Hiện tại, ngành Dân số TP Cần Thơ đã hoàn thành các kế hoạch, chỉ tiêu của công tác dân số năm 2024 với kết quả đạt và vượt hầu hết các chỉ tiêu. Tuy nhiên, công tác dân số thành phố vẫn đối mặt với nhiều thách thức, đòi hỏi phải có chiến lược và giải pháp toàn diện nhằm chuyển đổi cơ cấu dân số hợp lý, nâng cao chất lượng dân số. Nhân kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26-12, phóng viên Báo Cần Thơ phỏng vấn BS CKI Nguyễn Thị Ngọc Đảnh, Chi cục Trưởng Chi cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình TP Cần Thơ về kết quả công tác dân số của thành phố và những định hướng thời gian tới.

* Trong năm 2024, những kết quả nổi bật của công tác dân số TP Cần Thơ là gì, thưa bác sĩ?

- Nhìn lại một năm đã qua, ngành Dân số TP Cần Thơ đạt được một số kết quả nổi bật. Đó là nhờ sự quan tâm chỉ đạo sâu sát của Thành ủy, HĐND, UBND các cấp, Sở Y tế thành phố, sự phối hợp tốt của ban ngành đoàn thể các cấp. Quan trọng hơn hết là nỗ lực của đội ngũ cán bộ làm công tác dân số, đặc biệt là đội ngũ cộng tác viên kiên trì tuyên truyền, vận động đối tượng thực hiện các chương trình nhằm nâng cao chất lượng dân số.

BS Nguyễn Thị Ngọc Đảnh, Chi cục Trưởng Chi cục Dân số - KHHGĐ TP Cần Thơ tập huấn, nâng cao năng lực cán bộ, cộng tác viên dân số huyện Thới Lai.

Đến thời điểm này, hầu hết các chỉ tiêu của công tác dân số năm 2024 đều đã được thực hiện đạt và vượt. Cụ thể, các chỉ tiêu như: điều chỉnh mức sinh tăng 0,2‰ so với năm 2023; tốc độ tăng dân số tự nhiên 9‰; tỷ số giới tính khi sinh: 105,4 bé trai/100 bé gái; tỷ lệ sàng lọc trước sinh đạt 65,6% (chỉ tiêu giao là 48%); tỷ lệ sàng lọc sơ sinh đạt 94,4% (chỉ tiêu giao 83%). Số người sử dụng các biện pháp tránh thai đạt 103,4%; tỷ lệ trẻ là con thứ 3 trở lên: 1,1% (chỉ tiêu giao <2,4%). Riêng tỷ lệ xã, phường đạt chuẩn sinh đủ 2 con chỉ đạt 17,5% (chỉ tiêu giao 20%).

* Thưa bác sĩ, thời gian qua, ngành Dân số đã tập trung vào những mục tiêu, nhiệm vụ nào để phát triển dân số TP Cần Thơ theo hướng chất lượng?

- Ngành Dân số TP Cần Thơ đã tập trung mục tiêu tăng sinh nhằm phấn đấu đạt mức sinh thay thế thông qua triển khai thực hiện mô hình xã/phường/thị trấn đạt chuẩn sinh đủ 2 con. Đồng thời, tuyên truyền, vận động mỗi cặp vợ chồng nên sinh đủ 2 con.

Bên cạnh đó, ngành Dân số tiếp tục triển khai các chương trình, đề án góp phần nâng cao chất lượng dân số, bao gồm:

+ Chương trình Mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh tật trước sinh và sơ sinh

+ Mô hình Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân

+ Đề án Kiểm soát mất cân bằng giới tính khi sinh

+ Chương trình Điều chỉnh mức sinh phù hợp

+ Chương trình Chăm sóc sức khỏe người cao tuổi

+ Chương trình Củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình

+ Chương trình Củng cố và phát triển hệ thống thông tin chuyên ngành Dân số

+ Chương trình Truyền thông dân số

Tuy nhiên, công tác dân số vẫn gặp nhiều khó khăn. Đó là nhận thức của người dân về sinh đủ 2 con chưa đầy đủ, đặc biệt là hệ lụy của mức sinh thấp. Bên cạnh đó, thành phố tập trung thực hiện mục tiêu giảm sinh hằng năm suốt một thời gian dài nên thời gian qua các chính sách và thông điệp truyền thông chưa kịp chuyển đổi phù hợp với biến động mức sinh ở vùng có mức sinh thấp, trong đó có Cần Thơ. Xu hướng kết hôn muộn, không muốn sinh, sinh ít ngày càng nhiều. Các cặp vợ chồng đã có 1 con thì không mong muốn sinh đủ 2 con đang ngày càng phổ biến.

* Như vậy, theo bác sĩ, giải pháp nào để công tác dân số ngày một chất lượng và hiệu quả hơn?

- Trước hết là rất cần có sự quan tâm chỉ đạo các cấp ủy Đảng, chính quyền, ban ngành đoàn thể tăng cường phối hợp tuyên truyền, giáo dục đến cộng đồng. Hiện nay, thành phố chưa có chính sách khuyến khích sinh, điều này cũng ảnh hưởng đến việc truyền thông vận động tăng sinh, triển khai thực hiện mô hình sinh đủ 2 con. Một khó khăn khác là nguồn lực đầu tư chưa tính đến đặc thù mức sinh của từng địa phương, chưa tạo được sự chủ động, quan tâm đầu tư của cấp ủy, chính quyền địa phương trong việc thực hiện chính sách sinh đủ 2 con, đặc biệt là những nơi có mức sinh thấp. Chưa có giải pháp thúc đẩy duy trì mức sinh phù hợp, đặc biệt chính sách hỗ trợ khuyến khích các cặp vợ chồng sinh đủ 2 con nhằm đạt mức sinh thay thế (bình quân mỗi phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ có 2,1 con). Những năm qua, kinh phí các chương trình, đề án về công tác dân số bị cắt giảm nhiều. Mức hỗ trợ thù lao cho cộng tác viên dân số hằng tháng quá thấp, ít nhiều ảnh hưởng đến công tác dân số cơ sở.

Trước hàng loạt khó khăn thách thức kể trên, ngành chức năng đề xuất đến thành phố và các cấp có thẩm quyền hỗ trợ trang bị các trang thiết bị chuyên môn và đào tạo chuyên sâu cho cán bộ để phục vụ chương trình về cơ cấu và nâng cao chất lượng dân số trên địa bàn thành phố vào những năm tiếp theo. Bên cạnh đó, tập huấn kỹ năng truyền thông cho cán bộ và cộng tác viên dân số các cấp những nội dung về các hoạt động nâng cao chất lượng dân số. Đồng thời, triển khai giao lưu chia sẻ kinh nghiệm các hoạt động về cơ cấu và chất lượng dân số giữa các tỉnh, thành phố. Chi cục Dân số - KHHGĐ TP Cần Thơ đề xuất sớm ban hành Luật Dân số.

* Nhân kỷ niệm Ngày Dân số Việt Nam 26-12 và Tháng hành động Quốc gia về Dân số, ngành Dân số TP Cần Thơ có những hoạt động hưởng ứng gì, thưa bác sĩ?

- Ngành Dân số Cần Thơ chọn chủ đề Ngày kỷ niệm ngành và Tháng hành động là “Nâng cao chất lượng dân số để đất nước phồn vinh, gia đình hạnh phúc”. Theo đó, các đơn vị dân số các cấp từ thành phố đến cơ sở thực hiện nhiều hoạt động hưởng ứng, góp phần lan tỏa đến cộng đồng về tầm quan trọng của công tác dân số.

Các hoạt động bao gồm tổ chức họp mặt cán bộ dân số; biểu dương các tập thể, cá nhân làm tốt công tác dân số; tổng kết hoạt động năm 2024. Đồng thời, đẩy mạnh tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông về các vấn đề dân số trọng tâm; các chủ trương chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, chỉ đạo của các cấp ủy đảng, chính quyền địa phương về công tác dân số trong tình hình mới. Phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể lồng ghép tuyên truyền về công tác dân số... để tạo sức lan tỏa trong cộng đồng.

THU SƯƠNG (thực hiện)