MAI QUYÊN

Ðảng chính trị mới ở Mỹ quy tụ hàng chục cựu quan chức đảng Cộng hòa và Dân chủ, nhắm tới hàng triệu cử tri được cho đang thất vọng với hệ thống lưỡng đảng nước nhà.

Ðảng mới có tên gọi Forward (tạm dịch: Tiến lên), là tập hợp gồm 3 nhóm chính trị đang nổi lên trong những năm gần đây để phản ứng lại hệ thống chính trị ngày càng phân cực và bế tắc của Mỹ. Trong này có Phong trào Ðổi mới nước Mỹ do một số cựu quan chức thời các tổng thống đảng Cộng hòa như Ronald Reagan, George H.W. Bush, George W. Bush và Donald Trump lập năm 2021; đảng Forward của cựu ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Andrew Yang (ảnh) lập cùng năm; và Phong trào Phục vụ nước Mỹ quy tụ nhiều nhân vật lưỡng đảng cùng đảng viên độc lập.

Theo Hãng tin Reuters, chức vụ chủ tịch đảng Tiến lên ban đầu do ông Yang cùng cựu Thống đốc đảng Cộng hòa của bang New Jersey Christine Todd Whitman đồng nắm giữ. Lễ ra mắt chính thức đảng Tiến lên dự kiến tiến hành tại Houston vào ngày 24-9, trong khi đại hội toàn quốc đầu tiên diễn ra vào mùa hè năm sau. Trước mắt, các nhà lãnh đạo dự định tổ chức hàng loạt sự kiện trong mùa thu này để thu hút sự ủng hộ của cử tri và triển khai các nền tảng chính trị.

Theo chủ nghĩa trung dung, đảng Tiến lên chưa đưa ra chính sách cụ thể nào. Tuy nhiên, 2 trụ cột trong cương lĩnh của đảng là “phục hồi nền kinh tế công bằng, hưng thịnh” và “mang lại cho người Mỹ nhiều lựa chọn hơn trong bầu cử, có thêm niềm tin vào chính phủ cùng tương lai tươi sáng”. Dựa trên cơ sở này, các thành viên sáng lập hy vọng đảng Tiến lên là giải pháp khả thi cho các mâu thuẫn và bế tắc chính trị hiện nay của xứ cờ hoa. Trích dẫn một cuộc thăm dò của Gallup năm ngoái, nhóm chính trị gia này cho biết có tới 2/3 người Mỹ tin quốc gia cần có lực lượng thứ 3 ngoài đảng Cộng hòa và Dân chủ đang kiểm soát nền chính trị Mỹ.

Nỗ lực phá vỡ hệ thống lưỡng đảng

Hiện mục tiêu của đảng Tiến lên là giành quyền đăng ký và tham gia các cuộc bỏ phiếu ở 30 bang vào cuối năm 2023, sau đó là ở tất cả 50 bang vào năm 2024 để bắt kịp cuộc bầu cử tổng thống và quốc hội diễn ra cùng năm. Trước mắt, đảng tập trung tìm kiếm ứng cử viên cho các cuộc đua ở địa phương, chẳng hạn như hội đồng thành phố, cơ quan lập pháp tiểu bang, sau nữa là quốc hội và tiến đến ghế tổng thống.

Trong bối cảnh dư luận chia rẽ như hiện nay, các nhà quan sát chưa rõ đảng Tiến lên có thể tác động đến 2 chính đảng lớn là Cộng hòa và Dân chủ như thế nào. Nhưng lịch sử cho thấy, các bên thứ 3 hầu như không thể phá vỡ hệ thống lưỡng đảng của Mỹ. Theo nhà phân tích chính trị phi đảng phái kỳ cựu Stu Rothenberg, thành lập đảng mới rất dễ nhưng hầu như không thể cạnh tranh trước lợi thế của đảng Cộng hòa và Dân chủ đã xây dựng trong nhiều thập kỷ.

Tuy vậy, các bên thứ 3 đôi khi có thể gây ảnh hưởng đến một cuộc bầu cử tổng thống. Chẳng hạn như kỳ bầu cử năm 2000, ứng viên đảng Xanh Ralph Nader khi đó đã thu hút số phiếu của các cử tri lẽ ra ủng hộ ứng viên đảng Dân chủ Al Gore, đủ để giúp đối thủ đảng Cộng hòa George W. Bush tiến vào Nhà Trắng. Do vậy, nhiều đảng viên Dân chủ hiện lo ngại đảng Tiến lên có thể lần nữa lấy đi số phiếu cần thiết, giúp đảng Cộng hòa chiến thắng trong các cuộc đua khoảng cách sít sao.