Ngày 29-4, người đứng đầu cơ quan chống tham nhũng của Philippines, Merceditas Gutierrez (ảnh) đã đệ đơn từ chức lên Tổng thống Benigno Aquino III và được chấp thuận. Bà Gutierrez, lâu nay bị cho là người tích cực bảo vệ cựu Tổng thống Gloria Arroyo và gia đình khỏi bị truy tố về tội tham nhũng, đã quyết định ra đi sau 1 tháng đối mặt với cuộc luận tội tại Hạ viện.

Cách đây một tháng, Hạ viện với các đồng minh của ông Aquino chiếm đa số bắt đầu luận tội Gutierrez dựa vào những cáo buộc của các nhà hoạt động cánh tả cho rằng bà đã phản bội niềm tin của dân chúng và không tiến hành điều tra bà Arroyo cùng các cựu quan chức bị tình nghi tham nhũng. Gutierrez cho biết bà đã chuẩn bị bằng chứng và lý lẽ để chứng minh “các cáo buộc đó là giả dối” tại phiên luận tội ở Thượng viện, dự kiến diễn ra vào tháng 5 này, nhưng sau đó lại đổi ý, chấp nhận từ chức.

Vốn cho rằng trong nhiều trường hợp Gutierrez là cản ngại cho chiến dịch chống tham nhũng, Tổng thống Aquino rất hài lòng với quyết định ra đi của bà. Bởi vì động thái này sẽ giúp tiết kiệm được thời gian và tiền bạc cho phiên luận tội bà Gutierrez, thay vào đó Quốc hội có thể xem xét ít nhất 20 dự luật nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và nâng cao mức sống người dân. Tổng thống Aquino nói rằng “cuộc chiến này không phải vì cá nhân”, và ông đang thực hiện cam kết khi lên nắm quyền hồi năm ngoái, đó là trừng phạt những người đã gây thiệt hại cho nhân dân.

Khi ông Aquino lên nắm quyền 9 tháng trước, chủ trương chống tham nhũng của ông dường như “không thể khởi động”. Tòa án Tối cao đã bác bỏ nỗ lực đầu tiên của tân tổng thống về việc thành lập ủy ban sự thật nhằm điều tra những việc làm sai trái của người tiền nhiệm Arroyo và các cựu quan chức. Những bổ nhiệm của ông nhằm thay thế một số vị trí hàng đầu cũng bị ngăn cản. Trong khi đó, Gutierrez rất kiên quyết bảo vệ cựu tổng thống (Gutierrez là bạn học của phu quân bà Arroyo). Gutierrez từng là chủ tịch hội đồng pháp lý của tổng thống dưới thời bà Arroyo. Vì vậy, với sự ra đi của bà này, những nỗ lực của ông Aquino nhằm điều tra cựu Tổng thống Arroyo và những thân tín có thể được khởi động.

Đầu tuần này, cựu Cố vấn pháp luật của chính phủ, Frank Chavez đã trình lên Bộ Tư pháp Philippines đơn cáo buộc cựu Tổng thống Arroyo dùng 530 triệu peso (12,4 triệu USD) từ quỹ hỗ trợ công nhân Philippines ở hải ngoại để sử dụng cho chiến dịch tranh cử của bà năm 2004. Bộ Tư pháp cũng đang xem lại cáo buộc cho rằng bà Arroyo đã ra lệnh bán tài sản nhà nước cho một công ty bất động sản tư nhân, nhưng không đóng 72 triệu peso (1,7 triệu USD) thuế.

Sau hơn 9 năm nắm quyền, bà Arroyo từng vượt qua một số âm mưu đảo chính và nhiều nỗ lực luận tội của phe đối lập, vốn cáo buộc bà tham nhũng, gian lận bầu cử và lạm quyền. Bà Arroyo đã phủ nhận mọi chỉ trích và hiện là dân biểu của tỉnh Pampanga.

N. MINH (Theo AP, WSJ, AFP)