HIV, viêm gan B và giang mai là 3 bệnh lây truyền qua đường tình dục và lây truyền từ mẹ sang con, có thể gây tử vong và dị tật bẩm sinh ở trẻ em. Ngành Y tế đã triển khai cung cấp dịch vụ tư vấn, xét nghiệm đến các trạm y tế để phụ nữ mang thai tiếp cận dễ dàng hơn.

Nhân viên Trạm Y tế xã Nhơn Nghĩa lấy máu xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai cho phụ nữ mang thai. 

Tư vấn để thai phụ đồng ý xét nghiệm

Ðầu tháng, các trạm y tế trên địa bàn TP Cần Thơ đều kết hợp tiêm ngừa uốn ván, khám thai, tư vấn xét nghiệm HIV, giang mai, viêm gan B cho phụ nữ mang thai. Tại Trạm Y tế xã Nhơn Nghĩa, huyện Phong Ðiền, chị Nguyễn Kim Ly đang chờ khám thai, tiêm ngừa, cho biết: “Khi mang thai, tôi đến Trạm Y tế tiêm ngừa uốn ván và được cán bộ trạm tư vấn lấy máu xét nghiệm 3 bệnh HIV, viêm gan B và giang mai. Nhận thấy có ích cho sức khỏe của mẹ và bé, tôi đồng ý thực hiện. Cán bộ y tế nhiệt tình, tôi rất an tâm”.

Chị Nguyễn Thị Mai, ấp Nhơn Thuận 2, xã Nhơn Nghĩa chia sẻ: “Ðể ngừa lây bệnh cho con nếu mình không may mắc bệnh, tôi đồng ý làm xét nghiệm. Ở trạm, lượng bệnh không đông như bệnh viện nên làm rất nhanh, hoàn toàn miễn phí. Trạm lồng ghép tiêm ngừa, khám thai, lấy máu xét nghiệm tầm soát đái tháo đường nên rất tiện cho thai phụ”.

Theo y sĩ Võ Thị Bạch Tuyến, Trạm Y tế xã Nhơn Nghĩa, cán bộ ở Trạm đều được tuyến trên tập huấn về chuyên môn, tư vấn, điều trị 3 bệnh nêu trên, nên đủ kiến thức để cung cấp dịch vụ cho chị em mang thai. Khi triển khai chương trình này, Trạm còn lồng ghép tuyên truyền, tư vấn trong các ngày tiêm chủng, khám thai cho các chị. Khi cán bộ y tế tư vấn, chị em đều đồng ý thực hiện xét nghiệm.

Chị Trần Thị Quỳnh Mai, cử nhân hộ sinh, Trung tâm Y tế huyện Phong Ðiền, cho biết: “Ở các trạm y tế, khi được tư vấn, các bà mẹ đều đồng thuận làm xét nghiệm. Lấy máu xong, trạm hẹn ngày trả kết quả. Nếu kết quá có phản ứng, nhân viên y tế sẽ tư vấn cho thai phụ làm các xét nghiệm tiếp theo. Nếu cần điều trị, sẽ hướng dẫn các chị điều trị để hạn chế thấp nhất lây truyền bệnh sang cho con”.

Khuyến cáo thai phụ xét nghiệm sàng lọc càng sớm càng tốt

ThS Nguyễn Thị Thu Hà, Phó trưởng Khoa Sức khỏe sinh sản, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) TP Cần Thơ, cho biết: Xét nghiệm HIV, viêm gan B và giang mai cho bà mẹ khi mang thai là xét nghiệm quan trọng giúp phát hiện sớm tình trạng HIV, viêm gan B và giang mai của mẹ để ngăn chặn nguy cơ lây truyền sang con và đảm bảo sức khỏe cho mẹ. Việc phát hiện sớm tình trạng nhiễm 3 bệnh hay mắc 1 trong 3 loại bệnh có thể mang lại nhiều lợi ích cho cả mẹ và con. Cụ thể là giảm nguy cơ lây truyền 3 bệnh từ mẹ sang con: phát hiện mẹ có bệnh, sẽ được can thiệp kịp thời (điều trị, điều trị dự phòng và theo dõi). Con sinh ra phát triển khỏe mạnh, không mắc các bệnh có thể phòng tránh được, trong đó có các bệnh lây truyền từ mẹ sang con. Tăng cường sức khỏe cho bà mẹ khi mang thai: điều trị bằng thuốc kháng virus có thể giúp phụ nữ mang thai nhiễm HIV/viêm gan B khỏe mạnh hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng khác và tăng khả năng sống sót cho cả mẹ và con.

Vì vậy, ngành y tế khuyến cáo tất cả phụ nữ mang thai nên thực hiện xét nghiệm sàng lọc 3 bệnh càng sớm càng tốt trong 3 tháng đầu thai kỳ. Ba bệnh lây truyền từ mẹ sang con hoàn toàn có thể phòng tránh được thông qua các can thiệp sẵn có và đơn giản như xét nghiệm sàng lọc, can thiệp điều trị phụ nữ có thai và tiêm chủng cho trẻ ngay sau sinh. Chị Trần Thị Quỳnh Mai cho biết: “Khi chị em đến trạm y tế tiêm ngừa uốn ván, cán bộ y tế sẽ hỏi thêm về xét nghiệm 3 bệnh. Nếu đã xét nghiệm thì cập nhật kết quả để quản lý, chưa làm xét nghiệm thì tư vấn để chị em thực hiện. Ở cộng đồng, trạm y tế thông qua mạng lưới cộng tác viên để đưa thông tin về xét nghiệm, phòng lây truyền HIV, giang mai và viêm gan B đến các chị em”.

Theo ThS Nguyễn Thị Thu Hà, với nguồn ngân sách địa phương và một phần hỗ trợ từ Tổ chức Y tế Thế giới tại Việt Nam, nếu phát hiện HIV, giang mai, viêm gan B thì các cơ sở y tế sẽ chuyển tuyến điều trị cho bà mẹ theo bảo hiểm y tế. CDC Cần Thơ đã phối hợp và dự trù nguồn kinh phí để triển khai điều trị viêm gan B và giang mai tại tuyến quận, huyện. Ngoài ra, các xét nghiệm này cũng thực hiện tại các bệnh viện công lập theo gói dịch vụ hoặc các cơ sở y tế tư nhân, tuy nhiên bảo hiểm y tế không chi trả cho hoạt động xét nghiệm sàng lọc này.

Bài, ảnh: H.HOA