Thử dạo một vòng các khu dân cư trên địa bàn quận Bình Thủy, quận Ninh Kiều, quận Cái Răng... điều dễ dàng nhận thấy là rác còn nhiều quá. Ở những khu đất chưa cất nhà, ở những tuyến đường vắng người qua lại, không khó bắt gặp những đống rác to, bốc mùi, làm ảnh hưởng tới vẻ mỹ quan đô thị. Tiêu biểu như các khu dân cư ven trục đường Võ Nguyên Giáp của quận Cái Răng hay dọc tuyến đường Nguyễn Văn Cừ thuộc địa bàn của quận Ninh Kiều và huyện Phong Ðiền.

Rác tràn ra đường ở một khu dân cư ven đường Nguyễn Văn Cừ, quận Ninh Kiều. 

Hôm chúng tôi thử khảo sát một điểm ở khu dân cư thuộc địa bàn phường An Bình, quận Ninh Kiều, nền đất đang được gia chủ chuẩn bị cất nhà, xe chuyên dụng vào móc rác do người dân xả thải trên nền đất với khối lượng gây “chóng mặt”. Cách đó, nhiều đống rác, thậm chí là bãi rác cũng vương vãi choán ra cả mặt đường. Hỏi một người dân đi thể dục gần đó, ông nói: “Bây giờ đã đỡ nhiều do nhà cửa cất nhiều hơn, chứ hồi trước, rác còn kinh khủng nữa”.

Vấn đề xử lý rác ở đô thị không phải là chuyện giản đơn. Một chiếc tủ hư, một cái nệm cũ hay một bộ sa-lông không còn sử dụng được... phải “giải quyết” ra sao cho đúng cách khiến nhiều người đắn đo. Và, đáng buồn sao, cách mà nhiều người chọn là lựa lúc tối trời, vắng người, mang bỏ ở các khu, bãi đất trống. Ðược chuyện ta mà bê tha chuyện người, những bãi rác tự phát cứ xuất hiện ngày càng nhiều.

Tại các cuộc họp sinh hoạt dân chủ ra dân tại các tổ dân phố, khu dân cư, chuyện xả thải rác sinh hoạt luôn là đề tài “nóng” nhất. Nhà này xả rác qua đất người kia, rác thải tồn ứ ngay trong khu dân cư... khiến nhiều bà con than phiền, thậm chí bức xúc. Ðịa phương cũng đau đầu không kém về tình trạng này. Bởi vì, quy định, chế tài xử phạt hành vi xả rác không đúng nơi quy định, không phải không có, nhiều là đằng khác. Thế nhưng, muốn xử phạt phải có bằng chứng hay quả tang. Ðâu ai rảnh suốt ngày mà rình người khác xả rác để có bằng chứng.

Cách đây chưa lâu, trên mạng xã hội lan truyền hình ảnh chụp tại một điểm bán hoa tươi trên đường Lý Tự Trọng, quận Ninh Kiều. Hình ảnh ghi nhận: trên gốc cây có tấm bảng “Ðừng bỏ rác ở đây” và phía dưới là bọc rác to, bên ngoài có dán hình trích xuất từ camera ghi cảnh một người đàn ông bỏ rác kèm lời nhắn “Ai chủ bọc rác này lấy về”. Hẳn người đàn ông “bị chụp hình” sẽ phải suy nghĩ rất nhiều về hành vi bỏ rác sai quy định của mình. Chúng tôi tìm hiểu và được biết, cạnh tiệm hoa là con hẻm nhỏ, cứ sáng sớm mở cửa lại thấy nhiều bọc rác để trước cửa tiệm nên chủ tiệm hoa đã “vạn bất đắc dĩ” làm điều này.

Có thể nói, quan trọng nhất để xây dựng thành phố sạch rác, thành phố văn minh chính là ý thức của mỗi người dân. Phát biểu tại hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Nghị quyết số 14-NQ/TU ngày 2-5-2019 của Thành ủy Cần Thơ về “Tăng cường sự lãnh đạo của Ðảng về nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của nhân dân đồng bộ, hài hòa với phát triển kinh tế và đô thị” mới đây, đồng chí Phạm Văn Hiểu, Phó Bí thư Thường trực Thành ủy, Chủ tịch HÐND TP Cần Thơ, cũng đề nghị UBND TP Cần Thơ, các sở, ngành, địa phương nghiên cứu giải pháp, cách làm hướng đến thành phố sạch rác. Trong đó, chú trọng phát động trong dân cư về việc xây dựng cộng đồng không rác, xử lý rác đúng nơi, đúng chỗ, đúng giờ, đúng quy định, dần dà hình thành ý thức giữ gìn cảnh quan đô thị, vệ sinh môi trường.

“Chung tay vì thành phố sáng - xanh - sạch - đẹp là câu khẩu hiệu không mới nhưng chưa bao giờ cũ!

Bài, ảnh: DUY KHÔI