt giảm thuế quan tạo sự khác biệt lớn giữa hàng hóa Việt Nam và hàng hoá từ các nước cạnh tranh xuất khẩu vào EU, do vậy doanh nghiệp trong nước cần tận dụng cơ hội này.

Thông tin từ Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Hoa Kỳ cho biết, nền kinh tế Hoa Kỳ đang dần ổn định trở lại; lạm phát đang ở mức vừa phải, lãi suất tăng nhưng ổn định, điều kiện thị trường lao động đang hạ nhiệt và chi tiêu tiêu dùng có dấu hiệu giảm tốc. Ðặc biệt, năm 2024 là năm cuối cùng trong nhiệm kỳ 2021-2024. Do đó, dự báo chính sách thương mại khó có những thay đổi đáng kể trong năm 2024… Trước bối cảnh đó, cơ quan này đưa ra kiến nghị, cơ quan quản lý, các doanh nghiệp, ngành hàng địa phương cần tiếp tục nắm bắt thông tin về tình hình, biến động về chính trị, chính sách của Hoa Kỳ ảnh hưởng tới thương mại với Việt Nam, từ đó đưa ra cảnh báo và phản ứng kịp thời. Ðẩy mạnh đa dạng hóa ngành hàng để giảm bớt sự phụ thuộc, có hướng tiếp cận và thâm nhập bài bản, phù hợp, hàng hóa Việt Nam có thể phát huy được lợi thế cạnh tranh, gia tăng hiện diện tại các thị trường này.

Ðối với thị trường Trung Quốc, ông Lương Văn Tài, Bí thư thứ 3, Thương vụ Việt Nam tại Bắc Kinh cũng cho biết, nền kinh tế Trung Quốc đang có những dấu hiệu phục hồi rất tích cực. Ðặc biệt, Trung Quốc ban hành nhiều chính sách về quản lý xuất nhập khẩu, trong đó nếu hàng hóa đáp ứng tiêu chuẩn sẽ tạo các điều kiện thuận lợi xuất khẩu vào thị trường tiềm năng này. Ðặc biệt, trong bối cảnh chi phí vận tải tăng cao, doanh nghiệp Trung Quốc có xu hướng tìm nguồn cung ở khu vực gần, lân cận, tăng cường nhập khẩu nông sản nhiệt đới. Như vậy dư địa, tiềm năng cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc rất lớn.