Chiến trường Afghanistan tiếp tục ngốn hầu bao dân Mỹ. Ảnh: AP

Tổng thống Mỹ Barack Obama, ngày 14-1, đã lên tiếng chỉ trích các khoản thưởng doanh nghiệp “lớn khủng khiếp” và đề xuất thu một khoản phí gọi là “phí trách nhiệm” lên tới 90 tỉ USD đối với các định chế tài chính hàng đầu ở Mỹ trong 10 năm nhằm bù lại số tiền mà chính phủ Mỹ đã bỏ ra để giải cứu các công ty tài chính trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008. Theo hãng tin Mỹ AP, Tổng thống Obama đã đề nghị thu hồi “từng xu” được sử dụng để giải cứu Phố Wall vì “các khoản tiền cứu trợ của chính phủ cho ngành ngân hàng mặc dù là cần thiết nhưng gây khó chịu cho nhiều người”. Ông Obama nói thêm rằng ông quyết tâm thực hiện kế hoạch thu phí đối với các định chế tài chính sau khi ông thấy “các bản báo cáo về các khoản lợi nhuận khổng lồ và tiền thưởng cao một cách khủng khiếp tại chính một số hãng đã và đang nhờ vào (tiền thuế của) người dân Mỹ để tồn tại”.

Chính phủ Obama đề nghị đánh thuế 0,15% đối với các khoản nợ của các định chế tài chính lớn có tài sản trị giá từ 50 tỉ USD trở lên, số các định chế này có thể là 50. Nhà Trắng cũng ước tính rằng 60% khoản tiền thu được sẽ từ 10 định chế lớn nhất tại Mỹ. Kế hoạch này, nếu được Quốc hội Mỹ thông qua, sẽ được thực hiện từ tài khóa 2011 (bắt đầu từ ngày 1-10-2010). Tuy nhiên, các định chế tài chính cho rằng khoản phí này là không công bằng vì nó chỉ đánh vào những công ty đã hoàn trả tiền vay từ chương trình cứu trợ cũng như đánh vào những công ty không cần tiền cứu trợ của chính phủ để khởi nghiệp. Trước đó, tại cuộc điều trần đầu tiên về khủng hoảng tài chính, lãnh đạo các ngân hàng hàng đầu của Mỹ đã thừa nhận ngành ngân hàng đã “gây quá nhiều thiệt hại” cho nền kinh tế Mỹ.

Trong khi đề nghị đánh thuế mới của ông Obama còn đương gây nhiều tranh cãi thì có tin Nhà Trắng lên kế hoạch đổ thêm 33 tỉ USD vào chiến trường Iraq và Afghanistan, nâng tổng ngân sách quốc phòng năm 2010 của Mỹ lên 708 tỉ USD, mức cao nhất từ trước tới nay. Trong tài khóa 2011 bắt đầu từ tháng 10-2010, ông Obama dự kiến huy động 159 tỉ USD cho chiến trường Iraq và Afghanistan. Người ta còn nhớ khi mới bước chân vào Nhà Trắng, ông Obama chỉ cầu cứu khoản chiến phí khẩn cấp 106 tỉ USD và tuyên bố đó là lần cuối cùng chính quyền của ông xin thêm tiền nằm ngoài ngân sách đã được phê duyệt của Lầu Năm Góc. Sau tài khóa 2011, tức là khi quân đội Mỹ bắt đầu rút khỏi Afghanistan theo kế hoạch mà ông Obama công bố hồi cuối năm rồi, ngân sách của Lầu Năm Góc sẽ giảm xuống còn 616 tỉ USD năm 2012, nhưng lại tăng lên 632 tỉ USD năm 2013, 648 tỉ USD năm 2014 và 666 tỉ USD năm 2015.

Năm 2009, nợ công của Mỹ đã vượt ngưỡng 12.000 tỉ USD và thâm hụt ngân sách liên bang lên tới 1.420 tỉ USD. Trên thực tế, để kiềm chế nợ công và thâm hụt ngân sách, ông Obama đã tăng thuế thuốc lá lên 150%, đồng thời hạn chế mức giảm thuế 800 USD cho 90% các hộ gia đình có mức thu nhập từ 150.000-190.000 USD/năm, thay vì giảm 1.000 USD cho 95% hộ gia đình có mức thu nhập dưới 250.000 USD/năm trong gói kích thích kinh tế trị giá 787 tỉ USD như cam kết lúc vận động tranh cử tổng thống.

Xem ra với kiểu thu chi nói trên, chính quyền Obama không những đã đụng chạm tới lợi ích của các tập đoàn tài chính rất có thế lực ở Mỹ, mà cũng chẳng hợp lòng dân Mỹ.

KIẾN HÒA (Theo AP, Reuters)