Thuốc lá (TL) điện tử (ÐT) hay TL thế hệ mới đang ngày càng “xâm nhập” vào trường học, với các thiết kế bắt mắt, nhỏ gọn như son môi, USB, bút… cùng nhiều hương vị hấp dẫn và được quảng cáo là ít độc hại hơn TL điếu để thu hút giới trẻ. Tuy nhiên, các nghiên cứu y khoa có nhiều bằng chứng cho thấy, việc sử dụng TLÐT gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tim mạch và tăng nguy cơ ung thư,... 

Học sinh tham gia trả lời câu hỏi về tác hại của TLÐT.

TLÐT “tấn công” giới trẻ

Việc mua sản phẩm TLÐT trên mạng khá dễ dàng, chỉ cần đặt mua, người bán sẽ giao đến tận nơi. Giá mua TLÐT dao động từ 300.000 đồng đến 2 triệu đồng, tùy loại và kích thước. Sau một thời gian, người dùng chỉ cần mua thêm lọ tinh dầu đổ vào bình chứa dung dịch để tiếp tục sử dụng, giá 1 lọ tinh dầu khoảng 200.000-350.000 đồng.

Giới trẻ, trong đó có học sinh THCS, THPT thích sử dụng TLÐT và xem TLÐT là một cách thể hiện bản thân, để hòa đồng với bạn bè. Chị Dương Thu Hà, Phó trưởng Phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung tâm Y tế quận Bình Thủy, cho biết: “Giới trẻ thích khám phá, tìm hiểu. TLÐT là thế hệ thuốc mới nhất, đánh vào giới trẻ với thiết kế bắt mắt, sành điệu, mùi thơm”. 

Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy việc sử dụng TLÐT gây ảnh hưởng đến hệ hô hấp, tim mạch và tăng nguy cơ ung thư, mắc bệnh răng miệng và vấn đề sức khỏe khác bao gồm các triệu chứng về tiêu hóa, phổ biến nhất là đau vùng thượng vị, buồn nôn, tiêu chảy và xuất huyết tiêu hóa. Một trong những hậu quả của TLÐT là hội chứng tổn thương phổi cấp do TLÐT (Evali). Tại Mỹ, đến tháng 2-2020, có ít nhất 2.807 trường hợp nhập viện và 68 trường hợp tử vong đã được xác nhận do Evali.

Theo các chuyên gia y tế, nicotine trong TLÐT ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thanh thiếu niên: làm suy yếu sự trưởng thành não bộ của thanh thiếu niên với những hậu quả ngắn hạn và hậu quả lâu dài nghiêm trọng đó là nghiện, rối loạn nhận thức, cảm xúc, giảm khả năng học tập, rối loạn tâm thần. Những thay đổi do nicotine gây ra trong hệ thần kinh khiến người dùng ở nhóm tuổi này dễ bị nghiện nicotine hơn, ảnh hưởng đến sức khỏe sẽ đến sớm và trầm trọng hơn trong tương lai.

TLÐT sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất nên có thể bị lợi dụng để phối trộn ma túy vào. Người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác mà khó bị phát hiện. Pha trộn ma túy vào dung dịch điện tử (Cannabis và Marijuana) đã được ghi nhận ở Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, và Trung tâm Giám định ma túy, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an.

Cùng ngăn chặn tác hại TLÐT

Những năm gần đây, ngành Y tế phối hợp ngành Giáo dục triển khai các hoạt động truyền thông về tác hại của TLÐT đến học sinh, phụ huynh và giáo viên. Vừa qua, Trung tâm Y tế quận Bình Thủy phối hợp Trường THPT Bình Thủy tổ chức nói chuyện về xây dựng trường học không khói TL, trong đó tập trung vào TLÐT. Buổi truyền thông cô đọng và có sự trao đổi, tương tác giữa diễn giả với học sinh nên thu hút các em theo dõi, lắng nghe.

Chị Dương Thu Hà, Phó trưởng Phòng Dân số - Kế hoạch hóa gia đình, Trung tâm Y tế quận Bình Thủy, cho biết: Trung tâm phối hợp các trường THCS, THPT tổ chức các cuộc truyền thông về tác hại của TL, nhất là TLÐT. Chúng tôi cũng cung cấp áp phích, tài liệu truyền thông, bảng cấm... để nhà trường treo ở cổng, sân trường, hành lang... Em Nguyễn Ðức Khánh học lớp 10, Trường THPT Bình Thủy, cho biết: “Em biết tác hại của TL qua các cuộc nói chuyện sinh hoạt tại trường, sinh hoạt dưới cờ, sinh hoạt chủ nhiệm... Em cũng bị viêm mũi dị ứng nên em khuyên ba bỏ TL. Từ một người nghiện TL, ngày hút 1-2 gói, giờ ba em đã bỏ được TL”.

Khói từ TLÐT gây hại cho sức khỏe của những người xung quanh. Các triệu chứng thường gặp ở người tiếp xúc thụ động với TLÐT: khó thở, kích ứng mắt, nhức đầu, buồn nôn, đau họng hoặc kích thích họng. Phơi nhiễm nicotine tác động bất lợi cho sức khỏe bà mẹ và bào thai trong thời kỳ thai nghén khiến sinh non, thai chết lưu, ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của bào thai, trẻ em và vị thành niên. TLÐT không có mùi TL đặc trưng có thể làm người hút thụ động chủ quan, tăng khả năng chịu đựng với loại khói này.