Ông Jacob Zuma mừng thắng lợi.  Ảnh: Reuters

Chính khách gây nhiều tranh cãi của Nam Phi Jacob Zuma đang tiến gần hơn tới chức tổng thống nước này, sau khi vượt qua đương kim Tổng thống Thabo Mbeki trong cuộc bỏ phiếu bầu chủ tịch đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC) cầm quyền hôm 18-12. Giành được 60,7% phiếu bầu trong số 3.834 đại biểu tham dự đại hội, ông Zuma sẽ đảm nhiệm chức chủ tịch ANC 5 năm tới và gần như chắc chắn sẽ trở thành Tổng thống Nam Phi sau khi ông Mbeki mãn nhiệm vào năm 2009.

Kết quả bầu cử cũng cho thấy các đồng minh của ông Zuma chiếm ưu thế hoàn toàn trước những nhân vật thân tín của Tổng thống Mbeki. Thắng lợi áp đảo của ông Zuma đặt dấu chấm hết cho nỗ lực tìm kiếm nhiệm kỳ lãnh đạo ANC lần thứ ba của ông Mbeki, đồng thời có thể hàn gắn những rạn nứt trong nội bộ ANC do tranh chấp quyền lực giữa phe của ông Mbeki và phe ông Zuma. Năm 2005, ông Zuma từng bị Tổng thống Mbeki cách chức Phó Tổng thống vì cáo buộc tham nhũng. Các nhà quan sát cho biết ông Zuma trở lại chính trường bằng cách tranh thủ sự ủng hộ của những cử tri bình thường và giới công đoàn vốn là chỗ dựa vững chắc của ANC.

Sinh năm 1942, Jacob Zuma là chính khách kỳ cựu của ANC khi gia nhập đảng này từ năm 17 tuổi. Năm 1960, ANC bị cấm hoạt động nên Zuma chuyển sang phong trào quân sự Umkhonto We Sizwe (MK). Ông bị cảnh sát thời kỳ phân biệt chủng tộc (apartheid) bắt năm 1963 và bị kết án 10 năm tù trên đảo Robben, giai đoạn lãnh tụ Nelson Mandela cũng đang bị giam ở đây. Ngay khi được trả tự do, Zuma rời khỏi Nam Phi đến Swaziland và Mozambique tham gia hoạt động với hàng nghìn thanh niên Nam Phi lưu vong. Khi ANC được hoạt động trở lại năm 1990, ông lập tức trở về Nam Phi.

Trái ngược với Tổng thống Mbeki, ông Zuma không được đào tạo chính quy, nhưng được nhiều người mến mộ vì tính cách thẳng thắn, bênh vực người nghèo, luôn đấu tranh chống chủ nghĩa phân biệt chủng tộc. Năm 1991, đại hội đầu tiên của ANC được tổ chức trong nước kể từ sau khi lệnh cấm được dỡ bỏ, Zuma được bầu làm Phó Tổng thư ký ANC. Tháng 6-1999, ông được bầu làm Phó Tổng thống Nam Phi.

Sự nghiệp chính trị rộng mở trở lại, nhưng Zuma vẫn còn đương đầu với nhiều trở ngại. Sau phiên xét xử đầu tiên về tội tham nhũng năm 2005 (nhưng sau đó bị trì hoãn), ông Zuma đối mặt với nhiều cáo buộc mới vì liên quan tới thỏa thuận mua bán vũ khí của quốc gia. Ông chỉ trích các cáo buộc trên là có động cơ chính trị và tuyên bố sẽ không từ chức Chủ tịch ANC dù cho bị buộc tội.

N.MINH (Theo DPC, Guardian, AP)