Nếu có dịp về Sa Pa (tỉnh Lào Cai), hình ảnh người phụ nữ Dao đỏ với trang phục thổ cẩm sặc sở luôn tạo một ấn tượng đặc biệt đối với du khách. Trước đây, thổ cẩm của người Dao đỏ được bán tại bản, hay các quầy lưu niệm, thì nay cứ chiều xuống, phụ nữ Dao đỏ lại gùi thổ cẩm đến Trung tâm Trưng bày và giới thiệu các sản phẩm đặc hữu Sapa để bán cho du khách. Tại đây, du khách sẽ được chiêm ngưỡng nét đẹp độc đáo từ các sản phẩm thổ cẩm do tự tay những phụ nữ Dao đỏ làm nên.

Trong khuôn viên rộng của trung tâm trưng bày, rất nhiều phụ nữ Dao đỏ mang sản phẩm do tự tay mình làm ra bán cho du khách.

Cũng như phụ nữ các dân tộc khác, ngay từ nhỏ, phụ nữ Dao đỏ đã được bà, mẹ truyền dạy thêu thổ cẩm. Không chỉ thêu thùa quần áo, khăn, mũ của mình, phụ nữ Dao đỏ còn làm cho các thành viên trong gia đình.

Phụ nữ Dao đỏ rất cầu kỳ khi thêu trang phục truyền thống, với đầy đủ khăn quấn đầu, áo trong, áo ngoài, váy và vải bó chân. Họ thêu riêng từng phần, rồi khâu lại thành bộ trang phục hoàn chỉnh.

Đối với người Dao đỏ, thổ cẩm không chỉ dùng để phục vụ cuộc sống sinh hoạt hằng ngày, mà còn là vật kỷ niệm tình yêu hay của hồi môn trong ngày cưới. Phụ nữ Dao đỏ trước khi về nhà chồng phải thành thạo nghề thêu. Họ thường tự thêu cho mình mỗi năm vài đồ dùng để làm đẹp vào ngày lễ, Tết.

Con gái Dao đỏ đến tuổi lấy chồng phải tự tay thêu một bộ trang phục mặc trong ngày cưới. Để hoàn thành bộ trang phục đầy đủ của phụ nữ Dao đỏ gồm: quần, áo, khăn, mũ, xà cạp, yếm thông. Người thạo nghề cũng phải làm 4 - 5 tháng liên tục mới hoàn thành.

Người Dao đỏ thường dùng vải lanh để may trang phục. Họa tiết, hoa văn thường là hình quả trám, chữ vạn, hoa lá, cây cối, chim muông… với ý nghĩa hòa hợp với thiên nhiên.

Trang phục của mỗi dân tộc có những họa tiết, hoa văn khác nhau và đều có ý nghĩa nhất định. Với người Dao đỏ, màu đỏ là màu sắc chủ đạo, bởi họ quan niệm màu này sẽ mang lại nhiều may mắn. Nghề thêu không chỉ thể hiện sự tháo vát, khéo léo của phụ nữ Dao đỏ, mà còn phản ánh những nét văn hóa vô cùng độc đáo của dân tộc này.

Với những nét riêng độc đáo cùng tính thẩm mỹ cao, nhiều du khách khi đến Sapa thường chọn các sản phẩm từ thổ cẩm của người Dao đỏ mang về làm quà tặng người thân, bạn bè.

BÌNH NGUYÊN