Những năm qua, Trường Đại học Kỹ thuật - Công nghệ Cần Thơ (CTUT) không ngừng thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo trong sinh viên, xem đây là chìa khóa nâng cao chất lượng đào tạo và cung ứng nguồn nhân lực phục vụ phát triển TP Cần Thơ và vùng ĐBSCL.

Lãnh đạo CTUT khen thưởng dự án xuất sắc của sinh viên tại Hội thi Sáng tạo kỹ thuật năm 2025 của CTUT. 

Dự án “Nghiên cứu và phát triển robot tự hành kết hợp AI cho STEM” của nhóm 4 sinh viên Khoa Kỹ thuật Cơ khí CTUT gồm Ngô Tiến Luân, Đỗ Huy Hoàng, Nguyễn Quốc Huy và Võ Đang Huy, do TS Nguyễn Đình Tứ hướng dẫn, là một trong các đề tài được chọn tham dự Giải thưởng Sinh viên nghiên cứu khoa học - Euréka năm 2025.

Theo nhóm tác giả, việc ứng dụng AI trong giáo dục (AIEd) góp phần đổi mới phương pháp dạy học theo hướng linh hoạt, cá nhân hóa, tăng tính tương tác và phát triển tư duy phản biện. Nghiên cứu của nhóm đề xuất giải pháp giáo dục STEM tích hợp, kết hợp AI và robot; cung cấp bộ công cụ trực quan giúp người học xây dựng mô hình học sâu và thiết lập hoạt động của robot. Bộ công cụ bao gồm: thu thập dữ liệu, huấn luyện mô hình, cầu hình robot. Dựa trên bộ công cụ này, chế độ “Khám phá” được triển khai, cho phép người học trực tiếp xây dựng và thử nghiệm một mô hình học sâu đơn giản.

Mô hình hoạt động như sau: Camera trên JetBot ghi lại hình ảnh môi trường và thẻ nhận dạng trong thời gian thực, sau đó gửi hình ảnh vào mô hình học sâu để phân loại. Kết quả phân loại xác định lớp và gắn với kịch bản di chuyển có sẵn dưới dạng JSON. Robot thực hiện hành vi tương ứng, thể hiện mối liên kết giữa nhận dạng hình ảnh và hành động tự động. Quá trình thử nghiệm có sử dụng sa hình để kiểm tra khả năng di chuyển của robot trong một môi trường cố định với các kịch bản di chuyển đã được thiết lập... Kết quả cho thấy, khi robot nhận dạng đúng điểm đích cần di chuyển, robot sẽ chấp hành các lệnh điều khiển đã cài đặt và di chuyển đúng với lớp đã nhận dạng.

Ngô Tiến Luân cho biết, mục tiêu dự án nhằm tạo môi trường học tập sáng tạo, gắn lý thuyết với thực tiễn, giúp người học tiếp cận công nghệ tiên tiến, hiểu nguyên lý xe tự động, đồng thời kết nối kiến thức công nghệ với yếu tố lịch sử, văn hóa và đời sống. Người học tự xây dựng mô hình AI mô phỏng hoạt động của robot tự hành, qua đó có thêm trải nghiệm học tập sinh động, nắm vững kiến thức nền tảng về AI và robot. Những trải nghiệm này giúp người học hiểu rõ hơn cách AI vận hành trong thực tiễn, phát triển tư duy logic, khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề.

Theo đánh giá của cán bộ, giảng viên CTUT, dự án “Nghiên cứu và phát triển robot tự hành kết hợp AI cho STEM” có tính mới, sáng tạo, phù hợp với xu thế giáo dục hiện nay. Nhóm sinh viên đã nỗ lực từ khâu hình thành ý tưởng, lập nhóm, phân công công việc (viết chương trình, thiết kế giao diện, huấn luyện mô hình…) đến nghiên cứu tài liệu học thuật bằng tiếng Anh.

Bạn Đỗ Huy Hoàng chia sẻ: “Việc huấn luyện robot cũng nhiều lần gặp thất bại, tốn thời gian và phải chụp nhiều hình ảnh mới giúp robot chạy đúng sa bàn”. Ngô Tiến Luân cho rằng, bên cạnh kiến thức và tinh thần đoàn kết, nhóm nhận được sự hỗ trợ tận tình từ thầy cô. Những trải nghiệm này là nền tảng giúp nhóm trưởng thành, tiếp thu kiến thức tốt hơn, đồng thời mở ra cơ hội phát triển đề tài tốt nghiệp, tiếp tục tối ưu dự án.

***

Thời gian qua, sinh viên CTUT đã triển khai nhiều dự án, sản phẩm nghiên cứu khoa học gắn với nhu cầu thực tiễn và định hướng phát triển của địa phương. Tiêu biểu là dự án “Drone hỗ trợ trẻ tự kỷ” của nhóm 5 sinh viên lớp Công nghệ kỹ thuật điều khiển và tự động hóa (Khoa Kỹ thuật cơ khí) ứng dụng AI và xử lý hình ảnh giúp theo dõi, phân tích chuyển động, hỗ trợ phát triển kỹ năng vận động và tương tác cho trẻ tự kỷ.

Các dự án, sản phẩm của sinh viên Khoa Điện - Điện tử như: “Thuyền quan trắc tự hành sử dụng năng lượng mặt trời cho nuôi trồng thủy sản” (Đặng Văn Hậu và Phan Thanh Hoài); “Thiết kế module điều khiển thiết bị điện thông minh” (Trần Quốc Anh và Trần Thị Cẩm Tiên); “Mô hình làm mát và thông gió tự nhiên nhà xưởng ứng dụng công nghệ IoT” (Trần Anh Minh)... hướng tới ứng dụng thực tiễn, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường.

Theo cán bộ, giảng viên và sinh viên CTUT, các cuộc thi nghiên cứu khoa học giúp nâng cao kết quả học tập, rèn kỹ năng mềm và tinh thần đoàn kết. Lãnh đạo trường đánh giá các sản phẩm, mô hình mang tính khoa học, sáng tạo và thực tiễn cao. Những năm qua, CTUT chú trọng tổ chức nhiều cuộc thi, hội thảo nghiên cứu khoa học, tạo môi trường học thuật sôi nổi, khơi dậy đam mê nghiên cứu và đổi mới sáng tạo trong giảng viên, sinh viên. 

CTUT là trường đại học công lập trực thuộc UBND TP Cần Thơ. Qua hơn 12 năm thành lập, trường hiện có 22 ngành trình độ đại học và 1 ngành trình độ thạc sĩ; với quy mô đào tạo trên 7.000 sinh viên. Nhiệm kỳ 2020-2025, trường có trên 130 đề tài nghiên cứu khoa học các cấp; 430 bài báo khoa học (124 quốc tế, 306 trong nước), 31 giáo trình được nghiệm thu (12 xuất bản), 165 sáng kiến được công nhận (34 sáng kiến có ảnh hưởng cấp thành phố và toàn quốc), cùng 32 hội thảo thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao vị thế nghiên cứu, đào tạo. 

Theo NGND.PGS.TS Huỳnh Thanh Nhã, Hiệu trưởng CTUT, Nghị quyết số 57-NQ/TW xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là yếu tố then chốt cho phát triển quốc gia. CTUT không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo và thúc đẩy nghiên cứu khoa học trong cán bộ, giảng viên, sinh viên. Thời gian tới, các khoa định hướng hoạt động chuyên môn theo xu thế quốc tế, đáp ứng nhu cầu lao động của doanh nghiệp và xã hội, tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận thực tiễn, đồng thời tập trung phát triển các lĩnh vực đột phá theo tinh thần Nghị quyết số 57.

Bài, ảnh: Đ.NGỌC