Năm 2010, năm cuối thành phố triển khai thực hiện Đề án “Đào tạo nghề cho lao động ngoại thành và chiến sĩ lực lượng vũ trang xuất ngũ TP Cần Thơ giai đoạn 2006-2010” (gọi tắt là Đề án Đào tạo nghề - ĐTN). Đến cuối tháng 10-2010, các quận, huyện đã cơ bản hoàn thành chỉ tiêu mở lớp và thu hút lực lượng lao động tại chỗ tham gia học nghề. Theo đánh giá của ngành chức năng thành phố, Đề án ĐTN đã phần nào đáp ứng được nhu cầu học nghề, tạo việc làm của lao động ngoại thành, góp phần thực hiện mục tiêu giải quyết việc làm của thành phố...

* Chủ động dạy nghề

Giờ thực hành của học viên lớp dạy nghề sửa chữa ĐTDĐ ở phường Thới Long, quận Ô Môn.

Đến lớp dạy nghề sửa chữa điện thoại di động (ĐTDĐ) ở phường Thới Long, quận Ô Môn vào giờ thực hành, dù đã quá trưa nhưng không khí học tập rất nghiêm túc. Học viên chia thành từng nhóm tập trung sửa các bộ phận hư hỏng trên điện thoại theo sự hướng dẫn của giáo viên. Ông Lê Phước Nguyên, giáo viên cơ sở dạy nghề GSM, ở quận Ninh Kiều, TP Cần Thơ, cho biết: “Các học viên có trình độ học vấn, tay nghề không đồng đều, tiếp thu kiến thức khác nhau nên tôi cố gắng tìm cách giảng dạy thích hợp để học viên dễ tiếp thu. Ngoài việc hướng dẫn các kỹ thuật cơ bản sửa chữa, cài đặt phần mềm ĐTDĐ, chúng tôi còn trang bị các kỹ năng giao tiếp với khách hàng để khi tiếp cận thực tế, học viên không bỡ ngỡ, lúng túng”. Bạn Nguyễn Thế Anh, ở khu vực Rạch Sung, từ nhỏ đã thích tìm hiểu các loại máy móc, chịu làm thợ hơn làm thầy. Thế Anh xin cha mẹ nghỉ học vào năm lớp 10, để học nghề sửa chữa điện tử. Đúng dịp phường Thới Long thông báo mở lớp sửa chữa ĐTDĐ, Thế Anh đăng ký học và là một trong những học viên tiếp thu và hiểu bài nhanh của lớp. Thế Anh nói: “Thầy giáo hướng dẫn nhiệt tình, kỹ lưỡng, kết hợp lý thuyết và thực hành hợp lý nên em đã nắm được các kỹ thuật sửa chữa cơ bản và sẽ tiếp tục học khóa nâng cao để mở cửa tiệm kinh doanh”.

Hơn 1 tháng trước, chúng tôi gặp bạn Nguyễn Thị Bé, 18 tuổi, ở khu vực Trường Trung, phường Trường Lạc, quận Ô Môn theo học nghề kết cườm miễn phí tổ chức tại khu vực. Bé cho biết: “Gia cảnh khó khăn, em phải nghỉ học ở nhà làm ruộng, làm mướn, tiếp việc nhà. Công việc không thường xuyên nên thời gian rảnh em không biết làm gì. Bây giờ, được học nghề em mừng lắm, mong có thu nhập ổn định với nghề này”. Hầu hết học viên lớp kết cườm đều thuộc hộ nghèo, cận nghèo, nhiều độ tuổi, trình độ học vấn khác nhau, chỉ quen việc nội trợ, làm mướn nên có nhu cầu học nghề, có việc làm tại chỗ để tăng thêm thu nhập gia đình. Trở lại thăm lớp kết cườm lần này, bà Nguyễn Thị Thê, Chủ tịch Hội Phụ nữ phường Trường Lạc, phấn khởi cho biết: “Lớp học vừa kết thúc, chị em đã nhận nhiều đơn đặt hàng làm giỏ xách, bóp cầm tay, lọ hoa... Chị em dùng tiền bồi dưỡng học nghề (10.000 đồng/ngày/người) mua nguyên liệu cườm về làm. Lấy công làm lời, hầu hết chị em đều có thu nhập khá nên phấn khởi lắm”.

Năm 2010, quận Ô Môn mở 18 lớp dạy nghề cho 540 lao động các phường, trong đó có 2 lớp trung cấp nghề tin học và kế toán. Tùy theo nhu cầu học nghề của từng phường, quận tổ chức lớp nghề phù hợp với chuyển dịch cơ cấu lao động. Ông Nguyễn Quang Nhã, cán bộ Phòng LĐ-TB&XH quận Ô Môn, cho biết: “Học nghề xong, các học viên có nhiều cơ hội việc làm. Nếu không có điều kiện học nghề nâng cao, học viên có thể vào các cửa tiệm làm thợ để học nghề thêm và mở cửa tiệm tại nhà. Chúng tôi có kế hoạch liên hệ với các trung tâm hoặc cơ sở kinh doanh để giúp các học viên có việc làm”.

* Tạo việc làm, tăng thu nhập

Thời gian qua, thành phố đã tập trung tuyên truyền, vận động người lao động học nghề, tăng cường thực hiện các chính sách hỗ trợ như miễn học phí, cho vay vốn tạo việc làm, khảo sát tình hình việc làm sau học nghề để có sự điều chỉnh phù hợp tình hình thực tế, từng bước lồng ghép giáo dục và hướng nghiệp trước khi dạy nghề, tạo sự hưng phấn trong học nghề cho học viên. Theo Phòng Quản lý - Đào tạo nghề, Sở LĐ-TB&XH TP Cần Thơ, đến cuối tháng 10-2010, thành phố đã cơ bản hoàn thành kế hoạch Đề án ĐTN với trên 3.700 lao động các quận, huyện tham gia 124 lớp dạy nghề miễn phí, nhiều nhất là đào tạo sơ cấp nghề. Ngành chức năng thành phố liên kết đào tạo nghề với các đơn vị, cơ sở dạy nghề có uy tín và chất lượng trong thành phố. Hầu hết các lớp sơ cấp được tổ chức theo 2 nhóm nghề nông nghiệp và phi nông nghiệp, theo hình thức lưu động tại các quận, huyện, đưa nghề đến tận ấp, khu vực, tạo điều kiện thuận lợi cho lao động ngoại thành tham gia học nghề.

Khi được phân bổ chỉ tiêu mở lớp, ngành chức năng các quận, huyện đã tích cực triển khai đến các xã, phường, thị trấn, kết hợp với các hội, đoàn thể trong tuyên truyền, vận động người dân học nghề, tìm việc làm. Ở phường Trường Lạc, quận Ô Môn, năm 2010, tổ chức được 3 lớp dạy nghề miễn phí là uốn tóc, đan thảm vải và kết cườm cho 90 phụ nữ có nhu cầu học nghề, làm việc tại chỗ. Theo bà Nguyễn Thị Thê, Chủ tịch Hội Phụ nữ phường Trường Lạc, các nghề trên đều giúp chị em có việc làm, nhưng ổn định và hiệu quả đến thời điểm này là nghề kết cườm. Ông Lê Phước Nguyên, phụ trách lớp dạy nghề sửa chữa ĐTDĐ cho biết: “Cơ sở luôn tạo điều kiện việc làm cho học viên sau đào tạo. Trước đó, học viên lớp sửa chữa ĐTDĐ ở thị trấn Thới Lai, huyện Thới Lai đã được cơ sở giới thiệu làm việc ở các siêu thị, công ty ở TP Cần Thơ và TP Hồ Chí Minh”.

Bên cạnh những hiệu quả đạt được, theo thực tế, việc triển khai thực hiện Đề án ĐTN năm 2010 vẫn còn những hạn chế nhất định. Đó là một số quận, huyện chưa tập trung mạnh cho công tác tuyên truyền vận động về Đề án ĐTN để người lao động tích cực tham gia học nghề. Công tác ĐTN từng lúc chưa được các cấp, các ngành, chính quyền đoàn thể địa phương quan tâm, tạo điều kiện đúng mức để phát huy thế mạnh của Đề án ĐTN trong thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội cũng như giảm nghèo ở từng địa phương. Công tác giải quyết việc làm sau đào tạo ở các địa phương chưa có giải pháp bền vững do chưa tìm được nguồn tiêu thụ sản phẩm ổn định. Theo bà Trần Thị Kiều Vân, Phó chủ tịch UBND phường Trường Lạc, quận Ô Môn: Trước mắt, UBND phường chỉ đạo Hội Phụ nữ đứng ra tổ chức mua nguyên liệu cườm phân phối cho chị em gia công các mặt hàng theo đơn đặt hàng và tìm nơi trưng bày, buôn bán tặng phẩm tiếp thị, ký gửi sản phẩm. Tuy nhiên, phường cũng cần được các cấp, ngành chức năng hỗ trợ giúp chị em được học thêm để nâng cao tay nghề, thuận lợi tiêu thụ sản phẩm để có thể tạo việc làm cho nhiều phụ nữ khác...

Đề án ĐTN năm 2010 kết thúc, rất nhiều lao động ngoại thành chưa có nghề đã được học nghề, nâng cao nhận thức về học nghề, việc làm. Sắp tới, thành phố chuẩn bị tổng kết Đề án ĐTN giai đoạn 2006-2010 và triển khai Đề án ĐTN cho lao động nông thôn đến năm 2020, đồng nghĩa với việc sẽ có nhiều lao động được học nghề, có việc làm, giải quyết tình trạng lao động ngoại thành thiếu việc làm và xa hơn nữa là cung ứng nguồn lao động qua ĐTN cho thành phố.

Bài, ảnh: ANH PHƯƠNG