Tham nhũng là một hiện tượng phức tạp. Tại từng quốc gia khác nhau với những điều kiện kinh tế, xã hội khác nhau đều có cách đánh giá về tham nhũng riêng và việc này thường phải dựa trên nhiều tiêu chí. Nhằm tham khảo ý kiến, quan điểm khoa học của các chuyên gia trong và ngoài nước, tiến tới xây dựng, hoàn chỉnh một hệ thống tiêu chí đánh giá tham nhũng và công tác phòng chống tham nhũng (PCTN) ở Việt Nam, ngày 23-6, Văn phòng Ban Chỉ đạo Trung ương về PCTN (OSCAC) đã tổ chức buổi hội thảo quốc tế với sự tham gia của một số tổ chức quốc tế và các cơ quan đại diện ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam: Thụy Điển, Đan Mạch...; cơ quan chuyên trách PCTN của Trung Quốc, Hàn Quốc cùng nhiều nhà nghiên cứu, các cán bộ trực tiếp thực hiện công tác PCTN tại Việt Nam.

Với chủ đề “Tiêu chí đánh giá tham nhũng và công tác PCTN ở Việt Nam”, Hội thảo đã thu hút được nhiều tham luận có giá trị của những chuyên gia pháp lý, hành chính công trong nước và quốc tế. Phát biểu khai mạc hội thảo, ông Vũ Tiến Chiến, Chánh Văn phòng OSCAC khẳng định: công tác PCTN luôn được Đảng, Nhà nước Việt Nam đặc biệt quan tâm, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chỉ đạo, điều hành. Ông Chiến cho biết, sau hơn 3 năm thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 3 - Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam (khóa X) về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác PCTN, lãng phí” và Luật PCTN, công tác này đã có nhiều chuyển biến, đạt được kết quả tích cực trên cả hai mặt phòng và chống. Trên một số lĩnh vực, tham nhũng đã có bước kiềm chế và có xu hướng giảm. Theo công bố của Tổ chức minh bạch quốc tế, liên tục 3 năm từ 2007 đến 2009, thứ tự của Việt Nam trên bảng xếp hạng các nước có chỉ số tham nhũng cao đã được giảm dần. Như vậy, rõ ràng công tác PCTN đã có hiệu quả bước đầu, góp phần thiết thực chống suy giảm kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Từ năm 2007 đến nay, các cơ quan chức năng của Việt Nam đã khởi tố 1.063 vụ án có liên quan đến tham nhũng, xét xử 1.070 vụ với 2.506 bị cáo. Nhìn chung, công tác phát hiện, xử lý các vụ việc, vụ án về tham nhũng đã có những chuyển biến tiến bộ hơn, có tác dụng răn đe, góp phần quan trọng tạo sự chuyển biến tích cực trong cuộc đấu tranh PCTN.

Theo quan điểm đề xuất của OSCAC, việc đánh giá tình hình tham nhũng và công tác PCTN có thể dựa trên 5 tiêu chí: kết quả hoàn thiện của thể chế PCTN và kết quả thực hiện các giải pháp phòng ngừa và số vụ việc, vụ án tham nhũng được phát hiện, xử lý; đánh giá của các cơ quan, tổ chức, đơn vị và đánh giá của các cơ quan có thẩm quyền về PCTN; kết quả điều tra dư luận xã hội và qua báo chí; kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, sự ổn định chính trị và trật tự an toàn xã hội và tiêu chí cuối cùng là đánh giá của các tổ chức quốc tế.

Theo đại diện Tổ chức minh bạch quốc tế, để xây dựng các tiêu chí đánh giá quản lý, điều hành và tham nhũng của mỗi quốc gia, cần sử dụng công cụ đo lường như: Chỉ số cảm nhận tham nhũng (CPI), chỉ số đưa hối lộ; chẩn đoán về hệ thống liêm chính quốc gia (bộ máy PCTN ); giám sát, phân tích thực hiện công ước PCTN.... Tổ chức này quan niệm, tham nhũng là hành vi “lạm dụng công quyền để thu lợi cá nhân” và các khảo sát quốc tế là công cụ tin cậy nhất để xếp hạng mức độ tham nhũng của mỗi quốc gia.

Chia sẻ kinh nghiệm công tác PCTN với Việt Nam, đại diện Cục chống tham nhũng Hàn Quốc cho rằng, để kiểm soát có hiệu quả tham nhũng cần phải thực hiện theo một lộ trình với cách tiếp cận có hệ thống và toàn diện mới có thể làm rõ được nguyên nhân của tham nhũng. Mới có thể làm rõ môi trường gây ra tham nhũng liên quan đến các hành vi sai phạm của cán bộ, công chức. Tại Hàn Quốc, Chính phủ nước này tập trung nâng cao hiệu quả các cơ quan thường xảy ra tham nhũng; bãi bỏ các quy định không cần thiết, làm cho quá trình hành chính minh bạch, thiết lập hệ thống kiểm tra và trừng phạt các hành vi tham nhũng. Hàng năm, cơ quan PCTN đều đưa ra những kiến nghị, sáng kiến cho các cơ quan để kiểm soát TN và đánh giá các sáng kiến này.

QUANG VŨ (TTXVN)