Trước làn sóng thâu tóm ồ ạt của các công ty Trung Quốc, giới lập pháp Mỹ đã lên tiếng kêu gọi Văn phòng Trách nhiệm giải trình của Chính phủ Mỹ (GAO) xem xét lại bộ phận đầu tư với nước ngoài, đánh giá tác động an ninh quốc gia từ các hoạt động thu mua và sáp nhập của Trung Quốc trên đất Mỹ.

Hôm 4-10, đại diện GAO cho biết đã đồng ý yêu cầu nêu trong bức thư kiến nghị của 16 nghị sĩ từ cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa trong Quốc hội Mỹ về việc tăng cường giám sát những thương vụ thu mua và sáp nhập của Trung Quốc đối với công ty Mỹ. Đến hôm 6-10, tờ Bưu điện Hoa Nam Buổi sáng (SCMP) của Hồng Công cho biết Chủ tịch Ủy ban tình báo Hạ viện Mỹ Devin Nunes và nhà lập pháp đảng Cộng hòa Ken Calvert cũng góp mặt trong danh sách trên.

Trong bức thư, các nghị sĩ bày tỏ quan ngại trước xu hướng ngày càng gia tăng của các vụ thâu tóm từ Trung Quốc đối với hàng loạt doanh nghiệp Mỹ trong lĩnh vực viễn thông, truyền thông và nông nghiệp. Qua đó, các nhà lập pháp yêu cầu GAO xác định liệu Ủy ban đầu tư với nước ngoài (CFIUS) trực thuộc Bộ Tài chính Mỹ có nắm rõ và kiểm soát chặt chẽ quy mô các vụ mua lại của doanh nghiệp nước ngoài hay không, đặc biệt là những công ty quốc doanh hoặc do nhà nước quản lý đến từ Trung Quốc và Nga trên nhiều lĩnh vực chiến lược quan trọng của Mỹ. Trong một thông báo, Giám đốc điều hành Vụ Công chúng của GAO Charles Young đã lên tiếng xác nhận cơ quan này sẽ rà soát lại CFIUS nhưng không đưa ra thời gian cụ thể.

Theo báo cáo mới của Nhật báo Thượng Hải, các công ty Trung Quốc năm 2015 đã tiến hành 97 vụ sáp nhập và mua lại các doanh nghiệp nước ngoài với giá trị lên tới 13,1 tỉ USD. Ước tính, tổng vốn đầu tư trực tiếp ở nước ngoài của Trung Quốc năm 2015 lên tới 146 tỉ USD, tăng 18,3% so với cùng kỳ năm 2014. Riêng con số đầu tư trực tiếp của Trung Quốc tại Mỹ năm 2015 đạt mức cao kỷ lục với 8 tỉ USD.

Một trong những thương vụ thâu tóm công ty Mỹ gây chú ý gần đây xuất phát từ tập đoàn Dalian Wanda của tỉ phú Trung Quốc Vương Kiện Lâm thu mua thành công xưởng phim Hollywood nổi tiếng Legendary Entertainment. Tập đoàn này cũng không giấu ý định thâu tóm thêm nhiều công ty ở "kinh đô điện ảnh" Mỹ.

Trong bức thư kiến nghị, các nghị sĩ Mỹ quan ngại việc Dalian Wanda đàm phán mua lại hãng phim lớn của Mỹ như Legendary Entertainment, Paramount Studios cùng chuỗi rạp chiếu phim AMC và Carmike sẽ giúp chính quyền Bắc Kinh gia tăng kiểm duyệt, mở rộng tuyên truyền trên phương tiện truyền thông Mỹ, thậm chí thu lợi ích từ các giao dịch trên.

Các nhà lập pháp Mỹ còn cảnh báo việc nhiều công ty xứ cờ hoa rơi vào tay Trung Quốc có thể phát triển thành mối đe dọa an ninh quốc gia. Do đó, nhóm nghị sĩ yêu cầu Quốc hội Mỹ và các cơ quan hành pháp xem xét CFIUS để xác định cơ quan này có đủ thẩm quyền bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia trước các hoạt động thương mại - kinh tế của Trung Quốc hay không. Đặc biệt, giới chức Mỹ còn cho rằng nên mở rộng liên hệ giữa an ninh quốc gia với các mối quan ngại về hoạt động tuyên truyền, kiểm soát phương tiện truyền thông và xây dựng quyền lực mềm.

MAI QUYÊN (Theo SCMP, Deadline)