Theo nghiên cứu gần đây vừa được trình bày tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Y tá Hành nghề Mỹ (AANP), sự khác biệt về chất lượng giấc ngủ giữa nam và nữ bắt đầu từ tuổi dậy thì và có nhiều tác động đến sức khỏe trong suốt cuộc đời của “phái đẹp”.

Chất lượng giấc ngủ ảnh hưởng đến nhiều mặt sức khỏe phụ nữ. Ảnh: Female Sleep

Tại hội nghị, Tiến sĩ Nanette Alexander thuộc Trung tâm Y khoa PRIME HealthCare (Mỹ) đã thảo luận về các yếu tố ảnh hưởng đến giấc ngủ ở phụ nữ qua nhiều giai đoạn - từ dậy thì đến lúc mang thai, làm mẹ, mãn kinh và về già. 

Mối quan hệ giữa kinh nguyệt và sức khỏe giấc ngủ

Các nhà nghiên cứu cho biết khi bắt đầu dậy thì, sự thay đổi hoóc-môn và các yếu tố khác đã ảnh hưởng đến giấc ngủ của các bé gái. Tình trạng đau bụng kinh và các triệu chứng tiền kinh nguyệt làm gián đoạn các hoạt động hằng ngày của 8-11% thiếu nữ. Mặc dù đối với một số bé gái, kinh nguyệt không phải là vấn đề lớn, nhưng với đa số còn lại phải vật lộn với hội chứng tiền kinh nguyệt, rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt và thay đổi tâm trạng.

Trong các nghiên cứu, các chuyên gia phát hiện thời điểm bắt đầu có kinh nguyệt là một điểm chuyển tiếp quan trọng đối với sức khỏe giấc ngủ ở nữ giới. Một phần là vì các thói quen ngủ không tốt cho sức khỏe bắt đầu từ tuổi vị thành niên có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và gây ra hậu quả sức khỏe về sau.

Còn ở giai đoạn vị thành niên và đầu tuổi trưởng thành, một số phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai nội tiết tố, tức sử dụng hoóc-môn để điều chỉnh hoặc ngăn ngừa sự rụng trứng (uống thuốc, tiêm thuốc, cấy que dưới da và đặt vòng tránh thai nội tiết). Điều này dễ khiến họ có nguy cơ rối loạn giấc ngủ cao hơn 6% so với những phụ nữ sử dụng biện pháp tránh thai khác (dùng bao cao su, đặt vòng tránh thai bằng đồng).

Mối quan hệ giữa sức khỏe giấc ngủ, khả năng sinh con và mang thai

Theo các chuyên gia, điều chỉnh sức khỏe giấc ngủ có thể giúp cải thiện kết quả sinh sản ở phụ nữ. Việc chu kỳ kinh nguyệt không đều hoặc kéo dài có thể làm giảm thời gian ngủ, gặp các triệu chứng mất ngủ và giấc ngủ bị gián đoạn. Sự gián đoạn nhịp sinh học như vậy làm suy yếu trục não bộ - tuyến yên - tuyến sinh dục, nên ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Những chị em làm việc theo ca và có thời gian ngủ ngắn hơn cũng có tỷ lệ sảy thai cao hơn.

Trong thai kỳ, khoảng 50-75% phụ nữ sẽ trải qua triệu chứng mất ngủ. Các rối loạn giấc ngủ trong thai kỳ có thể dẫn đến tỷ lệ mổ lấy thai khẩn cấp, sinh non, các triệu chứng trầm cảm, không dung nạp glucose và tăng huyết áp thai kỳ cao hơn. Thời gian ngủ quá dài hoặc quá ngắn trong giai đoạn này cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ.

Sức khỏe giấc ngủ và thiên chức làm mẹ

Nhìn chung, so với phụ nữ chưa sinh con, những phụ nữ đã sinh con thường có chất lượng giấc ngủ kém hơn và 3 tháng đầu đời của trẻ sơ sinh là thời điểm mà các bà mẹ ngủ ít nhất. Vì thế, việc có một mạng lưới hỗ trợ là rất quan trọng để giảm bớt gánh nặng căng thẳng tinh thần (stress) cho các mẹ bỉm sữa.

Để đảm bảo chất lượng cho phụ nữ đang trong giai đoạn đầu làm mẹ và về sau này, Tiến sĩ Alexander khuyên nên tuân theo những chỉ dẫn sau đây:

+ Duy trì lịch trình ngủ/thức nhất quán khi có thể. Không bù đắp giấc ngủ bằng cách cố gắng ngủ thêm vào buổi sáng.
+ Giữ phòng ngủ yên tĩnh với ánh sáng dịu nhẹ.
+ Thực hiện các bài tập giảm stress trước khi đi ngủ như thiền hoặc yoga.
+ Tránh dùng thức uống chứa caffeine (trà, cà phê) hoặc các thiết bị điện tử trước giờ ngủ.
+ Lập thói quen vệ sinh giấc ngủ cá nhân. Ví dụ, uống một ly nước/sữa ấm trước khi đi ngủ để cảm thấy dễ chịu hơn.

Rối loạn giấc ngủ và quá trình lão hóa

Những thay đổi thần kinh - sinh học do tuổi tác có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ ở người cao tuổi. Từ 65 tuổi trở lên, phụ nữ có nguy cơ mất ngủ cao gấp 1,7 lần, với 40% số phụ nữ trên 65 tuổi có triệu chứng mất ngủ.

Ngoài ra, các bệnh lý đi kèm như hội chứng liệt rung (bệnh Parkinson), chứng mất trí nhớ, bệnh hô hấp và trầm cảm cũng có thể làm suy giảm chất lượng giấc ngủ. 

NGUYỆT CÁT (Theo Rheumatology Advisor)