Cựu Ngoại trưởng Mỹ Albright (trái) và Tổng thư ký NATO Rasmussen tại cuộc họp báo công bố Khuyến nghị hôm 17-5 ở Brussels. Ảnh: Reuters

Cái gọi là Khuyến nghị đối với tầm nhìn chiến lược đến năm 2020 của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) do một nhóm chuyên gia gồm 12 thành viên, đứng đầu là cựu Ngoại trưởng Mỹ Madeleine Albright, thực hiện vừa được công bố ngày 17-5. Theo hãng tin Anh Reuters, những đề xuất của các chuyên gia này là cơ sở để Tổng thư ký NATO Anders Fogh Rasmussen sử dụng làm bản dự thảo chiến lược mới trình lên hội nghị thượng đỉnh của khối vào tháng 11 tới tại Thủ đô Lisbon của Bồ Đào Nha. So với kế hoạch 10 năm lần trước được thông qua năm 1999, tức trước khi xảy ra vụ khủng bố kinh hoàng tại Mỹ ngày 11-9-2001, chiến lược mới của NATO chắc chắn sẽ có nhiều thay đổi lớn nhằm thích ứng với một thế giới mới đầy thách thức.

Quả thật, lần đầu tiên các chuyên gia đề nghị NATO phải chuẩn bị sẵn sàng cho cuộc chiến chống khủng bố nằm bên ngoài lãnh thổ 28 quốc gia thành viên. Sứ mạng quân sự chống khủng bố lớn nhất trong lịch sử NATO tại Afghanistan hiện nay là một thí dụ. Tuy nhiên, sự khởi đầu của NATO tại Afghanistan vẫn mang danh nghĩa duy trì an ninh quốc tế được sự đồng ý của Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc. Điều này đương nhiên phù hợp với cái bình phong cũ là giữ vai trò kiến tạo hòa bình như họ từng thể hiện tại Bosnia-Herzegovina và Kosovo. Còn chiến lược mới sẽ cho phép NATO mở bất kỳ cuộc tấn công quân sự tại bất cứ nơi đâu trên thế giới vì mục đích chống khủng bố, và coi Afghanistan là một chiến trường cần phải chiến thắng. Điều làm người ta hết sức quan ngại là NATO có thể sử dụng chiêu bài chống khủng bố vào học thuyết chính trị và quân sự toàn cầu đầy tham vọng của mình. Chẳng hạn, NATO có thể phát động cuộc chiến chống Iran hay Syrie vì cho rằng hai chế độ này hậu thuẫn bằng tên lửa (và có nguy cơ là vũ khí hạt nhân) cho nhiều tổ chức bị dán nhãn khủng bố như Hamas ở Palestine và Hezbollah ở Liban.

Ngoài ra, những thách thức mới mà NATO cần chuẩn bị đối phó, theo các chuyên gia, là cuộc chiến chống tin tặc và các vụ tấn công mạng, khả năng tắc nghẽn đường vận chuyển năng lượng và an ninh hàng hải, thảm họa của biến đổi khí hậu và khủng hoảng tài chính.

Trước các nguy cơ đó, các chuyên gia kêu gọi NATO cần mạnh dạn chi tiêu cho hoạt động quân sự tầm xa của mình. Hiện nay, ngoài Mỹ thì chỉ có 5 nước thành viên khác đáp ứng tiêu chuẩn ngân sách quốc phòng (thấp nhất là 2% GDP) của NATO. Các chuyên gia còn ủng hộ việc duy trì vũ khí hạt nhân của Mỹ tại châu Âu được triển khai từ thời Chiến tranh lạnh, hợp tác với các tổ chức tư nhân trong các nỗ lực hỗ trợ nhân đạo và thiên tai, xích lại gần hơn với Nga và Trung Quốc, phát triển năng lực viễn thông, tiếp tục chính sách mở cửa kết nạp thêm thành viên mới.

Theo các nhà phân tích, mục tiêu của chiến lược trong 10 năm tới của NATO là nhằm đảm bảo vai trò thống lĩnh thế giới của tổ chức quân sự lớn nhất hành tinh được thành lập cách đây hơn 60 năm này. Xem ra, NATO vẫn hướng về phía trước với những tham vọng ngày càng lớn.

KIẾN HÒA
(Theo VOA, AFP, Reuters, The Guardian, WP)