Cây đờn kìm khổng lồ được làm bằng muối đang trưng bày tại quảng trường Hùng Vương nhân sự kiện Festival Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025 đã gây sự chú ý đặc biệt đối với du khách gần xa.

Anh Hồ Chí Ân hoàn thiện cây đờn kìm bằng muối “có một không hai”.

Cây đờn đặc biệt này cao 4,1m, ngang 3,5m, do anh Hồ Chí Ân, cựu giáo viên dạy môn Mỹ thuật của Trường Tiểu học Long Điền Tiến, huyện Đông Hải, tỉnh Bạc Liêu, chế tác với hơn 500kg muối trắng, muối đen và muối tiêu. Anh Ân kể: “Khi nghe tỉnh Bạc Liêu tổ chức Festival Muối Việt Nam, đây là sự kiện lớn trong khi quê hương có nguồn nguyên liệu dồi dào nên tôi hình thành ý tưởng phải làm cây đờn kìm bằng muối”.

Nghĩ là làm, anh Ân liền vẽ phác thảo mô hình cây đờn kìm. Khi chính thức bắt tay vào làm lại phát sinh nhiều khó khăn bởi vật liệu chính để tạo nên cây đờn là hạt muối, nếu để ngoài trời nắng gió rất khó giữ hình ảnh đã tạo tác. Do đó, anh cần có thời gian nghiên cứu tìm ra cách để muối không tan chảy. Anh Ân đã tự lựa chọn mua muối, đem về rửa sạch để loại bỏ hạt muối nhỏ, lấy các hạt muối lớn chắc chắn. Tiếp đó, anh đem rang khoảng 30 phút (rang bằng nhiều chảo, mỗi chảo khoảng 0,5kg muối) với nhiều nhiệt độ khác nhau để hạt muối không còn độ ẩm và tạo ra những mảng màu phù hợp.

Cây đờn kìm do anh Hồ Chí Ân làm được trưng bày tại Festival Muối Việt Nam - Bạc Liêu 2025.

Theo anh Ân, để hạn chế muối tan chảy trong điều kiện tự nhiên, giải pháp tối ưu là sử dụng hợp chất hóa học để thẩm thấu vào trong từng hạt muối, rồi nhờ một hóa chất trung gian tạo kết dính và dùng một loại giá thể khác để gắn kết các hạt muối lại. Sau khi tạo kết dính, mới đính các hạt muối này lên khung sắt tạo ra hình cây đờn. “Quá trình đính các hạt muối rất công phu, dùng dụng cụ nhỏ để gắp từng hạt và thực hiện từ những vị trí đơn giản đến các chi tiết phức tạp (đường cong). Nếu làm không khéo, các hạt muối bị nổ (bể) ra, sẽ phải làm lại. Khó nhất là đính các hạt muối vào những sợi dây đờn bằng kẽm, công đoạn này phải dùng muỗng cà phê thẩm thấu những hạt muối vào hợp chất, chỉ cần tay run là những hạt muối sẽ rớt xuống, phải làm lại. Vì vậy, anh em phải kiên nhẫn, tỉ mỉ mới hoàn thành được tác phẩm. Riêng dây đờn phải mất 4 ngày để thi công” - anh Ân kể.

Sau 41 ngày với 10 nhân công và làm đi làm lại 9 lần, cây đờn kìm bằng muối “độc nhất vô nhị” của anh Ân hoàn thành. Anh Ân lý giải: “Khung hình cây đờn kìm cách điệu, nhìn tổng thể như chiếc thuyền buồm vươn ra khơi, đón tương lai mới tươi đẹp. Chi tiết các hình tam giác là các ụ muối, nhiều hình thể hiện sự vươn lên của nghề muối; đường cong uốn lượn theo thân cây đàn là dòng chảy theo giai điệu đờn hòa từ đỉnh hình tam giác để thể hiện nghề muối vươn đến đỉnh cao, từ đỉnh cao kết nối với “đờn ca tài tử” lên đỉnh tốt đẹp. Phần đế đỡ cây đờn cách điệu hình biển cả, trên bề mặt đế là cánh đồng muối. Trên cùng là hình lá cờ Tổ quốc, những đường rạch ngang tượng trưng cho các tỉnh cùng chung tay hướng về nhau”.

Sau khi thành công với cây đờn kìm bằng muối, anh Ân tiếp tục gây ấn tượng khi tạo nên bức tranh “Vươn khơi đón ánh bình minh” từ hạt muối ngay trên cánh đồng muối thuộc địa bàn xã Long Điền Đông, huyện Đông Hải. Anh Ân chia sẻ: “Tại quảng trường Hùng Vương đã có cây đàn kìm làm bằng muối được bà con yêu mến. Còn một bức tranh bằng muối ngay trên cánh đồng muối để người dân, du khách gần xa tham quan khi đến địa điểm trải nghiệm mô hình làm muối”. Ông Nguyễn Trọng Hán, Phó Chủ tịch UBND huyện Đông Hải, cho biết cây đờn kìm cách điệu làm từ những hạt muối tạo nên sự độc đáo, mới lạ. Qua đó nhằm tôn vinh nghề muối, đưa hạt muối vươn xa, giá trị mặn mòi của hạt muối như được kết tinh, hội tụ lại vào chiếc đờn kìm, trở thành văn hóa của Bạc Liêu, mang đậm tình đất, tình người.

Bài, ảnh: LÝ THEN