06/12/2016 - 20:47

Nâng khả năng chống chịu biến đổi khí hậu cho ĐBSCL

Mới đây, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đã khởi động Dự án Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL. Dự án nhằm tăng cường các công cụ lập quy hoạch, kế hoạch thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu cho các hoạt động quản lý tài nguyên đất và nước tại một số tỉnh được lựa chọn trong khu vực ĐBSCL.

Khởi động

Dự án Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL do Bộ NN&PTNT chủ quản, Ban Quản lý Trung ương các Dự án Thủy lợi làm chủ dự án. Dự án này do Ngân hàng Thế giới (WB) tài trợ, có tổng mức đầu tư hơn 384,9 triệu USD (tương đương hơn 8.577,3 tỉ đồng); trong đó vốn vay 310 triệu USD, vốn đối ứng hơn 72,54 triệu USD và còn lại là vốn tư nhân hơn 2,43 triệu USD. Dự án được triển khai thực hiện giai đoạn 2016-2022 tại 9 tỉnh ĐBSCL, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Bến Tre, Trà Vinh, Vĩnh Long, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau Và Kiên Giang.

 Năm 2016, nông dân sản xuất hoa kiểng và cây giống tại Làng nghề cây giống và hoa kiểng Cái Mơn (ở xã Vĩnh Thạnh, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre) đã phải đối mặt nhiều khó khăn trong sản xuất do ảnh hưởng của hạn mặn và các yếu tố thời tiết cực đoan.  

Dự án bao gồm 5 hợp phần là: tăng cường công tác giám sát, phân tích và hệ thống cơ sở dữ liệu (hợp phần 1); quản lý lũ vùng thượng nguồn (hợp phần 2); thích ứng với chuyển đổi độ mặn vùng cửa sông ven biển (hợp phần 3); bảo vệ khu vực bờ biển vùng bán đảo (hợp phần 4) và hợp phần 5 hỗ trợ quản lý và thực hiện dự án. Trong đó, hợp phần 1 triển khai thực hiện tại tất cả 13 tỉnh, thành ĐBSCL, bao gồm các tiểu dự án như: đầu tư nâng cấp và hoàn thiện hệ thống quan trắc, giám sát tài nguyên nước mặt tại ĐBSCL; nâng cấp, xây dựng mạng quan trắc nước dưới đất ĐBSCL trong điều kiện biến đổi khí hậu; xây dựng hệ thống giám sát biến động bờ sông, bờ biển khu vực ĐBSCL bằng công nghệ viễn thám. Đầu tư xây dựng trung tâm dữ liệu vùng ĐBSCL tích hợp dữ liệu tài nguyên và môi trường của khu vực phục vụ phân tích, đánh giá và hỗ trợ ra quyết định về phát triển bền vững trong điều kiện biến đổi khí hậu; tăng cường năng lực dự báo chuyên ngành phục vụ quản lý vận hành các công trình thủy lợi ĐBSCL. Đề án phát triển tổng thể kết cấu hạ tầng thích ứng với biến đổi khí hậu phục vụ cho phát triển kinh tế-xã hội vùng ĐBSCL.

Hợp phần 2 bao gồm các tiểu dự án như: nâng cao khả năng thoát lũ và thích ứng biến đổi khí hậu cho vùng Tứ giác Long Xuyên (thực hiện tại tỉnh An Giang và Kiên Giang); tăng cường khả năng thích ứng và quản lý nước cho vùng thượng nguồn sông Cửu Long (tỉnh An Giang); nâng cao khả năng thoát lũ và phát triển sinh kế bền vững, thích ứng biến đổi khí hậu cho vùng Đồng Tháp Mười (tỉnh Đồng Tháp). Hợp phần 3 là các tiểu dự án như: đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ phát triển sinh kế bền vững cho người dân vùng ven biển Ba Tri, Bến Tre; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng cải thiện sinh kế cho người dân huyện Thạnh Phú, Bến Tre; kiểm soát nguồn nước, thích ứng với biến đổi khí hậu vùng Nam Măng Thít, tỉnh Trà Vinh và Vĩnh Long; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ chuyển đổi sản xuất phù hợp với điều kiện sinh thái, nâng cao sinh kế, thích ứng biến đổi khí hậu vùng Cù Lao Dung, Sóc Trăng. Hợp phần 4 là các tiểu dự án như: đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng để phòng chống xói lở bờ biển, cung cấp nước ngọt và phục vụ nuôi tôm – rừng nhằm cải thiện sinh kế, thích ứng biến đổi khí hậu ở vùng ven biển tỉnh Cà Mau; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phòng chống xói lở bờ biển và hỗ trợ nuôi trồng thủy sản ở huyện An Minh và An Biên, tỉnh Kiên Giang; đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng phục vụ bảo vệ và phát triển rừng sinh thái, nâng cao sinh kế, thích ứng biến đổi khí hậu ở huyện Hòa Bình, Đông Hải và TP Bạc Liêu, tỉnh Bạc Liêu…

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng cho rằng: Vùng ĐBSCL có vai trò hết sức quan trọng trong phát triển kinh tế, đảm bảo an ninh, quốc phòng của nước ta. Vùng có đất đai màu mỡ, điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, nuôi thủy sản. Tuy nhiên, ĐBSCL đang chịu tác động kép của biến đổi khí hậu, tác động của quá trình phát triển thượng nguồn Mekong và phát triển ở ngay tại vùng đồng bằng châu thổ, đe dọa sự phát triển bền vững của cả nước. "Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL" là dự án được sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, được xây dựng tầm nhìn từ kế hoạch châu thổ ĐBSCL do các chuyên gia Hà Lan hỗ trợ. Nội dung của dự án được Bộ NN&PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, các tỉnh ĐBSCL, các chuyên gia trong và ngoài nước nghiên cứu, đề xuất. Đây là dự án tiên phong, có tính hệ thống đầu tiên để thực hiện kế hoạch châu thổ ĐBSCL. Dự án với các giải pháp thích ứng với tác động của biến đổi khí hậu và tác động của phát triển thượng nguồn Mekong, đồng thời cũng là giải pháp giảm thiểu các tác động của phát triển, phục hồi hệ sinh thái, nhằm nâng cao đời sống của người dân.

Phối hợp triển khai dự án

Ông Nguyễn Trung Hiếu, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, cho biết: Những diễn biến mới nhất về khí tượng, thủy văn và một số vấn đề về nguồn nước tại ĐBSCL hiện nay không còn là những dự báo, dự đoán chung chung mà đã trở thành "tình trạng thiên tai", hiện hữu và trực tiếp tác động đến nhiều lĩnh vực kinh tế - xã hội. Nhất là đối với sản xuất nông nghiệp, để lại nhiều hệ lụy khó lường đối với tài nguyên đất, nước, công trình, hạ tầng giao thông, thủy lợi, cây trồng; tạo tâm lý bất an đối với người dân. Riêng đợt hạn hán, xâm nhập mặn mùa khô năm 2016 đã có 10/13 tỉnh, thành ĐBSCL công bố tình trạng thiên tai. Đợt hạn, mặn này đã làm ít nhất 290.000 hộ dân trong vùng thiếu nước sinh hoạt; gây thiệt hại nghiêm trọng lên cây trồng, vật nuôi và nhiều hệ lụy về tài nguyên đất và nước; tổng thiệt hại trên 254.000 ha, với số tiền trên 15.000 tỉ đồng. Dự án Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL sắp được triển khai trong vòng 6 năm tới, được xem là cấp bách và thiết thực đối với ĐBSCL giai đoạn hiện nay. Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ sẽ phối hợp hỗ trợ (nhất là trong công tác giám sát, đánh giá) và tạo điều kiện tốt nhất cho Ban Quản lý Dự án triển khai thực hiện dự án này đạt kết quả tốt nhất.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hoàng Văn Thắng, "Chống chịu khí hậu tổng hợp và sinh kế bền vững ĐBSCL" là dự án khó khăn, vì đòi hỏi các giải pháp tổng hợp, từ xây dựng cơ sở hạ tầng, nông nghiệp thông minh thích ứng biến đổi khí hậu; các giải pháp của tái cơ cấu nông nghiệp với liên kết sản xuất và thúc đẩy sự tham gia của khu vực tư nhân. Để dự án triển khai thành công, cần có sự tham gia không chỉ từ các chuyên gia WB, cơ quan quản lý dự án mà còn cần sự chỉ đạo, tham gia của Ban Chỉ đạo Tây Nam Bộ, các bộ, ngành Trung ương, các cơ quan khoa học, các địa phương và người dân trong vùng dự án. Mong rằng các tỉnh coi đây là dự án ưu tiên, dự án mẫu để quan tâm chỉ đạo thực hiện tốt trong thời gian tới.

ANH KHOA

Chia sẻ bài viết