Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ung thư cướp đi sinh mạng của 10 triệu người mỗi năm và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên toàn cầu. May mắn là những tiến bộ y học đang đẩy nhanh cuộc chiến chống căn bệnh này.

Những tiến bộ y học đang giúp thế giới chống lại bệnh ung thư. Ảnh: Unsplash

Vaccine ung thư được cá nhân hóa

Phương pháp mới này được thiết kế để chuẩn bị cho hệ miễn dịch nhắm vào các tế bào ung thư và giảm nguy cơ tái phát ung thư. Những vaccine mới cũng được hy vọng sẽ tạo ra ít tác dụng phụ hơn so với phương pháp hóa trị thông thường.

Các bệnh nhân điều trị tại Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh (NHS) có thể sớm được tiếp cận các thử nghiệm về phương pháp điều trị bằng vaccine ung thư cá nhân hóa. Hiện có 30 bệnh viện Anh tham gia chương trình “Cancer Vaccine Launch Pad”, nền tảng kết nối bệnh nhân ung thư đang điều trị với các bệnh viện đang thử nghiệm vaccine phù hợp.

Xét nghiệm phát hiện 18 bệnh ung thư giai đoạn đầu

Công ty công nghệ sinh học Novelna (Mỹ) vừa phát triển thành công một xét nghiệm có thể xác định 18 loại ung thư giai đoạn đầu. Khác với các phương pháp xét nghiệm xâm lấn và tốn kém khác, xét nghiệm này hoạt động bằng cách phân tích prôtêin trong máu của bệnh nhân.

Tiêm thuốc ung thư trong 7 phút

NHS sẽ là đơn vị đầu tiên trên thế giới sử dụng thuốc tiêm điều trị ung thư Atezolizumab mới. Thuốc Atezolizumab trước đây (hay Tecentriq) - thường được truyền tĩnh mạch cho bệnh nhân và kéo dài từ 30-60 phút. Còn loại thuốc Atezolizumab mới được tiêm dưới da rất thuận tiện, đơn giản và chỉ mất khoảng 7 phút cho cả quá trình tiêm.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để chống ung thư

Tại Ấn Ðộ, nhiều công nghệ mới nổi như AI và máy học đang được sử dụng để chuyển đổi việc chăm sóc ung thư. Ví dụ, hồ sơ rủi ro sức khỏe dựa trên AI có thể giúp sàng lọc hiệu quả các loại ung thư phổ biến như ung thư vú, mang đến cơ hội chẩn đoán sớm cho bệnh nhân. Ở những nơi không có chuyên gia phân tích hình ảnh, AI cũng có thể được dùng phân tích kết quả chụp X-quang để xác định ung thư.

Cải thiện khả năng dự đoán ung thư phổi

Ung thư phổi rất khó phát hiện trong giai đoạn đầu, nếu chỉ sàng lọc bằng X-quang và chụp cắt lớp vi tính (chụp CT). Các nhà khoa học tại Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) đã phát triển công cụ AI mới tên Sybil, có thể phát hiện các dấu hiệu sớm của ung thư phổi trước từ 1-6 năm, khi khối u hiển thị trên kết quả chụp CT liều thấp. Cụ thể, Sybil dựa vào một lần chụp CT, phân tích hình ảnh 3 chiều, tìm kiếm điểm bất thường trong phổi. Nhờ được đào tạo bằng dữ liệu hình ảnh phức tạp, Sybil có thể dự đoán tỷ lệ ung thư phổi ngắn hạn hoặc dài hạn của một người.

Sinh thiết lỏng và tổng hợp

Sinh thiết là phương pháp chính để chẩn đoán ung thư, nhưng quá trình này mang tính xâm lấn và đôi khi cần phẫu thuật loại bỏ một phần mô khỏi cơ thể để kiểm tra trong phòng thí nghiệm. Trong khi đó, sinh thiết lỏng là giải pháp ít xâm lấn hơn, dựa trên xét nghiệm mẫu máu để tìm dấu hiệu ung thư. Còn sinh thiết tổng hợp là phương pháp cải tiến, trong đó, buộc các tế bào ung thư bộc lộ các chỉ dấu sinh học trong giai đoạn đầu của bệnh.

Liệu pháp tế bào CAR-T

Ðây là phương pháp điều trị khiến các tế bào miễn dịch săn lùng và tiêu diệt tế bào ung thư, đã thành công trên bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu vào năm 2022. Trên Tạp chí Nature, các nhà khoa học tại Ðại học Pennsylvania (Mỹ) đã công bố 2 trong số những người đầu tiên được điều trị bằng liệu pháp tế bào CAR-T vẫn đang thuyên giảm bệnh trạng sau 12 năm.

Nâng cao khả năng phát hiện ung thư tụy

Ung thư tụy là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất, hiếm khi được chẩn đoán trước khi bệnh di căn và có tỷ lệ sống sót dưới 5% sau 5 năm. Các nhà khoa học tại Ðại học California, San Diego (Mỹ) đã phát triển một xét nghiệm xác định được 95% ung thư tuyến tụy giai đoạn đầu.

Ðột phá trong điều trị ung thư cổ tử cung

Vào tháng 10-2024, các nhà nghiên cứu đã công bố đột phá lớn nhất trong 2 thập kỷ về điều trị ung thư cổ tử cung sau một thử nghiệm tại 32 trung tâm y tế ở Brazil, Ấn Ðộ, Ý, Mexico và Anh. Kết quả từ thử nghiệm INTERLACE cho thấy việc cho bệnh nhân ung thư cổ tử cung hóa trị ngắn trước khi bắt đầu điều trị tiêu chuẩn giúp giảm 40% nguy cơ tử vong, cũng như giảm 35% nguy cơ ung thư phát triển trở lại sau khi đáp ứng với điều trị.l