Trước đây, ung thư phổi được xem là căn bệnh gắn liền với thói quen hút thuốc lá lâu năm. Nhưng nay, số ca mắc ung thư phổi ngày càng tăng ở những người chưa từng hút thuốc, đặc biệt là phụ nữ và người gốc Á.

Hầu hết những người bị ung thư phổi không có triệu chứng cho đến khi bệnh vào giai đoạn tiến triển. Ảnh: Cancercenter.com

Ung thư phổi vẫn là căn bệnh hàng đầu về tỷ lệ mắc và tử vong do ung thư trên toàn cầu. Vào năm 2022, khoảng 2,5 triệu người được chẩn đoán mắc bệnh này. Mới đây, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC), thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), cho biết tỷ lệ người chưa bao giờ hút thuốc được chẩn đoán mắc ung thư phổi đang gia tăng, trong khi ung thư phổi được dự báo là nguyên nhân gây tử vong do ung thư cao thứ 5 trên toàn cầu. IARC cho biết ung thư biểu mô tuyến chiếm tới 70% các trường hợp ung thư phổi ở người không bao giờ hút thuốc.

Hút thuốc không phải là yếu tố nguy cơ duy nhất

Cho đến nay, các yếu tố nguy cơ dẫn đến ung thư phổi ở những người chưa từng hút thuốc vẫn chưa được hiểu rõ. Song, một nghiên cứu gần đây đăng trên Tạp chí Nature đã chỉ ra mối liên hệ giữa một số trường hợp mắc ung thư phổi ở những người chưa từng hút thuốc với việc tiếp xúc các chất ô nhiễm không khí (như khí thải xe cộ), hóa chất độc hại và khói bếp. Còn trong một nghiên cứu khác, các chuyên gia phát hiện mối liên hệ giữa thực phẩm siêu chế biến và ung thư phổi ở những người chưa từng hút thuốc. 

Các nhà nghiên cứu cho biết việc xác định nguyên nhân gây ung thư phổi là rất quan trọng vì bệnh nhân thường chỉ được chẩn đoán sau khi các triệu chứng xuất hiện, khiến việc điều trị trở nên khó khăn và nguy hiểm hơn. Tiến sĩ Lori Sakoda tại tổ chức Kaiser Permanente Bắc California (Mỹ), khuyến nghị: "Chúng ta cần thay đổi nhận thức của công chúng bằng cách nhấn mạnh rằng bất kỳ ai cũng có thể mắc ung thư phổi, bất kể có tiền sử hút thuốc lá hay không và không ai đáng phải gánh chịu căn bệnh này”.

Những rào cản trong chẩn đoán và sàng lọc

Hiện tại, phương pháp sàng lọc ung thư phổi phổ biến là chụp cắt lớp vi tính (chụp CT) liều thấp dành cho nhóm có nguy cơ cao - những người từ 50-80 tuổi có nhiều năm hút thuốc lá. Trong khi đó, mặc dù các kỹ thuật chụp ảnh toàn thân đang là xu hướng chẩn đoán bệnh tật, nhưng lại không phải là công cụ đáng tin cậy để phát hiện ung thư phổi. Những phương pháp này còn khiến bệnh nhân tiếp xúc với bức xạ và thường tốn chi phí cao.

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC), các triệu chứng của ung thư phổi thường giống nhau ở cả người hút thuốc và người không hút thuốc, bao gồm: mệt mỏi mọi lúc, sụt cân không rõ nguyên nhân, ho ra máu, đau ngực thường xuyên, thở khò khè và khó thở. Tuy nhiên, những người không hút thuốc có thể không coi ung thư phổi là nguyên nhân tiềm ẩn gây ra các triệu chứng của họ và trì hoãn việc khám bệnh. Do vậy, việc chú ý đến những triệu chứng sớm của ung thư phổi rất quan trọng.

Làm thế nào để giảm nguy cơ ung thư phổi?

Ngoài những yếu tố khó thay đổi như gien di truyền, các chuyên gia sức khỏe cho biết những người không hút thuốc có thể thực hiện một số bước sau đây để giảm nguy cơ ung thư phổi:

+ Tránh hút thuốc lá thụ động. Khi ở ngoài trời và nơi công cộng, cần tránh xa khu vực có người đang hút thuốc. Tương tự, chủ động xây dựng môi trường sống không khói thuốc tại nhà hay trên xe hơi.

+ Chủ động bảo vệ bản thân tại nơi làm việc. Tuân thủ các hướng dẫn về sức khỏe và an toàn để tránh xa các chất gây ung thư, đặc biệt nếu đang làm công việc tiếp xúc với hóa chất hoặc sản phẩm tẩy rửa.

+ Giảm lượng radon trong nhà. Nghiên cứu cho thấy tiếp xúc với lượng khí radon cao có liên quan đến ung thư phổi. Do đó, cần hạn chế mức radon trong nhà, thông qua việc sử dụng máy làm sạch không khí, tăng cường lưu thông gió, bịt kín vết nứt trên tường hoặc sàn nhà.

+ Theo dõi chất lượng không khí tại khu vực sinh sống. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa để giảm thiểu tiếp xúc với khói từ bếp, đám cháy, cũng như với các chất ô nhiễm trong không khí khác, đặc biệt nếu bản thân đang bị bệnh phổi.

AN NHIÊN (Theo Verywellhealth.com)