Mặc dù không có bằng cấp y khoa nhưng Zoey Chan và Gunika Jain vẫn mạnh dạn đương đầu với hai 2 bệnh cấp bách của thời đại là tiểu đường và ung thư cổ tử cung, bằng cách phát minh những thiết bị giúp phát hiện sớm và kiểm soát bệnh hằng ngày. Những đóng góp hữu ích này đã đưa họ đến với Giải thưởng James Dyson 2025 cấp quốc gia ở Singapore.

Zoey Chan (trái) và Gunika Jain cùng các phát minh hữu ích của họ. Ảnh: James Dyson Award

Được tổ chức thường niên kể từ năm 2005, cuộc thi thiết kế quốc tế James Dyson tôn vinh những phát minh hữu ích của sinh viên trong các lĩnh vực kỹ thuật, thiết kế sản phẩm và công nghiệp nhằm tìm ra những giải pháp thiết thực cho các vấn đề xã hội. Những người giành giải thưởng cấp quốc gia có cơ hội được vinh danh trong tốp 20 quốc tế.

Phát minh giúp Zoey Chan giành giải Quán quân với tiền thưởng 6.500USD là hộp đựng thuốc nhỏ gọn, mang tên Nido. Nido giúp việc tiêm nhiều liều insulin mỗi ngày trở nên đơn giản hơn, qua đó bệnh nhân tiểu đường không phải loay hoay với kim nhọn và vô tình bị chích.

Chiếc hộp ra đời từ chính những nỗi khổ tâm của Chan, người vừa tốt nghiệp Đại học Quốc gia Singapore với tấm bằng thiết kế công nghiệp. 3 năm trước, ở tuổi 20, cô được chẩn đoán mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 và phải nằm viện điều trị một tuần. Chan thường vào nhà vệ sinh trước hoặc sau bữa ăn để bí mật tiêm insulin vì không muốn bị coi là người bệnh.

Tiểu đường tuýp 1 là một bệnh mãn tính, khi cơ thể người bệnh sản xuất ít hoặc không sản xuất insulin. Người bệnh thường cần tiêm ít nhất 3 liều insulin mỗi ngày. Chan lại rất sợ những mũi tiêm dưới da này bởi nếu tiêm nhầm dây thần kinh hoặc thao tác không đúng cách, cảm giác sẽ rất đau đớn. Cảm giác càng khó chịu hơn nếu người bệnh phải loay hoay tìm cách tiêm thuốc tại những không gian kín đáo, chật chội như phòng vệ sinh, để tránh ánh nhìn của người khác. 

Chiếc hộp Nido do Chan thiết kế giải quyết những bất tiện nói trên. Nó chứa tối đa 4 kim tiêm, giúp người dùng dễ dàng vặn kim ra để tiêm thuốc và đậy nắp lại sau khi sử dụng mà không cần điểm tựa.

Sản phẩm đoạt Á quân là bộ dụng cụ tự xét nghiệm để sàng lọc ung thư cổ tử cung (UTCTC) của Gunika Jain.

Trong quá trình tìm kiếm dự án cho năm cuối đại học, nữ sinh viên ngành thiết kế sản phẩm của Trường Cao đẳng Nghệ thuật LASALLE đã tình cờ phát hiện một thống kê đáng báo động: Cứ 8 phút lại có 1 phụ nữ Ấn Độ tử vong vì UTCTC.

Nhiều phụ nữ ở vùng nông thôn Ấn Độ từ chối đi tầm soát vì những định kiến ​​xã hội. Tại quốc gia Nam Á này, một trong các biện pháp sàng lọc UTCTC chủ yếu là dùng dụng cụ mỏ vịt can thiệp vào âm đạo để lấy mẫu, điều mà hầu hết phụ nữ ngán ngại, và thường mất 1-2 tuần mới biết kết quả.

Để loại bỏ những rào cản này, Jain đã mày mò sáng tạo Chhavi, thiết bị xét nghiệm virus u nhú ở người (HPV) - nguyên nhân hàng đầu gây UTCTC. Phát kiến của nữ sinh 21 tuổi hỗ trợ phụ nữ tự xét nghiệm tại nhà một cách kín đáo và biết kết quả chỉ trong vài phút.

Các thiết bị của Chan và Jain vẫn cần được thử nghiệm thêm. Tuy nhiên, hai “bóng hồng” này sẽ có cơ hội lọt vào danh sách rút gọn 20 ứng viên toàn cầu của Giải thưởng James Dyson, dự kiến công bố vào ngày 15-10. Các ứng viên sau đó sẽ cạnh tranh giải thưởng trị giá 40.000USD, người chiến thắng chung cuộc được xướng tên vào tháng 11. 

HẠNH NGUYÊN