Theo Bộ Xây dựng, thực hiện Đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội (NƠXH) cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2025" (gọi tắt là Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH), đến nay, số lượng dự án hoàn thành, khởi công, chấp thuận chủ trương đầu tư đạt 60% so với chỉ tiêu đặt ra. Tại phiên họp của Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản (BĐS) mới đây, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu hoàn thiện thể chế, phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, cắt giảm thủ tục hành chính để tạo đột phá trong phát triển NƠXH. Để hoàn thành mục tiêu của Đề án, các bộ, ngành và địa phương phải quyết liệt tháo gỡ vướng mắc, đa dạng hóa nguồn lực và huy động sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp (DN).

Tăng tốc hoàn thành

Theo Bộ Xây dựng, thực hiện Đề án 1 triệu căn hộ NƠXH, lũy kế đến nay, cả nước có 696 dự án NƠXH đang được triển khai với quy mô 637.048 căn. Số lượng dự án đã hoàn thành, khởi công, chấp thuận chủ trương đầu tư đạt 60% so với chỉ tiêu đặt ra tại Đề án (đầu tư xây dựng hơn 1,062 triệu căn). Trong 9 tháng năm 2025, các địa phương cả nước khởi công mới 73 dự án với quy mô 57.815 căn, đã hoàn thành 50.687 căn, đạt 50,5% chỉ tiêu năm 2025. Dự kiến đến cuối năm 2025 hoàn thành thêm 38.600 căn, nâng tổng số căn hoàn thành trong năm 2025 lên 89.007 căn, đạt 89% chỉ tiêu năm 2025.

Một góc chung cư nhà ở xã hội Hồng Loan 5C, TP Cần Thơ.

Các địa phương đã quy hoạch khoảng 1.427 vị trí với quy mô trên 9.830ha đất làm NƠXH. Nhiều địa phương dành quỹ đất NƠXH tại các vị trí thuận lợi, gần các trung tâm đô thị, khu công nghiệp, đảm bảo đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội.

Bên cạnh những kết quả đạt được, vẫn còn một số địa phương chưa quan tâm phát triển NƠXH, chưa bố trí đủ ngân sách địa phương để bồi thường, hỗ trợ tái định cư và đầu tư hạ tầng kỹ thuật ở các khu vực NƠXH này. Có địa phương đã dành được quỹ đất lớn, đủ để phát triển NƠXH tuy nhiên vẫn có những khu quy hoạch xa trung tâm, thiếu kết nối hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Công tác giải phóng mặt bằng chậm, khâu bàn giao mặt bằng cho chủ đầu tư còn khó khăn làm ảnh hưởng đến tiến độ các dự án. Một số chủ đầu tư không đảm bảo tiến độ thi công theo phê duyệt.

Theo ông Nguyễn Văn Sinh, Thứ trưởng Bộ Xây dựng, cùng với việc khắc phục những khó khăn, hạn chế, Bộ Xây dựng cũng đề nghị các địa phương tập trung đôn đốc thực hiện nhiệm vụ của 2025 là quyết tâm hoàn thành 100.000 căn NƠXH. Đồng thời chuẩn bị triển khai những nhiệm vụ của năm 2026 theo hướng là cần phải có những giải pháp đột phá để phát triển NƠXH. Cần tăng nguồn cung ngay trong năm 2026, đáp ứng nhu cầu NƠXH hiện nay, đồng thời thúc đẩy thị trường BĐS phát triển an toàn, bền vững. Đặc biệt là tại khu vực đô thị, khu công nghiệp, khu kinh tế.

Theo ông Nguyễn Văn Sinh, cần ưu tiên huy động sự tham gia của các DN lớn, có thương hiệu, có tâm, có tầm, có năng lực, kinh nghiệm để làm chủ đầu tư dự án. Ưu tiên các địa phương được giao chỉ tiêu về NƠXH lớn, dân số đông, có nhiều khu công nghiệp, khu kinh tế. Mục tiêu đặt ra là các địa phương sẽ hoàn thành chỉ tiêu được giao là xây dựng 130.000 căn NƠXH theo kế hoạch năm 2026. Ngoài chỉ tiêu này sẽ được giao tăng thêm trong năm 2026 khoảng 70.000 căn. Số tăng thêm này dự kiến giao cho các DN để thực hiện song song với các dự án hiện hữu của địa phương.

Rà soát, cân đối cung cầu

Theo bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, mỗi địa phương cần thống kê về cơ cấu nhu cầu NƠXH, gồm mua sở hữu, thuê hay là thuê mua. Từ cơ sở dữ liệu này xác định những giải pháp thiết thực tương ứng để phát huy vai trò của địa phương cũng như huy động sự tham gia của DN… Các địa phương cũng cần rà soát nhu cầu thuê, thuê mua của công nhân ở các khu công nghiệp. Cần nghiên cứu những chính sách hỗ trợ, khuyến khích các DN tham gia đầu tư nhà ở để đáp ứng nhu cầu thuê, thuê mua của người lao động. Đối với nhu cầu của người thu nhập thấp, muốn vay để sở hữu căn hộ đòi hỏi phải có sự hỗ trợ của ngân hàng.

Hiện các tổ chức tín dụng đang triển khai gói tín dụng 120.000 tỉ đồng cho vay mua NƠXH, bên cạnh đó, một số ngân hàng cũng tiên phong trong việc cho vay đối với những người trẻ dưới 30 tuổi để sở hữu nhà ở… Hy vọng trong thời gian tới nhu cầu vay vốn sẽ tăng lên. Thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước đã có rất nhiều giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho BĐS gắn với kiểm soát rủi ro tín dụng BĐS, đảm bảo an toàn hệ thống.

Bên cạnh các giải pháp về tín dụng, dưới góc độ thị trường, ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội BĐS TP Hồ Chí Minh, chia sẻ: Muốn có nhà ở giá phù hợp với thu nhập của người dân thì phải tăng cung. Muốn tăng cung phải huy động toàn lực từ cộng đồng DN tham gia và Nhà nước đồng hành tháo gỡ khó khăn. Quy luật cung cầu sẽ tự điều tiết giá. Để giải quyết tăng nguồn cung nhà ở, cần tháo gỡ khó khăn cho các dự án, sử dụng đất một cách hiệu quả. Bộ Tài chính cần tiếp tục nghiên cứu về vấn đề chính sách thuế đối với lĩnh vực BĐS. Bên cạnh đó cần vận dụng chính sách tín dụng để điều tiết thị trường BĐS bởi đây là công cụ quan trọng của Nhà nước.

Phát biểu chỉ đạo phiên họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường BĐS, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ Xây dựng và các bộ, ngành liên quan tích cực tham gia tháo gỡ khó khăn vướng mắc theo thẩm quyền và tiếp tục đề xuất hoàn thiện cơ sở chế chính sách về đầu tư, phát triển NƠXH. Các địa phương chủ động trong vấn đề giao đất, giải quyết thủ tục về đất đai, tính toán quy hoạch phát triển nhà ở thuộc nhiều phân khúc và đảm bảo hạ tầng thiết yếu.

Theo Thủ tướng Phạm Minh Chính, cần đa dạng hóa nguồn lực, huy động sự tham gia của Trung ương, địa phương, cả Nhà nước và tư nhân tham gia đầu tư NƠXH. Cần phân cấp, phân quyền đi đôi với phân bổ nguồn lực, cắt giảm các thủ tục hành chính, giảm chi phí đầu vào cho các dự án. DN chủ động cắt giảm chi phí để giảm giá thành sản phẩm, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhân dân và DN. Hoàn thiện công nghệ, dữ liệu sản phẩm cũng như hoạt động của các sàn giao dịch BĐS. Các địa phương mời gọi nhà đầu tư vào phát triển NƠXH và quan tâm phát triển nhà ở thương mại, đảm bảo đúng quy định, quy luật kinh tế thị trường. Qua đó hỗ trợ thúc đẩy thị trường BĐS phát triển lành mạnh, an toàn, bền vững, góp phần tăng trưởng kinh tế, ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho nhân dân.

Bài, ảnh: MINH HUYỀN