Dọc các sông, rạch ở ĐBSCL không khó bắt gặp những đám lục bình trôi theo dòng nước. Trước kia, chúng từng là chướng ngại cho ghe, xuồng. Nay, lục bình lại “hút hàng”, trở thành nguồn nguyên liệu xanh, thân thiện môi trường, làm ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ xuất khẩu, giúp người dân nông thôn có nguồn thu nhập khá.

Tạo việc làm cho người dân

Trồng và bán lục bình đang trở thành nghề phụ của nhiều người dân xã Xà Phiên, xã Vĩnh Thuận Đông, TP Cần Thơ. Có hộ đã tận dụng phần đất ven sông của gia đình để rào nuôi lục bình chờ thu hoạch, phơi khô bán, có hộ thuê đất để canh tác, số khác thì làm nhân công cắt lục bình cũng có nguồn thu nhập ổn định.

Lục bình được xem như cây xóa đói giảm nghèo của người dân nông thôn.

Bà Nguyễn Thị Hương ở xã Vĩnh Thuận Đông, cho biết: “Giá thuê đất trồng lục bình là 2 triệu đồng/công/năm. Lục bình sau 2-3 tháng trồng là thu hoạch, năng suất đạt từ 200-300kg lục bình khô/công/đợt cắt. Nếu chăm sóc kỹ thì người trồng sẽ thu hoạch được 4-5 đợt/năm. So với trồng lúa, trồng lục bình lợi nhuận tương đương, nhưng chi phí thấp hơn do không tốn nhiều công chăm sóc. Lục bình khô hiện được thương lái thu mua với giá 15.000 đồng/kg, đầu ra luôn thuận lợi”.

Lục bình tươi sau khi cắt được phân loại rồi đem phơi nắng 5 ngày cho khô tự nhiên. Sau đó, bà con sẽ bó thành từng bó lớn giao cho doanh nghiệp hoặc thương lái. Với lục bình già, đẹp, cứ khoảng 10kg nguyên liệu tươi sẽ được 1kg sợi khô; nếu lục bình xấu hơn thì 13-14kg tươi mới cho được 1kg khô.

Với lao động nhàn rỗi ở địa phương, việc cắt lục bình tươi được trả công từ 400-500 đồng/kg, ai siêng năng thì thu nhập càng cao. Ngoài ra, những người khéo tay còn nhận đan gia công cho các công ty, hợp tác xã (HTX) thủ công mỹ nghệ, có thu nhập ổn định 3-6 triệu đồng/tháng, đây là mức sống khá ở vùng nông thôn.

Bà Trương Kim Chi ở xã Vĩnh Thuận Đông, cho biết: “Trước đây tôi chỉ quanh quẩn với ruộng vườn, thời gian rảnh cũng không biết làm gì thêm. Nhưng từ khi học nghề đan lục bình, tôi có việc làm và thu nhập ổn định khoảng 6 triệu đồng/tháng. Lúc đầu làm cũng thấy khó, giờ làm quen, mẫu nào làm cũng được hết”.

Giữ nghề truyền thống

Hậu Giang (cũ), nay là thành phố Cần Thơ, có nhiều sông lớn như sông Cái Lớn, sông Nước Đục, sông Nước Trong... Đây là những tuyến sông có lượng lục bình khá nhiều, từ đó tạo nguồn nguyên liệu dây sợi từ cọng lục bình khá dồi dào để phục vụ đan đát và cho ra đời nhiều sản phẩm thủ công mỹ nghệ thân thiện môi trường. Theo các HTX làm nghề đan đát, chiều dài cọng lục bình ở nơi khác thường dao động 50-60cm, còn riêng ở những con sông trên, nhờ phù sa màu mỡ nên độ dài 80-90cm, đều màu, rất thuận lợi làm hàng thủ công mỹ nghệ.

Những sản phẩm thủ công từ lục bình, kết tinh của sự sáng tạo và tâm huyết để gìn giữ nghề truyền thống.

HTX đan đát lục bình của anh Trần Quang Thoại, ở xã Vĩnh Thuận Đông hiện có 12 thành viên chính thức. HTX có khoảng 300 mẫu sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ lục bình, nguồn thu mỗi năm trên 1,5 tỉ đồng. Đơn vị đã liên kết với nhiều công ty để tạo đầu ra cho sản phẩm, tạo việc làm cho 500 lao động nhàn rỗi tại địa phương. Sản phẩm của HTX không chỉ tiêu thụ trong nước mà còn xuất khẩu. Trung bình, mỗi sản phẩm khi thành phẩm có giá từ 30.000 đến 2 triệu đồng, tùy mẫu mã: nón, giỏ xách, hay dụng cụ đựng đồ, hộp, sọt, sản phẩm trang trí, tủ, giường…

Anh Trần Quang Thoại, Giám đốc HTX đan đát lục bình Quang Thoại chia sẻ: “Thông qua những sản phẩm thủ công từ lục bình, chúng tôi mong muốn gửi gắm thông điệp “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”, đồng thời khuyến khích tiêu dùng xanh với các sản phẩm thân thiện môi trường. Đây không chỉ là hướng đi bền vững, mà còn góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho lao động nông thôn. Chúng tôi kỳ vọng các sản phẩm sẽ ngày càng được thị trường đón nhận rộng rãi hơn, để nghề truyền thống tiếp tục được gìn giữ và phát triển”.

Bài, ảnh: MỘNG TOÀN