Thực hiện Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”, xã Vĩnh Lợi (TP Cần Thơ) triển khai 4 mô hình điểm tại các hợp tác xã (HTX), tổ hợp tác (THT) nông nghiệp với tổng diện tích 200ha.

Thu hoạch lúa hè thu của một nông hộ tham gia mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp trên địa bàn xã Vĩnh Lợi.

Tại HTX Nông nghiệp Vĩnh Lợi (thuộc Ấp 15, xã Vĩnh Lợi) có 22 xã viên tham gia mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp trên tổng diện tích 50ha lúa ST25, kết quả năng suất đạt 6,4 tấn/ha. Ông Nguyễn Văn Út, Giám đốc HTX Nông nghiệp Vĩnh Lợi, cho biết, tham gia mô hình, các thành viên của HTX được chuyên gia ngành nông nghiệp hướng dẫn quy trình sản xuất, giúp giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống 40-50kg/ha, giảm 20% lượng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học.

Ngoài ra, 100% diện tích áp dụng quy trình canh tác bền vững “1 phải 5 giảm”, “3 giảm, 3 tăng” và kỹ thuật tưới ngập khô xen kẽ giúp tiết kiệm nước tối đa. Để hạn chế đốt đồng sau khi thu hoạch, nông dân sử dụng các chế phẩm sinh học, chủ động “biến” rơm rạ trên đồng ruộng thành phân bón, giúp tăng cường hệ vi sinh vật có ích trong đất, giảm phân bón hóa học trong những vụ kế tiếp. Cơ giới hóa cũng được đẩy mạnh qua việc sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc, bón phân và gieo sạ...

“Mô hình trồng lúa phát thải thấp mang lại hiệu quả cao do được hỗ trợ kỹ thuật và máy móc. Vụ hè thu năm nay, nhờ có liên kết tiêu thụ sản phẩm của HTX, lúa bán được 8.400 đồng/kg, cao hơn giá thị trường 200 đồng cũng giúp nông dân tăng thu nhập trên cùng diện tích canh tác. Từ đó, chúng tôi đồng lòng đề xuất cơ quan chức năng nhân rộng mô hình để không chỉ tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận cho nông hộ mà còn góp phần bảo vệ môi trường để mọi người cùng hưởng lợi”, nông dân Nguyễn Văn Út Em, thành viên HTX Nông nghiệp Vĩnh Lợi, chia sẻ.

Tham gia mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp với quy mô 50ha, tất cả 32 thành viên HTX Nông nghiệp Ấp 20 sử dụng giống lúa OM18 cấp xác nhận, lượng giống gieo sạ 80kg/ha. Các thành viên HTX còn được tập huấn kỹ thuật chăm sóc lúa; thực hiện theo dõi quá trình rút nước hiệu quả theo quy trình do các chuyên gia ngành nông nghiệp hướng dẫn. Một số kết quả ban đầu được ghi nhận là giảm chi phí đầu vào từ giống, công giặm đến giảm chi phí phân bón và thuốc bảo vệ thực vật...

Ông Bùi Văn Béo, Giám đốc HTX Nông nghiệp Ấp 20, đánh giá: “Mặc dù năm đầu tiên thực hiện mô hình, nhưng nhờ ngành nông nghiệp hướng dẫn kỹ thuật mà vụ lúa hè thu vừa qua, bà con thu hoạch đạt năng suất và bán được giá cao. Ước tính, nông dân giảm được lượng lúa giống khoảng 40-50%, phân bón khoảng 20-30%. Trung bình cứ 1 công đất sản xuất lúa, bà con tiết kiệm chi phí đầu vào hơn 1 triệu đồng nên họ rất phấn khởi”.

Theo đơn vị chức năng xã Vĩnh Lợi, mỗi héc-ta, lượng phát thải khí nhà kính giảm khoảng 3 tấn CO₂, tương đương 37% so với khi chưa áp dụng mô hình, đóng góp quan trọng vào lộ trình phát triển nông nghiệp xanh. Mô hình trồng lúa phát thải thấp tại xã Vĩnh Lợi cũng đạt 6/6 chỉ tiêu giảm phát thải theo Quyết định số 145/QĐ-TT-CLT, ngày 27-3-2024 của Cục Trồng trọt, Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

Việc triển khai thực hiện các mô hình trồng lúa chất lượng cao, phát thải thấp gắn với tổ chức lại sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững đã khẳng định hiệu quả bước đầu. Các mô hình không chỉ giúp gia tăng giá trị, nâng cao thu nhập, đời sống của người trồng lúa, mà còn góp phần thúc đẩy hình thành và phát triển ổn định các HTX, THT, đóng góp quan trọng vào chuỗi liên kết lúa gạo trên địa bàn xã Vĩnh Lợi, cũng như tăng dần tỷ lệ sản xuất lúa có liên kết tiêu thụ sản phẩm qua từng năm.

Ông Cao Văn Tuấn, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Lợi, cho biết, thời gian tới, xã tiếp tục duy trì và nhân rộng mô hình chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đồng thời, tiếp tục phổ biến, hướng dẫn hỗ trợ các HTX, THT, doanh nghiệp trên địa bàn phát triển thương hiệu, xúc tiến thương mại và tiêu thụ sản phẩm... Ngoài ra, tranh thủ nguồn lực đầu tư, hỗ trợ kịp thời các vùng sản xuất tập trung theo mô hình này, nhất là mở rộng diện tích lúa chất lượng cao theo Đề án 1 triệu héc-ta”.

Bài, ảnh: KIM NGỌC